آرشیف

سازمان عفو بین الملل مستقر در لندن به عنوان گروه مدافع حقوق بشر هفتۀ قبل (2جوزا 23 می 2007)گزارش سالیانۀ خود را در مورد وضعیت حقوق بشر منتشر کرد. بخشی از این گزارش به افغانستان اختصاص یافته بود. گزارش عفو بین الملل در مورد افغانستان حکایت  از افزایش بدامنی، گسترش نقض حقوق بشر و بد تر شدن حقوق زنان داشت.  البته این گزارش بازتاب دهندۀ بسیاری از حقایق موجود درافغانستان محسوب می شد،  اما در گزارش ازبسا حقایق روشن و آشکارچشم پوشی شده بود. کتمان حقایق در گزارش مبتنی بر هر انگیزه و عاملی،ارائه یک گزارش ناقص و معیوب در مورد افغانستان شمرده می شود. هرگونه داوری و تصمیمی از سوی مجامع بین المللی و حلقه های مقتدر خارجی دخیل در افغانستان بر مبنای این گزارش بصورت طبیعی، قضاوت و تصمیم ناقص و معیوب خواهد بود. زیان و ضرر ضعف و نقص گزارش عفو بین الملل برای افغانستان در همین نکته نهفته است.
در گزارش عفو بین الملل ضمن آنکه به نا امن شدن افغانستان تأکید می شود، جامعۀ بین المللی و دولت افغانستان بخاطر از دست دادن فرصت ایجاد یک نظام سیاسی مبتنی بر رعایت حقوق بشر و حکومت قانون مورد ملامتی قرار می گیرند. در گزارش به نا امنی مزمن و فساد فزاینده اشاره میگردد و از ظهور مجدد طالبان صحبت بعمل می آید. اما مطالب مهم و قابل تذکر عفو بین الملل در ناامنی و ظهور دوبارۀ طالبان به عنوان نیروی شورشی و جنگجو،  بررسی عوامل و دلایل آن است. عفو بین الملل مدیریت ضعیف دولتی، قدرت قوماندانان محلی، گسترش مواد مخدر و موجودیت فضای بی قانونی را بخصوص در جنوب افغانستان از عوامل افزایش ناامنی و ظهور دوبارۀ طالبان میخواند. اما به نقش پاکستان درظهور مجدد طالبان به حیث نیروی جنگجو و شورشی برهم زنندۀ امنیت و ثبات  در افغانستان هیچ اشاره و تذکری بعمل نمی آورد. در حالیکه عفو بین الملل، بی قانونی در جنوب افغانستان را عامل بازگشت دوبارۀ طالبان در آن مناطق تلقی میکند، اما زمام داران پاکستانی از پرویز مشرف تا والی پشاور، طالبان را مورد حمایت مردم در جنوب و بر خاسته از میان مردم میدانند. علی جان ورکزی والی ایالت سرحد در شهر پشاور اخیراً گفت:« طالبان در یک مقاومت مردمی برضد غربی ها قرار دارند، درست همانند آنچه که در عراق رخ میدهد.» این بگونۀ دقیق بر خلاف ادعای عفو بین الملل است که بی قانونی را در جنوب عامل بازگشت طالبان میداند. اما پرسش این جا است که عفو بین الملل چرا از نقش پاکستان در ظهور دوبارۀ طالبان در گزارش خود با سکوت میگذرد؟ در حالیکه در این گزارش عوامل ظهور دوبارۀ شورشیان طالب به بررسی گرفته می شود.
 چشم پوشی عفو بین الملل در این گزارش از نقش و سیاست ایالات متحدۀ امریکا در مورد باز گشت دوبارۀ طالبان نیزقابل تذکر و تأمل است. آیا پاکستانیها با زور و غرور خود و برخلاف اراده و خاست امریکایی ها به بازگشت دوبارۀ طالبان در افغانستان کمک کردند؟ شاید گزارشگران عفو بین الملل پاسخ این پرسش را به خوبی بفهمند. بارنت روبین کارشناس و پژوهشگر امریکایی در این مورد میگوید:« ایالات متحدۀ امریکا دوباره سازماندهی بی سروصدای طالبان را در پاکستان تحمل نمود بشرط آنکه اسلام آباد حق تأسیس پایگاه های نظامی را برای قوای امریکایی در قلمرو خود اعطا نماید، شکار رهبران طالبان را دنبال کند و شبکۀ تکثیر تکنالوژی هسته یی عبدالقدیرخان را مسدود نماید.»
نکتۀ جالب و شگفت آور دیگر در گزارش عفو بین الملل اشاره به نیروهای خارجی و فراقانونی بودن آنها و عملکردشان در افغانستان است. در حالیکه عفو بین الملل در گزارش خود خاطر نشان میکند که این نیروها در موقعیت فراقانونی قرار دارند و عملکرد شان حاکمیت قانون را در افغانستان کم رنگ کرده است، اما به اثرگزاری این نیروها با چنین خصوصیتی در احیای دوبارۀ طالبان هیچ اشاره و تذکری ندارد. عفو بین الملل از کنار این واقعیت با اغماض و سکوت میگذرد. از این گذشته، به نقش منفی این فراقانونی عملکرد و حضور نیروهای خارجی در گسترش و پذیرش حاکمیت و مقبولیت دولت افغانستان نیز حرفی به گفتن ندارد.
گزارش عفو بین الملل از عدم پیشرفت دولت افغانستان در تطبیق پروژۀ عدالت انتقالی لب به انتقاد میگشاید اما از ناتوانی و ضعف دولت در قانونمند ساختن حضور نیروهای خارجی در افغانستان و تابع ساختن فعالیت و عملکرد آنها به قوانین افغانستان سخنی بر زبان نمی آورد. اگر نیروهای خارجی در افغانستان آنگونه که در گزارش عفو بین الملل گفته می شود، موقعیت فراقانونی دارند و این موقعیت، حاکمیت قانون را در افغانستان به ادعای گزارش، کم رنگ میسازد، پس چرا دولت افغانستان  مورد انتقاد و توصیۀ بشرخواهانۀ عفو بین الملل قرار نمی گیرد تا نیروهای خارجی را از موقعیت فراقانونی بودنشان بیرون کند؟ افزون بر آن،  این انتقاد و توصیه را عفو بین الملل چرا متوجه دولت های غربی نمیسازد که نیروهای شان در افغانستان موقعیت فراقانونی دارند؟