آرشیف

صرف نظر از دیگر مسائل آیا اسلام بدون سیاست و حکومت می تواند وجود خارجی داشته باشد.

اسلام دینی است که برای تمامی مراحل زندگی فردی و اجتماعی، اعم از حوزه‌های حقوقی، فرهنگی، اخلاقی، سیاسی و اقتصادی، قوانین جامعی وضع کرده است. این قوانین نه‌تنها تمامی ابعاد زندگی دنیوی را شامل می‌شوند، بلکه پیش از خلقت انسان و پس از مرگ او را نیز دربر می‌گیرند. در این میان، اسلام برای کسانی که از این قوانین سرپیچی کنند یا در امور اخلاقی منحرف شوند و به حقوق دیگران تجاوز کنند، مجازات‌ها و تعزیراتی تعیین کرده است. به‌عنوان مثال: برای قتل ناحق، تجاوز، زورگویی، اشغال وفساد اداری و اخلاقی و امثالهم مجازات های تعیین کرده و حکومت اسلامی را مؤظف به اجرائی کردن آن می داند. و همینطور در همه ای ابعاد زندگی قوانین و مقرراتی دارد که اجرای آن را فرض و لازم می داند.

مثلا در امور شخصی مانند نکاح، طلاق، ظهار و ایلاء، دستورات مشخصی از طرف اسلام ارائه شده، و طلاق به دسته‌بندی‌های مختلف تقسیم شده است. همچنین، در نظام اقتصادی نیز ابواب و کتب متعددی به موضوعات مختلف اختصاص یافته است، و همینطور در سایر ابعاد زندگی بشر. حال اگر حکومتی اسلامی وجود نداشته باشد که این قوانین را اجرا کند، این احکام و دستورات اجرایی نخواهند شد و این به معنای نادیده گرفتن بخش‌هایی اعظمی از دین یا بهتر بگویم نادیده گرفتن تمام مقررات دین است. این در حالی است که قرآن و احادیث پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم شدیداً چنین رویکردی را نکوهش کرده‌اند. خداوند متعال در آیات متعدد قرآن به مؤمنان هشدار می‌دهد که نباید به بخشی از کتاب ایمان آورده و بخش دیگر را انکار کنند.

بنابراین، اسلام و حکومت در هم تنیده‌اند و جدا کردن اسلام از سیاست، خلاف ذات و ماهیت این دین است. در دوران پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم و خلفای راشدین، سیاست و دین کاملاً در کنار هم تعریف شده و نظام اسلامی تجلی عینی پیوند این دو بوده است. به بیان دیگر، اسلام بدون حکومت، نمی‌تواند به قوانین، مقررات و اهداف و آموزه‌های خود جامه عمل بپوشاند.

طوریکه گفته شد اسلام به‌عنوان یک دین جامع و کامل، نظامی همه‌جانبه برای هدایت فرد و جامعه ارائه کرده است. این نظام، تمامی ابعاد زندگی انسان، از مسائل فردی تا مسائل اجتماعی، و از امور مادی تا معنوی را در بر می‌گیرد. احکام اسلامی تنها به عبادات و مسائل فردی محدود نمی‌شوند، بلکه برای موضوعاتی مانند روابط خانوادگی، امور اقتصادی، سیاست، حقوق اجتماعی، و حتی محیط زیست نیز چارچوبی مشخص تعیین کرده است. این جامعیت اسلام نشان‌دهنده این است که اجرای آن نیازمند بستری اجتماعی و حکومتی است که بتواند این قوانین را عملی سازد.

ضرورت حکومت برای اجرای اسلام

در بسیاری از آیات قرآن و احادیث پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم، بر لزوم اجرای احکام الهی تأکید شده است. این احکام شامل مسائل مختلفی است، مانند اجرای حدود، برقراری عدالت اجتماعی، سامان‌دهی امور اقتصادی، حفظ امنیت و دفاع از امت اسلامی. این دستورات به‌گونه‌ای هستند که اجرای آن‌ها بدون وجود حکومتی اسلامی امکان‌پذیر نیست.

برای مثال: اسلام برای جرایمی مانند دزدی، زنا، قذف (تهمت زدن)، و شرب خمر، مجازات‌هایی مشخص کرده است. و طبیعتا اجرای این مجازات‌ها نیازمند وجود یک نظام قضایی عادل و حکومتی مقتدر است. قوانین مرتبط با زکات، خمس، تحریم ربا، و تجارت عادلانه، نیاز به ساختار اقتصاد اسلامی دارد تا بتواند اصول اسلامی را رعایت، و طبق اهداف اسلامی پیش برده شود. تنظیم روابط خانوادگی مانند نکاح و طلاق یا حل‌وفصل اختلافات حقوقی میان افراد، تنها در سایه یک نظام حکومتی اسلامی می‌تواند به‌طور کامل اجرا شود، قرآن کریم در آیه 85 سوره بقره به‌شدت از کسانی که بخشی از کتاب خدا را می‌پذیرند و بخشی دیگر را انکار می‌کنند، انتقاد می‌کند می فرماید: أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ این آیه نشان می‌دهد که نمی‌توان تنها بخشی از دستورات دین را اجرا کرد و بخش‌های دیگر را نادیده گرفت. اگر نظامی وجود نداشته باشد که به اجرای همه احکام اسلام بپردازد، عملاً دین معطل می‌ماند و وجود ندارد و این با ذات اسلام که دینی جامع است، ناسازگار است. در دوران پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم، حکومت اسلامی در مدینه تأسیس شد که نمونه‌ای عملی از پیوند دین و سیاست بود. پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم نه‌تنها رهبر دینی بود، بلکه به‌عنوان رهبر سیاسی و اجتماعی، قوانین الهی را در جامعه اجرا می‌کرد. خلفای راشدین نیز همین مسیر را ادامه دادند و اسلام را به‌عنوان یک نظام کامل اجتماعی و سیاسی عملی کردند

نتیجه گیری:

اسلام بدون حکومت، و تقلیل آن به یک سلسله عقاید و احکام فردی، مصداق عینی ایمان به بعضی از کتاب و کفر به بعض دیگر است، که نمی‌تواند اهداف اسلام را محقق کند. وجود حکومتی که مبانی آن بر اساس دستورات اسلام بنا شده باشد، برای اجرای عدالت، حفظ نظم، و پیاده‌سازی احکام و مقررات اسلامی ضروری است. به‌عبارت‌دیگر، حکومت اسلامی ابزار لازم برای عملیاتی کردن دین اسلام در تمامی جنبه‌های زندگی است. ازاین‌رو، تفکیک دین از سیاست در اسلام، نه‌تنها ممکن نیست، بلکه به معنای محروم کردن مسلمانان از اسلام و اجرای عملی مقررات و احکام آن در جامعه خواهد بود.