آرشیف

2015-1-24

غلام سخی قاضی زاده

محصولات زراعتی ولســــوالـــــی تیوره

 

مقدمه:
اول از همه خداوند را سپاس میکنیم که مایان را توفیق داد تا در رابطه به محصولات زراعتی ولسوالی تیوره معلومات را جمع کنیم که در آیند برای کسان که میخواهند در رابطه به محصولات زراعت در ولسوالی تیوره مطالب را جمع کنند یک مآخذ باشد.
طوریکه درجریان هستید افغانستان کشوری است زراعتی که 90 فیصد مردم ما به زراعت ومالداری مصروف هستند و ناگفته نباید گذاشت که ولایت غور از جمله ولایت های است که 98 فیصد مردم مان به زراعت و مالداری ایفای وظیفه میکنند بخاطریکه در مرکز افغانستان قرار دارد و به کدام کشور وصل نمیباشد که تجارت کنند یگانه را برای زندگی بهتر زراعت ومالداری است که میتوان امرار حیات کرد و زندگی خود را بصورت بهتر سپری کرد.
از خداوند میخواهیم ما شاگردان که تازه به درس تعلیم رو آورده ایم در آینده بتوانیم یک زراعت میکانیزه را ترویج کنیم و به خاطر این وطن رنج دیده خود حاضریم جان های شیرین خود را بدهیم تا در آینده نسل های ما بتوانند بصورت آزاد از زندگی خویش مستفید شوند.
در ولایت غور تا هنوز زراعت بشکل عنعنوی بوده که بسیار کم میتوان گفت زراعت این ولایت روبه میکانیزه شده پا گذاشته وما جوانان خواهد بودیم که پایه اساسی یک زراعت میکانیزه را در این ولایت بگذاریم.

بااحترام

طریقه کشت نمودن در ولسوالی تیوره
در ولسوالی تیوره طریق کشت توسط گاو و تراکتور صورت میگردد ولی از تراکتور نسبت به گاو کمتر استفاده میشود و توسط گاو بیشتر استفاده میشود و روزانه چهار تا پنج من گندم کشت میکنند اما تراکتور روزانه پنجا الی شصت من گندم کشت میکند و آسانتر و راحت تر نیز است ومردم کشت سبزیجات و باغات سیب وزرد آلو را در زمین های آبی میکنند اما در زمین های للمی کشت گندم زیاد تر رواج دارد اما در قریه ها فرق در کشت وجود دارد در بعضی زیاد تر حاصل میدهد. در بعضی قریه ها سبزیجات زیاد کشت میشود که از قبیل پیاز، زردک، کاهو، بادنجان رومی، بادنجان سیاه، گندانه، از خانواده لیگیوم مانند لوبیا، نخود، باقلی، عدس واز خانواده فالیز مانند هندانه، خربوزه، کدو و نباتات تیوبری مانند کچالو را کشت میکنند و خوب حاصل میدهد و آبیاری توسط چشمه ها، کاریز ها و دیگر آب ها آبیاری میشود وطریق آبیاری در این قریه بشکل جوی ها میباشد و کنترول گیاهان هرزه در این ولسوالی بشکل میخانیکی یا کندن توسط دست میباشد و اما تولیدات در این ولسوالی بسیار پائین بوده و کسیکه تولید میکند بفکر این است که خانواده خودرا نجات دهد اما مردم دیگر کشور ها به این فکر هستند که یک نفر کشت میکند باید چهارخانواده را تهیه نماید از ما بشکل خود مصرفی هست و هیچ فکر در مارکت ها ندارند نمیتوانند که اقتصاد یک کشور به چی نهفته است برای همه عیان است که اقتصاد یک کشور به ز راعت نهفته است.

زمین های زراعتی ولسوالی تیوره
زمین های زراعتی در ولسوالی تیوره دو قسم است
1- آبی
2- للمی

1 – زمین های آبی ولسوالی تیوره تقریبا 40% زمین های ولسوالی تیوره آبی میباشد واین آبها از چشمه ها کاریز ها سرچشمه میگیرند.ومعمولآ در این زمین ها گندم، جو واز خانواده لیگیومی در این زمین ها کشت میکنند مانند لوبیا، نخود، عدس، باقلی وغیره کشت مینمایند سبزیجات در این جا کشت مینمایند مانند پیاز، زردک، ملی سرخک، شلغم، کاهو و نباتات فالیز کشت میگردد مانند هندانه، خربوزه، کدو و غیره در این زمین های آبی کشت میگردد و حاصل خوب میدهد.
2 – زمین های للمی: که تقریبآ 60 % ولسوالی تیوره را زمین های للمی تشکیل میدهد و در زمین های للمی عمومآ گندم کشت یا زرع میشود واین زمین ها سالانه توسط باران ها که اوایل بهار شروع تا به جوزا ادامه دارد آبیاری توسط باران میباشد و دیگر از هیج منابع آبیاری صورت نمیگیرد. و اگر سال ها پر از باران باشد البته خوب حاصل میدهد. و اگر سال که باران وجود نداشته باشد حاصلات پائین می آید و کلی حاصل نمیدهند اما نا گفته نباید گذاشت که گندم را آنها کشت میکنند بسیار در مقابل خشکی مقاومت دارند و زود رس میباشند و قد گندمی للمی 30-60 سانتی متر میباشد و دو نوع گندم است 1 سفیدک 2 نوع دوم سرخک میباشد و گندم زراعتی نوع رواج یافته است و خوب حاصلات را بلند برده است .

آماده نموده زمین در ولسوالی تیوره
آمده نمودن زمین های ولسوالی تیوره توسط گاو قلبه میشود و در دو وقت سال قلبه میشود 1- اوایل بهار 2- در فصل خزان میباشد. و قلبه بهار بخاطر کشت است که در آن تخم زده میشود و قلبه خزانی بخاطر که خاک تهویه بیگیرد و در بهار سال خوب آمده میشود و کشت وقلبه نمودن عمومآ ذریعه گاو ها میباشد 
طریقه کشت نمودن در ولسوالی تیوره
طریقه کشت نمودن در این ولسوالی به دو قسم میباشد 
1- پاشکی توسط دست یا برودکاست.
2- قطاری.
1 – طریقه پاشکی توسط دست: بسیار زیاد در این ولسوالی رواج دارد و مردم از این طریقه در کشت نمودن گندم زیاد استفاده میکنند و در کشت نمودن پیاز، زردک، ملی سرخک نیز استفاده میشود ولی بشکل قطاری هیچ موقع این نباتات را کشت نکردند ولی از نظر علمی قطاری بهتر است چون هم گیاهان هرزه کنترول میشود و هم امراض و آفات نیز جلوگیری میتوانیم. در وقت آب دادن نیز آسان است و به جمع آوری نیز سهولت میبخشد و همه مزرعه یک نواخت سبز بلند میشود.
2 – طریقه قطاری: در این طریقه در مزرعه کچالو در ولسوالی تیوره استفاده میشود و خوب حاصل میدهد و در زراعت میکانیره بیشترین استفاده را دارد و نیز حاصلات آنها بلند است و خوب میتوانند عملیات زراعتی را انجام داد.

آبیاری
آبیاری: عبارت از پخش، انتقال، تآمین آمین میباشد آبیاری که در ولسوالی تیوره صورت میگیرد قرار ذیل است.
1- آبیاری بصورت جویچه
2- آبیاری بصورت سطحی
در مزرعه مانند گندم، جواری ، جو و نباتات لیگیومی مانند رشقه، شبدر، مشنگ، باقلی، نخود، عدس و غیره میباشد که بصورت سطحی آبیاری میشود که نباتات آب مورد ضرورت خود را جذب نموده و سایکل نموئی خود را تکمیل مینماید و نباتات مانند کچالوشیرین، لوبیا، کرم، بادنجان رومی، بادنجان سیاه، وفامیل کدویان مثل کدو، بادرنگ، خربوزه، هندانه، گلپی، بامیه و غیره میباشد که بصورت جوبچه آبیاری میشود بصورت درست حاصل میدهد و همچنان بعضی سبزیجات مانند ملی سرخک، ملی سفید، کاهو، پیاز، زردک، شلغم، تراتیزک، گشنیز وغیره سبزیجات بصورت کرتی آبیاری میشود درختان میوه مانند زردآلو، شفتالو، بادام، سیب، بهی، امروت، انگور ودر ختان غیر مثمر مانند عرعر، بید، سفیدار، سیاه چوب و غیره درختان هم بصورت سطحی و هم بصورت جویچه آبیاری میشود که از آن حاصل خوب بدست می آورد که مورد استفاده انسانها قرار میگیرد و مردم از آن بحیث آبیاری، آب آشامیدنی استفاده مینمایندعبارت از آبهای دریاچه ها و چشمه ها میباشد آب این منطقه دارای کیفیت عالی پاک و صاف می باشد و مردم همه از چشمه های استفاده می نمایند آب یک ماده حیات است و آب یک محلل خوب می باشد که تقریبآ 65- 95 فیصد وجود موجودات زنده را تشکیل میدهد.

زمان آبیاری
مزرعه گندم، رشقه، شبدر در این منطقه باید اول حمل آبیاری شود و یا اینکه زمانیکه نباتات به آبیاری نیاز داشته باشد پژمرده میشود وباید نباتات آبیاری شود نیاز آبی این منطقه متفاوت است نباتات باید در مرحله جوانه زدن، مرحله رشد، مرحله گل کردن به کمبودی آب مواجه میشود و نوع خاک هم فرق میکند خاک های شنی و سیاه رنگ به آب بیشتر ضرورت دارد و خاک های سبک و ریگی دوره آبیاری کوتا در خاک های سنگین طولانی می باشد و آب و هوای محیط هم فرق میکند در آب و هوای این منطقه در تابستان سال به آبیاری نسبتآ بیشتر ضرورت دارد مزرعه گندم، جو، جواری، و خانواده لیگیومی مانند رشقه، شبدر، باقلی، عدس، ماش، نخود و درختان ومیوه جات باید بین هر ده روز آبیاری صورت بگیرد و سبزیجات مانند زردک، شلغم، ملی سرخک، پیاز، کچالو، کاهو و غیره سبزیجات باید بین هر 7 روز آبیاری صورت بگیرد.
آبیاری در این ولسوالی بشکل جوی ها میباشد ودر آن پیپ و دیگر وسایل پیشرفته وجود ندارد و آبیاری بشکل ابتدائی آن صورت میگیرد و ساخت جوی ها هم فرق میکند جوی های عمومی آن بسیار کلان ومردم هرکس بخود یک جوی فرعی ساخته که توسط جوی فرعی آب را به مزر عه خود میرساند و آبیاری را انجام مدهد و معمولآ آبیاری در آنجا بشکل نوبت میباشد و کسی حق روز گوئی را ندارد.

گیاهان هرزه
گیاهان هرزه که در نباتات مزوعی این منطقه می رویند عبارت اند از تلخک، پیچک، قاف، مستر، گلزردک، سه برگه، پودینه، چمن و انواع علف های هرزه دیگر که در نباتات مزروعی می رویند و در نباتات مزروعی مداخلات و مزاحمت ایجاد کرده و مواد غذای نباتات مزروعی را گرفته و رقابت ایجاد کرده که نباتات نمی تواند بصورت درست به رشد ونموی خود ادامه دهد و نباتات قد شان کوتا، کم رشد می ماند و به صورت درست حاصل نمی دهد و همچنان گیاهان هرزه میزبان خوبی برای امراض و آفات شده میتواند که نباتات مزورعی را مصاب ساخته و نباتات بطور درست رشد و نمو کرده نمیتواند و همچنان انسانها سعی و تلاش مینمایند تا گیاهان هرزه را کنترول نمایند.
کنترول گیاهان هرزه در این منطقه به سه روش صورت میگیرد.
1- روش میخانیکی: بیشتر به روش میخانیکی کنترول میشود پیش از اینکه گیاهان هرزه تخم و دانه شان پخته شود مردم توسط داس، قلبه خیشاوه شدیار میکنند که گیاهان هرزه نتواند تکثیر نماید
2- روش کیمیاوی: گیاهان هرزه که دربین نباتات مزروعی این مردم میرویند وبا نبات اصلی رقابت ایجاد میکند با روش کیمیاوی کنترول میکنند و مواد کیمیاوی که گیاهان هرزه را از بین میبرد بصورت انتخابی و غیر انتخابی است. که باید بیشتر از انتخابی استفاده شود.
3- روش بیولوژیکی: از این رو ش بیشتر در کشور های که زراعت شان میکانیزه شده استفاده میکنند اما در این ولسوالی بصورت اتفاقی که توسط خود محیط کنترول میشود یعینی یک تعداد حشرات از گیاهان هرزه استفاده میکنند و باعث از بین رفتن آن گیاه هرزه میشود وخود این مردم محل از این روش استفاده نمیکنند.

امراض و حشرات
امراض و حشرات وجود دارد که این منطقه را مصاب میسازد، حشرات که این مزرعه را مصاب می سازد عبارت از ملخ، شبشک و بعضی حشرات دیگر نیز وجود دارد که نباتات مزورعی را مصاب میسازد و نباتات نمی تواند بصورت نورمال رشد نماید و نباتات بحالت مریض هستند که میزان حاصلدهی پاین می آید و هم چنان امراض گوناگون وجود دارد که مزارع این منطقه را مصاب ساخته واز محصولات آن می کاهد مانند امراض قارچی، باکتریای، ویروسی و غیره. امراض وجود دارد که نباتات مزروعی را مصاب میسازد مثلآ مرض سرخی که در نبات گندم وجود دارد و گندم را متضرر میسازد وگندم به مرض سرخی مبتلا گشته و حاصل نمیدهد وما باید کوشش نمائیم ادویه ضد امراض سرخی، قارچی، ویروسی تهیه نمائیم تا بتوانیم این امراض را کنترول نمائیم یک مریضی بنام سیاه قاق وجود دارد که مزرعه گندم و جو را مصاب میسازد و مرض سیاه قاق به دو قسم است
1- سیاقاق پوشیده
2- سیاه قاق آشکار
میزان حاصل دهی
میزان حاصل دهی زراعت در ولسوالی تیوره قرار ذیل است
میزان حاصلدهی نباتات زراعتی که در زمین های آبی زرع میشوند نسبتآ خوب است مزرعه غله جات مانند گندم، جواری، جو و نباتات لیگومی مانند رشقه، شبدر، ماش، مشنگ، باقلی، نخود، لوبیا و غیره.
میوه جات مانند سیب، بادام، زردآلو، شفتالو، امروت، بهی وغیره 
سبزیجات که در این منطقه زرع میشود مانند کچالو، خربوزه، هندانه، بادرنگ، پالک، گلپی، کرم، زردک، شلغم وغیره این ها نباتات هستند که در زمین های زراعتی کشت میشوند و مورد استفاده مردم قرار میگیرند میزان حاصلدهی اینها خوب میباشد و دارای کیفیت عالی و خوب می باشد که مردم به مقدار کمتر محصولات خود را به بازار و شهر ها به فروش میرسانند و هم از کشته و خسته این میوه جات استفاده کرده میتواند و همچنان بادام و خنجک کوهی وجود دارد که مردم از خسته و دانه خنجک استفاده کرده و از آن روغن بدست می آورند.

حیوان داری در ولسوالی تیوره
حیوانات اهلی که تحت تربیه انسانها قرار دارد عبارت از گاو، شتر، مرکب، گوسفند و بز میباشد که در این مناطق تحت پرورش قرار دارد واز استفاده مینمایند از گاو بحیث قلبه کوبیدن خرمن و هم گوشت وشیراستفاده میشود از شتر بخاطر انتقال بارو هم گوشت استفاده می شود واز مرکب خاص بخاطر حمل و نقل بار استفاده میشود.
از بز و گوسفند بخاطر شیر، پشم، پوست، گوشت استفاده میشود حیوانات کلان مانند گاو، شتر ومرکب از طرف روز در کوها و چمن ها زندگی میکند واز طرف شب در طویله ها می باشد البته دربهار و تابستان و در زمستان دایم در طویله زندگی می کنند وحیوانات مانند بز، گوسفند و بزغاله وبره این حیوانات از طرف شب در طویله زندگی میکند و این حیوانات در تمام فصول سال در چرا گاه میباشد در روزهای زمستان در بعضی روز ها که بارانی میباشد در طویله بوده در غیر آن در چراگاه ها زندگی میکنند حیوانات در چراگاه ها از علف های ذیل استفاده میکنند که عبارت از کومای، خوله، غیقاق، بره گوش، بوته، برغستک، رواش، پند و غیره میباشد

بااحترام انجینر غلام سخی "قاضی زاده" متخصص اصلاح نباتات ریاست زراعت غور