آرشیف

ما همیشه کلمه منطق را یا بجا یا بیجا وسیعآ استفاده میکنیم. خصوصآ با این جملات بیشتر استعمال میکنیم: تو بی منطق هستی/ با منطق صحبت کو/ کجای گپ ات منطق دارد؟ / منطق هم خوب چیز هست ! / بی منطقی نکو و امثال چنین جملات !

گاهی چنین جملات بجای دشنام دادن استعمال میگردد که جانب مقابل را سخت آزرده میسازد.

حالا ببینیم منطق چه هست !

کلمه منطق یک لغت عربی هست که از مصدر (نطق) گرفته شده که به معنی (بیان، گپ زدن، حرف زدن یا سخن گفتن) میباشد.

اما منطق در اصطلاح عبارت است از آله سنجش یا ترازوی (تفکر و استدلال)  هست.

اگر بازهم ساده تر گفته شود، (استا ها یا گلکار ها) یک آله یی دارند بنام “شاقُل” یاد میشود، وقتیکه دیوار را از خشت یا از ( پَخسه) بلند کرد، بعدآ با شاقُل اندازه میکند که آیا دیوار راست و درست هست یا کج رفته است.

منطق هم وظیفه همان شاقُل، ترازو یا دیگر آله سنجش را دارد که شما با آن می سنجید که آیا سخنان تان، تفکر تان، استدلال تان و بیانات تان مطابق قانون منطق هست یا نیست. یعنی (منطق) بخاطر جلوگیری از خطا گفتن استفاده میگردد.

به عباره دیگر منطق عبارت است از (مقیاس اندازه گیری سخن از غلط روی) هست! وقتی سخن شما از خط منطق بیرون رود حریف همسخن تان میتواند پیش از شما حرف هایتان را (شاقل) کند و بی منطقی شما را در رُخ تان بکشد.

برای بهتر فهمیدن اصول و قوانین منطق دو مثال ساده بیان میکنم و درین مثالها بوضاحت خواهیم دید که کدام گپ ما منطقی هست و کدام گپ غیر منطقی هست:

مثال اول- اگر باران ببارد، زمین تر میشود (منطقی)

زمین تر است چونکه حتمآ باران باریده است ( بی منطقی)

حالا منطقی بودن این حرف را با قانون منطق که همان ترازو یا شاقُل هست می سنجیم؛

خوب اگر باران بارید زمین حتمآ تَر میشود، گپ منطقی هست. اما اگر زمین تَر باشد خو گفته نمیتوانیم حتمآ باران باریده است!

چون ممکن است زمین آب پاشی شده باشد، ممکن هست آب از جوی ها سر کرده باشد یا کدام علت دیگر داشته باشد. (درینجا آمدن باران یکی از احتمالات هست ونه یگانه علت هست) بنآ میگوئیم که گپ این آدم (غیرمنطقی) هست !

مثال دوم- وقتی آفتاب طلوع کند، ستاره ها قطعآ از دید ما ناپدید میشود (منطقی)

اگر بگوئیم که ستاره ها از دید ما ناپدید شده است زیرا که آفتاب طلوع کرده است (غیر منطقی)

چونکه طلوع کردن آفتاب برای ناپدید شدن ستاره ها قطعی نیست. امکان دارد از طرف شب روی ستاره گان را ابر پوشانیده باشد که ما دیده نمیتوانیم و میتواند علت دیگر هم وجود داشته باشد !

بناً در تعریف عربی (منطق) گفته شده است: آلة قانونیة تعصم مراعاتها الذهن عن الخطا فی الفکر. یعنی منطق ابزاری است از نوع قاعده و قانون که مراعات کردن و بکار بردن آن ذهن را از خطای در تفکر نگه میدارد.

بیائید تفکر و استدل خود را با استفاده از قانون (منطق) از خطآ نجات دهیم.

داکتر همت فاریابی