آرشیف

 قال رسول الله ص ( زكاة الفطر طهرة للصّيام من اللّغو والرَّفث وطعمة للمساكين) بوداود 1609 و ابن ماجه 1827

پیغمبر بزرگوار اسلام مسلما نا ن را بر ادای صدقه فطر امر فرموده تا با این عمل نیکو  روزه را از شبهات سخنان نا شایسته وبیهوده پاک ومسا کین را در روز های عید  غنی و بی نیازگرداند) بلی با انجام این وجیبه دینی  محتاجان در روز عید از گدائی  بی نیاز و غنی وفقیر در کنار هم می ایستند وانسانیت را در عمل به نمایش میگذارند.چون ثروتمندان ونيازمندانشان با هم يك دل مى‏شوند وبراى خشنودى الله تعالی حركت مى‏كنند .خداوند ج با اين صدقه  شادی وخوشحالى را در دل روزه‏داران مى‏اندازد وخوشنودی خودرا هم برای مسلمانان عیان میسازد. شاید مقدار این صدقه  كم  باشد اما اثر آن در اجتماع  دلیل بر عظمت وحکمت عالی قانون‏گذارى اسلامى وكمال آن است. بيهقي ودارقطني از ابن عمر رضی الله عنهما روايت کرده اند  که فرموده است: پيامبر صلي الله عليه وسلم زکات فطر را فرض نمود وفرمود: «أغنوهم في هذا اليوم» »در اين روز فقيران را بي نياز کنيد» .اینکه در روز عید فقیری خودرا غنی احساس میکند طبعا شادی وخوشی آن دو چندان میگردد خوشی افطار وعید وخوشی بی نیازی از دیگران.البته صدقه دهنگان نیز دارای حس عالی خواهند بود چون توانسته اند مشکل برادر مسلمان شانرا حل کنند واین حس در ذهن شان تداعی میشود که خداوند ج  بنده اش را کمک میکند تا زما نیکه او در همکاری با برادر مسلمانش باشد.ویا اینکه پیامبر ص میفر ماید کسیکه گره از مشکلات برادر مسلمانش را بگشاید خداوند ج تمکام مشکلات دنیاوی آنرا حل میکند.

 زمان وجوب صدقه فطر ومقدار آن:

پيامبر اکرم صلى الله عليه وآله وسلم زكات فطر را در سال دوم هجرى – سالى كه روزه رمضان فرض شد– بر مسلمانان فرض كرد وفرمود زكات یا صدقه فطر بر تمامى مسلمانان مرد يا زن و كوچك يا بزرگ ، مقيم يا مسافر  در حالى كه در شب وروز عيد  بيشتر از غذاى خود وكسانى كه نفقه آنان بر او واجب است داشته باشند  فرض است.مرد مسلمان از جانب خود واز جانب كسانى كه نفقه آنان بر عهده ‏شان واجب است (مانند: زن و فرزند نيازمند و خدمتكار ووالدين نيازمند) زكات فطر مى‏دهد. مقدار آن معادل يك صاع (در حدود دو كيلو وهفتصد گرام) از غذاى معمولى شهرى كه در آن زندگى مى‏كند  مى‏باشد. در اینجا هدف رفع نیاز مندی در روز عید است  حکمت فرضیت این زکوة هم همین است، البته همین مقدار در همان زمان رفع ما یحتاج بوده واگر نیاز مندی فعلی با این مقدار حل نشود بهتر است زکوة به اندازۀ رفع ضرورت ابتدائی  نیازمند ادا گردد.پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم زمان پرداخت آن را مشخص كرده است و انسان مسلمان بايد بعد از طلوع فجر صادق (بعد از نماز صبح) در روز عيد وپيش از رفتن مردم براى نماز عيد  زكات فطر را بپردازد. اين وقت براى دادن زكات مستحب وپسنديده است. (چون روز عيد است ومستمندان با دريافت آن در اين روز در شادى وسرور با ديگران شريك مى‏شوند) و اما پرداخت زكات فطر در طول ماه رمضان وپيش انداختن آن و يك يا دو روز يا بيشتر مانده به عيد فطر خیلی عالی است ولى به تأخير انداختن آن بعد از نماز عيد مكروه است  مگر كسى كه عذر داشته باشد ، مانند غايب بودن مستمند ونظير آنها. تأخير پرداخت زكات فطر به خاطر آن مكروه است كه در تأخير آن هدفى  دادن زكات – كه خوشحال كردن مستمند وبى‏نياز گرداندن او از گدايى كردن در روز عيد است – از بين مى‏رود یعنی حالا اندازه صدقه را رفع نیاز مندی مشخص میسازد.

روزه وصدقه  دلیل حس مشترک مسلمانها: بلی! روزه داران دراین یک ماه بجنگ نفس شتافته  وبا روزه داری درس صبرومقاومت را آموختند. روزه به انسان روزه دارمی آموزد که گرسنگی و تشنگی وایستادن ومقابله با خواسته های نفسانی مشکل ودشوار ا ست ولی انسان میتواند در مقابل سختی ها ایستادگی  کند. روزه به روزه داران وانسانها هشدار می دهد فقر وگرسنگی که انسانهای دیگررا رنج وعذاب می دهد شما هم باید از آن مشقت وسختی ها مطلع گردید وروزه دار در هنگام گرسنگی وسختی خودرا شریک رنج فقرا بدانند. از سوی دیگر وقتی روزه داران با موفقیت از امتحان بیرون آمده اند بخاطر این پیروزی از این روز تجلیل میگردد واین جشن پیروزی در فرهنگ اسلام بنام عید فطر یاد شده است که یکی از اعیاد مهم مسلمانان به شمار می آید.

نماز عید:نماز عيد سنت موكده است وبرخي از علماء قائل به وجوب آن هستند. مستحب است كه نماز عيد در عيدگاه خوانده شود چنانكه پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در عيدگاه نماز مي خواندند و ولي اگر ضرورتي يا عذري باشد مي توان در مسجد خواند.نماز عيد از شعائر دين اسلام است شايسته است كه زن ومرد مسلمان جهت اداي آن در جماعت شركت كنند. حضرت ام عطيه رضي الله عنها مي فرمايد: (أمرنا أن نخرج العواتق وذوات الخدور) متفق علیه «به ما امر شد كه در روز عيد دختران بالغ وآنهاي كه در خانه هايشان پرده نشين هستند با خود به عيدگاه بيرون ببريم».

نماز عيد دو رکعت است و ودرآن شش تکبير اضافی نیز هست در هر رکعت سه تکبیر گفته ميشود؛ سه تکبیر اضافی در رکعت اول بعد از تکبير تحریمه وقبل از قرائت فاتحه و سه تکبير دیگر در رکعت دوم بعد از قرائت فاتحه سوره قبل از رکوع: در مورد قرائت در نماز عيد از نعمان بن بشير رضی الله عنه روايت است: (أن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم کان يقرأ في العيدين وفي الجمعة سبح اسم ربک الأعلي و وهل أتاک حديث الغاشية) روایت اصحاب سنن «پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در نماز دو عيد ونماز جمعه سوره هاي «سبح اسم ربک الأعلي» و«هل أتاک حديث الغاشيه» را ميخواند» سنت ها ومسائل ضروری در روز عید طور فشرده بشرح ذیل بیان شده.

اول غسل: ازحضرت علي رضی الله عنه روايت است که درباره غسل از او سؤال شد فرمود: (يوم الجمعة و ويوم عرفة و ويوم الفطر و ويوم الأضحي) اصحاب سنن «روز جمعه و روز عرفه و روز عيد فطر و روز عيد قربان غسل واجب است».

دوم:پوشيدن بهترين لباس و از ابن عباس رضی الله عنهما روايت است که: «کان رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم يلبس يوم العيد بردة حمراء» روایت طبرانی «پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم روز عيد جامهاي سرخ رنگ ميپوشيد».

– 3خوردن در روز عيد فطر قبل از خروج براي نماز : از انس رضی الله عنه روايت است: «کان رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم لا يغدو ويوم الفطر حتي يأکل تمرات» سنن ترمذی «پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم صبح روز عيد فطر تا چند خرما نميخورد (به نماز) نميرفت».

–4 –  تغيير مسير رفت وبرگشت: از جابر رضی الله عنه روايت است: «کان النبي صلى الله عليه وآله وسلم إذا کان يوم عيد خالف الطريق» صحیح بخاری/986«پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم روز عيد از راهي غير از راه رفتن برميگشت».   5- – تکبير در روزهاي عيد: الله متعال ميفرمايد( ولتکملو العدة ولتکبروالله علی ما هداکم ولعلکم تشکرون) 18

«و تا تعداد (روزهاي رمضان) را کامل گردانيد وبخاطر اينکه الله شما را هدايت کرده و الله اکبر بگوييد وتا اينکه سپاسگذاري کنيد». تکبير در روز عيد فطر از هنگام رفتن به مصلي شروع ميشود وتا خواندن نماز ادامه مييابد .پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم روز عيد فطر تکبيرگويان به مصلي ميآمد تا اينکه نماز را تمام ميکرد وپس از اتمام نماز تکبير را قطع ميکرد».

بيهقي از طريق عبدالله بن عمر از نافع از عبدالله بن عمر روايت کرده است که: «أن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم کان يخرج في العيدين مع الفضل بن عباس وعبدالله بن عباس وعلي وجعفر والحسن والحسين وأسامة بن زيد و وزيد بن حارثه وأيمن بن أم أيمن رضی الله عنهم رافعا صوته بالتهليل والتکبير و فيأخذ طريق الحذائين حتي يأتي المصلي و وإذا فرغ رجع علي الحذائين حتي يأتي منزله» «پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم براي نماز دو عيد با فضل بن عباس و عبدالله بن عباس و علي و جعفر و حسن و حسين و اسامه بن زيد و زيد بن حارثه و ايمن ابن ام ايمن رضی الله عنهم خارج ميشد وبا صداي بلند لا إله إلا الله والله أکبر ميگفت واز راه حذائين (مسير کفاشان) به مصلي ميرفت وبعد از خواندن نماز از بالاي حذائين (از راهي ديگر) به خانهاش برميگشت». واصحابشان همچون ابن عمر رضی الله عنهما وابی امامه رضی الله عنه صدای خود را در این تکبیر بالا میبردند.البیهقی/ صحیح 3/276. اما الفاظ تکبیرعید از این قرار است: «الله اکبر الله اکبر و لا إله إلا الله و والله اکبر الله اکبر و ولله الحمد» یا «الله اکبر الله اکبرالله اکبر و لا إله إلا الله و والله اکبر و ولله الحمد».  در فرجام خطبه و دعا.: