آرشیف

 

کاندیدای اکادمیسین سیستانی درمطبوعات و جامعه فرهنگی افغانستان، درپنج دهه اخير چهره شناخته شده است، نوشته های پژوهشی اوبه سالهای۱۹۶۰ که هنوز دانشجوی دانشگاه کابل بود، برميگردد.

سيستانی درآغاز سال ۱۳۱۷(مارس۱۹۳۸) خورشيدی دریک روستائی دورافتاده درولايت نيمروز،دريک خانواده زمین دار متوسط بنام شيراحمد ابن محمديوسف خان بارکزی پا به هستی گذاشت. محمدیوسف بارکزی، پدر بزرگ سیستانی در عهد سلطنت امیر عبدالرحمن به عنوان سرحد دار نیمروزتعیین ودر رأس یکصد سوار از اقوام خود ازروستای «نوده» فراه به نیمروز رفت و در همانجا زمین خرید وروستای محمدیوسف را آباد نمود که اعقاب وی تا هنوز درآن روستا واقع در میان دو شاخه از رودخانه هیرمند در ولسوالی کنک زندگی دارند.
سیستانی پس ازفراگيری تعليمات مقدماتی درولايت نيمروز به کابل رفت وشامل دارالمعلمين وبعد شامل فاکولته ادبيات وعلوم بشری گرديد وپس از فراغت ازآن فاکولته درآغاز سال ۱۹۶۶ شغل معلمی را پذيرا شد.وی در اواخر سال۱۹۸۰م دراکادمی علوم افغانستان ، درمرکز تحقيقات علوم اجتماعی ، درانستيتوت تاريخ واتنوگرافی پذيرفته شد.
دراواخرسال ۱۹۸۶سیستانی ، مثل سايردانشمندان پوهنتون کابل، اکادمی علوم ودیگرمؤسسات علمی کشور، خود را در جمع دانشمندان عرصه علوم اجتماعی کاندید کرد وچنداثرمطبوع خود،ازجمله کتاب «مالکيت ارضی و جنبش های دهقانی درخراسان قرون وسطی» را با يک يک کاپی از آثار مطبوع ديگرخود(بشمول مقاله ورساله) را بریاست اکادمی علوم ارائه کرد. در نتيجه ازطرف کميته موظف علاوه بر ارتقا به رتبه علمی «سرمحقق»(= پوهاندی) بدريافت درجه علمی «کانديدای اکادميسين» ( که رتبه ايست بالاتر از پوهاندی وپائين تر از اکادميسين) نايل گرديد ودرصف هژده تن دانشمند علوم اجتماعی(تاریخ وادبیات) کشور قرار گرفت. او از سال ۱۹۸۶ تا سال ۱۹۹۱م بحيث رئيس مرکزتحقيقات علوم اجتماعی دراکادمی علوم افغانستان اجرای وظيفه کرد،اما بخاطر استقلال فکری خود هرگز به عضویت حزب دموکراتیک خلق ویا احزاب دیگری شامل نگردید وتا اخیر مستقل وغیر حزبی باقی ماند. 
خصوصيات فردى و خصلتهاى اجتماعى :
سیستانی خود میگوید:قبل از هر چيز ديگر ميخواهم بگويم که از لحاظ اقتصادى من زندگى پائين تراز متوسط الحال را پشت سر گذاشته ام ، اما هر گز تن به پستى و تملق و کرنش نه داده ام . دوستان انگشت شمارى از اهل قلم و دانش بر گزيده بودم که ديدارو صحبت آنان دل و دماغ خسته ام را نيرو وطاقت مى بخشيد. چون : کانديداى اکادميسين دکتوراکرم عثمان و اکادميسين عبدالشکور رشاد وکانديداکادميسين انورنوميالى و داکتر عبداﷲ مهربان و چند تن ديگر. جوانمردى را مى ستايم و از دروغ و ترفند و کژى و نادرستى بيزارم. من صداقت در رفاقت را دوست دارم و هرگز از خط راستى و صداقت در برابر دوستان عدول نکرده ام. و تا خطاى از دوستى نديده ام ، دل از دوستى او برنکنده ام. برسفره ايکه نان خورده ام، پاس آن نان و نمک را داشته ام و سعى کرده ام تا نان کسى را که خورده ام به اونان خودم را نيز بخورانم. هرگز براى کسى بيش از آنچه بوده ام، خود را نشان نداده ام. در ابراز مردانگى و همت افغانى از هيچکسى خود را کوچک تر نشمرده ام. دفاع از شرف ملى و فاميلى را برخود فرض دانسته ام. حس بخالت کمتر مرا توانسته اذيت کند.و هرگز بداشته ديگران چشم تنگى نداشته ام و بخل نورزيده ام. شنيدن حرف زشت و تهمت زدن ، مرا نا راحت ميسازد و سبب گسست تفکرم در باره موضوعى میگردد.
در نویسندگی آدمى هستم وسواسى و اين وسواس بیشتردر نوشته ها يم بسراغم مى آيد وتا صحت وسقم هر جمله و هر پراگراف را از لحاظ شکل ومحتوا سبک وسنگين نکنم آرام نمى گيرم. وطنم را دوست دارم و هيچ جاى ديگرى را بر آن ترجيح نمى دهم. براى عمران و سرسبزى آن آرزومندم. از بدبختى مردم خود رنج مى برم وبا سعادت آنها، خودم را سعادتمند مى شمارم. عقب ماندگى جامعه و کشور مرا رنج مى دهد ولى تقدير را به اسانی نمى توان تغيير داد. اى کاش فقر و گرسنگى و جنگ برادر کشى براى ابد ازديارم رخت بربندد. و صلح فضاى هر خانواده و هر دهکده و هر شهر وطن ما را پر سازد و خنده شادمانى دلهاى کوچک فرزندان وطن را لبريز نمايد. من بخاطر استقلال فکرى و آزادى بيان وعقيده ام ، عضويت هيچ حزب سياسى را آرزو نکرده ام، اما بدون ترديد از دموکراسى و عدالت اجتماعى و از آزادى بيان و قلم و عقيده و احترام به حقوق ديگران و از تساوى حقوق زن ومرد درجامعه حمايت ميکنم. پس تا کنون عضويت هيچ حزب يا گروه سياسى چپ و يا راست را نداشته و ندارم. 
در دهه دموکراسى در کشور که احزاب چپ افراطى و راست افراطى قدم به ميدان نهادند، از اينکه هريک از اين احزاب وابسته بيک کشور خارجى پنداشته ميشدند ونيز رهبران آن احزاب بر خاسته از تۀ اجتماع نبودند، از آن ها دورى جسته ام. و گذ شت زمان نيز نشان داد که وابسته گى به بيگانه ، به سود منافع ملى نيست.و از اين جهت نبايد دنبال ايدئولوژى هاى بيگانه چپ يا راست افراطى رفت. تلاش هاى هم که از طرف برخى از شخصيت هاى اجتماعى کشور براى ايجاد احزاب سالم و ملى در دهه دموکراسى و پس از آن صورت گرفت ، متأسفانه هيچيک راه بجايى نبرد و قادر نشد تا در سطح کشور مورد قبول واقع و مثمر ثمرى گردد. زيرا رهبران آنها ، در سطح ملى از وجاهت و محبوبيت وسيع برخوردار نبودند و يا نشدند. مداخلات کشورهاى همجوار و ذينفع را در اوضاع بغرنج و پيچيده کشور محکوم ميکنم و دستان مداخله گران را قطع کردن ميخواهم. براى خدمت گاران صادق وطن و آنانى که بخاطر نجات آن از لوث بيگانه قدم در راه جهاد گذاشته و سينه را شجاعانه سپر ساخته اند و سر انجام دشمنان وطن را سرافگنده از مرز و بوم وطن جاروب کرده اند، سعادت و نيکنامى ابدى آرزو مى کنم. و تا آنجائى که براى من مقدور باشد ، از کار نامه هاى آنان به نيکى ياد حواهم کرد و به آنها سلام و درود ميفرستم و بنام آنان افتخار ميکنم.
متاهل هستم وصاحب دو پسروچهاردختر هستم وهمگی ازتحصیلات عالی برخوردارهستند وهمه رامثل سایر پدرها سخت دوست دارم. 
از ۱۹۶۴ تا سال ۲۰12ميلادی آثارتحقيقی ذيل رابه چاپ سپرده ام.

 

الف/آثارمستقل چاپ شده سیستانی:

١- نظام بهره بردارى از زمين درافغانستان قرون وسطى ، طبع کمیته دولتى طبع ونشر، ١٣٦١=١٩٨٢م 
٢- مالکيت ارضى و جنبشهاى دهقانى درخراسان قرون وسطى ، چاپ اکادمى علوم افغانستان ، کابل ١٣٦٢=١٩٨٣م (اين کتاب پس ازتجديد نظرو افزودن دوفصل جديد زيرنام «مالکيت ارضى و شيوه هاى بهره بردارى از زمين در خراسان قرون وسطى » درسوئد در سال ٢٠٠٢نيز به تعداد محدودی بچاپ رسيده واخیراً در پورتال افغان- جرمن آنلاین گذاشته شده است.
٣ – سيستان ، سرزمين ماسه هاو حماسه ها ( جلد اول ) طبع اکادمى علوم افغانستان ،کابل ١٣٦٤=١٩٨٥م/
4- سيستان ، سرزمين ماسه ها وحماسه ها (جلددوم): اوضاع سياسى و اجتماعى سيستان تا تاسيس دولت سدوزائى افغانستان در١٧٤٧م، طبع اکادمى علوم افغانستان ،١٣٦٧ =١٩٨٨م 
5-جغرافياى تاريخى سيستان ، طبع اکادمى علوم افغانستان،١٣٦٧=١٩٨٨ (دوبخش)،
٦ – سرگذشت سيستان ورودهيرمنداز ١٧٤٧ تا ١٩٧٣ م ، طبع اکادمى علوم افغانستان ، ١٣٦٨=١٩٨٩م . 
٧ – مردم شناسى سيستان ، طبع اکادمى علوم افغانستان، ١٣٦٨=١٩٨٩م (متاسفانه قبل از خروج از مطبعه در آتش راکت پرانی مجاهدین در1992 سوخت و در 2013 پس ازتجدید نظردوباره درکابل از سوی مرکز نشراتی دانش به چاپ رسید) 
٨ – نقش سیستان در تکوین حماسه های ملی ، چاپ دانش ، پشاور 2012
9- رستاخیزقندهار وفروپاشی دولت صفویه در ایران،چاپ مرکزنشراتی دانش پشاور٢٠٠٥=١٣٨٤(این کتاب ازطرف صالح محمدصاله به زبان پشتو نیز ترجمه واز طرف دانش نشراتی موسسه چاپ شده است.)
١٠ – قيام هاى مردم افغانستان بر ضد نادرشاه افشار،طبع وزارت اطلاعات و کلتور، ١٣٦٨ =١٩٨٩م 
١١ – سيماى رستم در شاهنامه، طبع اکادمى علوم افغانستان ، ١٣٦٩ =١٩٩٠م 
١٢ – مناسبات ارضى و شيوه هاى برخوردبه مسأله زمين وآب در افغانستان سال هاى ٧٠ و٨٠ قرن بيستم، طبع اکادمى علوم افغانستان ، ١٣٧٠ =١٩٩١م 
١٣ – مقدمه يى بر کودتاى ثور وپيامدهاى آن در افغانستان ، ، طبع ١٩٩٦، سوئد ،این کتاب در پشاور پاکستان نیزپس از سال 2000میلادی تجدید چاپ شده است.
١٤ – قيام هاى مردم افغانستان از قرن هشتم تا هژدهم ميلادى ، طبع ١٩٩٨، سوئد( اين اثر از طرف صالح محمدصالح به زبان پشتو ترجمه ودرپاکستان چاپ شده است.) 
١٥- دو نابغه سياسى – نظامى افغانستان در نيمه اول قرن ١٩م ، ، طبع ١٩٩٩، سويد (اين کتاب در زمستان ١٣٧٨ ش درايران و در ماه حمل ١٣٧٩ ش در پشاور پاکستان نيز تجديد طبع شده است.) 
١٦ – يک نگاه انتقادى برجلد اول ودوم افغانستان درمسيرتاريخ ،طبع جون ٢٠٠٠م درپشاور ومجدداً در سال 2010 در پورتال افغان- جرمن آنلان نیز به شنر رسیده است.
١٧ – پاکستان، پرورشکاه تروریسم، چاپ دانش خپرندویه تولنه، پشاور 2011
١٨ – نگاهى بر اوضاع اجتماعى افغانستان از طاهريان تا تيموريان ، نشر در سایت افغان- جرمن آنلاین
١٩ – علامه محمودطرزى ، شاه امان الله ونقش روحانیت متنفذ ، چاپ ٢٠٠2، سوئد و چاپ ۲۰۰۴ پشاور
٢٠ – سى مقاله سيستانى ، چاپ اکتبر ٢٠٠٢ ، سوئد 
٢۱ ـ سيماى زن افغان درتاريخ افغانستان ، جنورى ٢٠٠٤، سوئد 
٢۲ ـ پشتونستان و زخم ناسورخط دیورند،مجموعه مقالات، نشرشده درپورتال افغان جرمن آنلاین
٢٣- حماسه قیامها یا دوقرن مبارزه بخاطر ازادی، سوید، ٢٠٠٤،چاپ دوم، مرکز نشراتی دانش ، 2011 
۲۵- ظهور افغانستان معاصر واحمدشاه ابدالی، چاپ پشاور، ٢٠٠۷= ١٣٨۶، ونیزدرافغان-جرمن آنلاین قابل دسترسی است.
٢۶- آیا افغانستان یک نام جعلی است؟(مجموعه بیست مقاله تحقیقی( ، چاپ دانش، پشاور ٢٠٠۷=۱۳۸۶
27- افغانستان،مرکز ثقل بازی بزرگ، سایت افغان- جرمن آنلاین، 2009
28- جشن نوروز ومنزلت آن درمیان ملل آریائی، چاپ مرکز نشراتی دانش ، پشاور2011 ونیز درپورتال افغان- جرمن آنلاین، قابل دسترسی است.
29- برخی شخصیت های فرهنگی – اجتماعی کشور، پورتال افغان- جرمن آنلاین،2010 ونیز ازطرف دانش خپرندویه تولنه درکابل به چاپ رسیده است.
30- ملالی جویا، اسطورۀ شجاعت روزگارما، پورتال افغان- جرمن آن لاین، نیز درسال 2010در پشاور به طبع رسیده است.
31- بیست مقالۀ تاریخی- تحقیقی، پورتال افغان- جرمن آنلاین،2010
32- وضعیت حقوقی زن افغان ازعهدامانی تا حکومت کرزی، چاپ دانش، 2013،ونیز افغان جرمن آنلاین
33- سیمای امیر آهنین، امیر عبدالرحمن خان در تاج التواریخ،2011،چاپ دانش، 2012،
34- سلطنت پشتونها در هند،چاپ انتشارات دانش، پشاور،2013 ونیز در پورتال افغان جرمن آنلاین
35-تحقیقی در باره سه خاندان تاریخی قندهار، نشرپورتال افغان جرمن آنلاین 2012
36- نقش تاریخی وزیرفتح خان وخاندان او در دولت سدوزائی افغانستان، نشر دانش 2013ونیز افغان جرمن آنلاین
37- وزیر اکبرخان ، قهرمان ملی قیام کابل(1841-1842)،نشر در پورتال افغان جرمن آنلاین، 2012
38- دفاع از استقلال ،وجیبۀ ملی افغانهاست ، دانش انتشاراتی موسسه، 2013ونیز در پورتال افغان جرمن آنلاین 
39- جغرافیای تاریخی هیلمند، نشر شده در پورتال افغان جرمن آنلاین2013،
40- مسالۀ اصلاحات ارضی در افغانستان سالهای 70 و80 قرن بیستم.چاپ دانش خپروندویه موسسه ،پشاور، 2011ونیزپورتال افغان جرمن آنلاین

 

ب/مقالات تحقیقی

مقالات وآثار نشرشدۀ من اعم از مقاله ورساله وکتاب، تنها درپورتال افغان جرمن آنلاین تا اخیرفبروری2014 به 442 اثررسیده است. واگردرسایر رسانه های جمعی چون مجلات وسایتهای انترنتی 100 مقالۀ دیگر محاسبه شوند، به بیش ازپنجصد تا میرسد. خواننده علاقمند میتواند به سایت افغان جرمن آنلاین وسایت آریائی وسایت دعوت وسایت فردا وغیره بروند ویا از طریق جستجوی گوگل سایر مقالات مرا دریابند.

 

ج/اشتراک فعال در سیمنارها وسمپوزیمهای ملی وبین المللی

پس از عضويت در اکادمى علوم افغانستان ، در دهه 80 قرن گذشته در 15سيمنار و سمپوزيم هاى ملى وبين المللى ايکه با علوم اجتماعى و بخصوص تاريخ ارتباط داشته است، فعالانه اشتراک ورزيده ام وبا نگارش مقالتى و شرکت در بحث ها وتوضيحات علمى سهم عملى داشته ام که از ذکر نام وموضوع ومحل آن دراینجا صرف نظرمیشود.

 

نوت: بنا به تقاضای مکرر نسل جوان, ما این برگه را تازه درفیسبوک بازنموده ایم.
اما به نسبت تراکم کارهای زیاد به زنان، نمیدانم که به خواست جوانان رسیده می توانیم یا خیر؟
به هرصورت ازدانشمندان فرهنگی که خواسته باشند با ما همکاری نمایند.خواهشمندیم ازطریق ایمیل با ما به تماس شده ممنون مان سازند.