آرشیف

2017-9-25

داکتر فیض الله نهال ایماق

فرهنگ تورکی اوزبیکی به فارسی / دری

یاد داشت مؤلف
 
     این لغتنامه که اکثراً ، لغات تورکی را که مخصوصاً  تورکی اوزبیکی و تورکی تورکمنی تورکی زبانان افغانستان را در بردارد ، به هیچوجه ، نمیتوان گفت که جامع و مکمل است. بلکه می تواند گوشه ای از فرهنگ بسیار غنی و مکمل مردم مان را نشان دهد.
 
    این لغتنامه شامل شرح و معنی واژگان آثار ادبی و تاریخی زبان تورکی اوزبیکی است ، که بیش از ۴۰ سال از عمرم، صرف آن شد. این اثر، معانی، تفاسیر، و شروح تاریخی چندی از واژه‌ های فارسی ، عربی و اروپایی را نیز داراست. این لغت نامه   شامل بخش بزرگی از واژگان ادبی زبان تورکی اوزبیکی ، فارسی/ دری ، با معنای دقیق، و اشعار و اطلاعاتی دربارهٔ آنهاست. این کتاب در پنج جلد و هر جلد آن بیش ازهشت صد صفحه   ،  در دسترس علاقه‌ مندان قرار می گیرد.
    
     درین لغتنامه کلمات عربی بوفرت به مشاهده می رسد ، چونکه در آغاز اسلام ، علمای غیر عرب ، تآلیفات خود را به زبان تازی می نوشتند. همچنان اگر در نوشته های زبان خود شان ، کلمات و لغات عربی را بیشتر استعمال می نمودند ، مایهٔ  افتخار و یا نشان دانش شان را افاده می نمود.
 
     از جهت اینکه مردم مسلمان به قرآن کریم و یا کلام الله مجید ، عقیده مند اند ، بدان سبب به لغات و کلمات عربی احترام داشتند، و به آوردن کلمات عربی احساس راحت می نمودند . از آن جهت که با شیوع  دین مقدس اسلام ، از طریق داعیان و لشکر عرب ، علاوه از آیات متبرکهٔ الهی ، کلمات ، لغات – اصطلاحات و جملات تازی در زبان های مردم قدیم خاک فعلیهٔ افغانستان و تورکستانت داخل گردید. بناً آهسته – آهسته در مدت چهارده قرن ، کلمات عربی ورد زبان عوام و خواص گردید.
 
     موقف لغت عرب به حدی در اذهان مردم اثر انداخته بود ، که مردم عوام فکر میکنند که کلمات اصلاً از خود شان بوده است. حتی یک عده با سوادان نیز نمی توانند کلمات اصل زبان خود و عربی را تفکیک نمایند.

ادامه مطلب در اینجا