آرشیف

گسترش روز افزون تکنالوژی و فناوری دنیا را به دهکده ی کوچک مبدل کرده است که انسان ها با استفاده از این دهکده می توانند در اسرع وقت تمام داده ها و اطلاعات را در سراسر کره زمین باهم شریک سازند.
امروزه شبکه های اجتماعی به عنوان ابزارهای جدید ارتباطی به اوج گسترش خود رسیده است که با گذشت هر روز آمار کاربران به طور تصاعدی در جهان رو به افزایش می باشد. شبکه های اجتماعی که شامل« وبلاگ، فیسبوک، تویتر، یوتیوب،…»می شود در تحولات جهانی هم در زمینه همگرایی، همبستگی، دوستی، رفتن بسوی ارزش های جهانی و غیره کمک بسزایی می کند و برعکس نقش آن در زمینه های واگرایی، تبلیغ خشونت، راه اندازی جنگ های روانی، مخالفت ورزی، عقده گشایی، توهین و تحقیریکدیگر…نیز بی تاثیر نبوده است. استفاده از شبکه های مجازی که روی دیگری از زنده گی ما در دنیای واقعی است، همه چیز بر می گردد به اخلاق، کرکتر و شخصیت کاربران آن، حالا همانطوریکه یک کاربر در دنیای حقیقی مختار است که زنده گی اش را در چه راه به مصرف می رساند؛ در راستای تامین خدمات بر دیگران، کتاب خوانی، خدمت به خلق الله، ترویج فرهنگ همدیگرپذیری و عبادت خدا و یا هم دوست دارد که زنده گی اش دور از همه ارزش های اخلاقی صرف مسایل بیهوده مثل دو و دشنام بر دیگران، رفتارهای خشونت بار، مردم آزاری، دین ستیزی و غیره هزینه شود. به پندار من در دنیای مجازی نیز عین فرهنگ قابل قیاس و تطبیق شدنی است، و تاجایی که شبکه های مجازی امروزه ملاک برای معرفی و تشخیص رفتارهای انسانی و اخلاقی کاربران شبکه های اجتماعی در دنیا واقعی قلمداد می شوند. شما وقتی می خواهید در دنیا واقعی با دیگران بیشتر آشنا شوید، ساده ترین راه ممکن این خواهد بود که با تبانی دنیای مجازی به سراغ فرد در دنیا واقعی می روید و از این مجاری رفتارهای اخلاقی، دانش، کرکتر و شخصیت فرد مورد نظر را از طریق عملکرد آن در دنیای مجازی تحت تحقیق و مطالعه می گیرید و سرانجام از روی چکیده های فکری و فرهنگی آن در دنیای مجازی به درستی می توانید تشخیص بدهید که فرد مورد نظر شما از چی اخلاق و سلوک برخوردار می باشد، از سویی هم دانش و توانایی های علمی آن از چی جایگاه حکایت می کند؛ در حالیکه این کار بدون استعانت از دنیای مجازی در دنیای واقعی خیلی دشوار و زمانگیر خواهد بود. پس گفته می توانیم که دنیا مجازی مقارن به دنیا واقعی بوده که دارای ویژه گی های منحصر به خود می باشد.
به عبارتی هم انقلاب تکنالوژی و فناوری که محصول قرن بیستم می باشد در عصر جهانی شدن یکی از بهترین ابزارها برای رسیدن به این هدف است که به برکت این محصول امروزه دنیا به یک دهکده کوچک مبدل شده است. از طرف دیگر هیج جای شکی باقی نیست که امروزه رسانه های اجتماعی در امر اطلاع رسانی لحظه به لحظه از رسانه های جمعی در جهان سبقت جسته و افکار عمومی را سخت تحت تاثیر خود قرار داده است. نقش آفرینی شبکه های اجتماعی در تمام عرصه ها به درشتی محسوس و ملموس است و تاجایی که در پشت اکثر حرکت ها و انقلاب ها همین شبکه های اجتماعی به عنوان محرک اصلی عملی کرده است. اذعان باید کرد که این تنها شبکه های اجتماعی بود که در تحولات اکثر کشورها مثل کوبا، مصر، تونس و اوکراین نقش آفرینی کرد و حرکت های شان را به حاصل مقصود نشاند و نقش این شبکه ها آنچنان برجسته بود که حتا بسیج و تشدید قیام های مردمی در مصر " انقلاب رسانه های اجتماعی" لقب گرفت.
اما اینسوتر نقش شبکه های اجتماعی در افغانستان چی گونه است؟، پرسش قابل طرح این است که آیا شبکه های اجتماعی برای جامعه افغانستان هم از چنین تاثیرگزاری برخوردار است یا خیر؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت؛ شبکه های اجتماعی در اکثر کشورهای که تاهنوز قدم گذاشته است یک انقلاب را به همراه داشته و درتمام تحولات نقش آفرین و از جایگاه بلندی برخوردار بوده است. افغانستان هم جزی از کشورهای است که پیامد استفاده از شبکه های مجازی را در دو بعد مثبت و منفی دارد تجربه می کند. در همین حال تحقیق که سه سال پیش از امروز در سال 1393 از سوی اداره همکاری های آلمان و شرکت خدماتی « ای. تی. آر» به منظور پی بردن به تاثیرات شبکه های اجتماعی در امر ارتباط دهی میان مردم افغانستان در چند شهر بزرگ افغانستان، کابل، بلخ، بغلان، سمنگان، بدخشان، کندوز و تخار صورت گرفت، اکثر از افراد مصاحبه شونده از نقش مثبت شبکه های اجتماعی راضی و از ادامه این ظرفیت اظهار خوشبینی کردند. امروزه دستکم از پهلوهای مثبت شبکه اجتماعی در اکثر کشورها بخصوص در افغانستان عمدتاً می توان از موضوعات زیر نام برد؛ تنویر ذهنیت عامه، رشدجهان بینی مردان و خودآگاهی زنان از حق و حقوق شان، برقراری ارتباط با سیاسیون و مسئولین، جلوگیری از فساد، ظلم و تعدی، ایجاد تغییرات در فرهنگ مردم، استفاده در زمینه بسیج سازی مردم وتوده ها در مسایل مهم مثل تجمعات و تظاهرات؛ جلوگیری از هرنوع دیکتاتوری و خودکامگی، بلند بردن حس مسئولیت پذیری مسئولین از روی ترس که مبادا مورد انتقاد کاربران قرار گیرند، ایجاد انگیزه برای جوانان در زمینه های نویسنده گی و کتابت، سواد آموزی، زبان آموزی، شرکت در گفتگوهای سیاسی و علمی، طرح سوال و دریافت پاسخ از سوی کاربران در زمان کوتاه، برقراری و ارتباطات  با دوستان بدون هرنوع هزینه اضافی، استفاده از مسایل سرگرمی، تفریحی و ورزشی، تعقیب فلم های مورد نظر، توسعه حوزه دوستی و ارتباط ،…نام برد.
اما در در کنار آن تعدادی هم از افزایش روز افزون استفاده از شبکه های اجتماعی بدون آگاهی از فرهنگ درست آن در افغانستان نگران اند.
 حشمت الله خراسانی صاحب مقاله«شبکه های اجتماعی»، یکی از اضرارهای جدی شبکه های اجتماعی را معتاد شدن جوانان به آن می داند و می گوید که امروزه بسیارجوانان هستند که بدون درنظر گیری، زمان و مکان در همه جا و همه وقت از هنگام غذا خوردن، تا در نشست ها و مجالس خصوصی وعمومی، ایستاده و خوابیده…. مشغول شبکه های مجازی مخصوصاً فیسبوک اند که این شیفته گی بیش از حد جوانان را از بسیار فعالیت ها دیگر باز می دارد. «برقراری ارتباطات واهی و بی معنا»، عدم «خلاقیت و کاپی پست»، «مطالعه نکردن و پسندیدن»، تهمت زدن وتهدید کردن، استفاده جعلی از نام های دیگران، دامن زدن به تعصبات قومی، سمتی، حزبی و مذهبی، پخش و نشر فلم ها و عکس های مبتذل، حمله بر حریم خصوصی و ایجاد نفرت میان خانواده ها از طریق پخش و نشر عکس ها و فلم های خصوصی، دور سازی نسل جوان از اصل تخصص و مسلک، توهین به زنان، نشر اخبار کاذب و دروغین و غیره موارد دیگری است که نقش شبکه های اجتماعی را کمر رنگ و تا جایی که مردم را نسبت به آن بدبین و یاهم دلسرد ساخته است.
به هرحال به عنوان چکیده می توان گفت که انقلاب شبکه های اجتماعی در افغانستان از تاثیرات بسیار فوق العاده ی برخوردار می باشد، که نقش مثبت آن به مراتب سودمندتر از نقش منفی آن تلقی می گردد.
در همین حال چیزی که برای کاهش و جلوگیر از سوی استفاده از شبکه های اجتماعی در افغانستان مردم ا را کمک می کند این است که وزارت محترم مخابرات و سایر نهادهای که در این مورد مسئولیت دارند باید برنامه های آگاهی دهی و آموزشی فرهنگ استفاده درست از شبکه های اجتماعی را در کشور راه اندازی کنند و به مرور زمان نقش منفی شبکه های مجازی را که امروزه یگانه منبع دامن زدن به تعصبات و فاصله بخشی میان اقوام ساکن در افغانستان و دورساختن مردم از همسویی و همگرایی در مسایل کلان ملی و یاهم پدیده دولت و ملت شدن می باشد بجای آن از این انقلاب به عنوان یک فرصت استفاده کرده مردم را بسوی همدلی، همصدایی، رشد و بالنده گی دعوت کنند.
ارقامی را که وزارت مخابرات سال پار از استفاده کننده گان انترنت بخصوص شبکه های اجتماعی به دست نشر سپرد 2.7 میلیون نفر گفته شده که در این میان 2 میلیون آن از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند.
انتظارها بر این است که اگر از 2.7 میلیون کاربر حد اقل 1.5 یا 2 میلیون آن  همواره ندای صلح را در میان شهروندان تبلیغ کنند و بخاطر رسیدن به امنیت دایمی و انکشاف پایدار از همه ابزارها مخرب مثل دامن زدن به مسایل قومی، زبانی و مذهبی که عامل اصلی نفاق درمیان ما می باشد احراز نمایند و در این میان تنها و تنها هدف شان مصالح عمومی و تامین منافع ملی کشور باشد بدون شک که ما به رویای دیرینه مان که همانا تامین صلح و برقراری نظم  در کشور می باشد به آن دست خواهیم یافت.
ملت افغانستان بخصوص نسل جوان ما همه باید در پی دریافت پاسخ یک سوال باشند؛ او اینکه؛ در این عصر جهان شدن و رفتن بسوی ارزشهای جهانی، چگونه تنها کشور ماست که بر خلاف سایر کشورهای همسان ما که دارای تنوع قومی، زبانی ومذهبی می باشند؛ بازهم به صلح رسیده اند و برای آبادی و منافع کشور خود تلاش می کنند؛ اما این تنها ماستیم  که هرقدر به پیش می رویم برخلاف ارزشهای جهانی شدن شکاف ها میان ما بیشتر می شود، همدیگرپذیری و حسن اخوت و هم شهری بودن در حد شعار باقی میماند و بس؟!.
به باور من دست یافتن با این همه پاسخ ها و علاج این همه بیماری های مزمن و ویرانگر که همانا پایان دادن به شکاف های سیاسی و اجتماعی و پایان دادن به هرنوع عصبیت های تباه کننده قومی، زبانی و مذهبی می باشد، یگانه راه غالب شدن به آن در این شرایط احساس تنها با همت جوانان دلسوز و بادرک امکان پذیر است وبس. به عبارت دیگر این تنها رسالت خطیر جوانان است که در عصر نوین دور از هر دغدغه دیگر با استفاده از تجهیزات و امکانات دنیای مدرن در امر پخش و نشر پیام های مملو از اخوت و برادری تلاش نمایند تا گم شده ی مردم افغانستان را که همانا به پرواز درآوردن کبوتر صلح در آسمان امید وآرزوهاست با دستان خود بر آن بال و پر دهند و به آسمان مقصود آزادش کنند.
نکته: فیسبوک شبکه که امروز در افغانستان بیشترین استفاده کننده را به همراه دارد در سال 2004 توسط مارک زوکربرگ دانشجوی دانشگاه هاروارد امریکا ثبت و امروزه از آن به عنوان موسس و گرداننده این شبکه یاد می شود.

با احترام
عصمت الله /راغب/ 13 سرطان