آرشیف

اثر مولانا عبدالرحمن معتصمی غوری

ارائه کننده : بخش فرهنگی بنیاد فرهنگی جهانداران غوری

بخش دوم

2- صحبت صالحین 
یکی ازوظائف اساسی نبی اکرم(صلی الله علیه وسلم)، تزکیه نفوس بود. صحابه کرام به اثر صحبت آن حضرت، از بیماری های باطنی پاک وبه فضائل اخلاقی آراسته می شدند وبا سرعت به قله های رفیع قرب الهی می رسیدند.
درادوار مختلف تاریخ اسلام پیوسته شخصیت های بزرگواری به نام مشائخ عرفان وصوفیای کرام در صحنه حضور داشتند که وظیفه آن حضرت را در تزکیه نفوس انجام می دادند. 
در طریقت وتصوف اسلامی معمول ومتداول این است که سالک با مرشد بیعت می کند، بیعت به توبه، وبیعت به اینکه از نواهی اجتناب می کند وازمعصیت وگناه دوری می جوید. وبه اوامر الهی پابندی می نماید وراه خدارا در پیش می گیرد، وسپس مرشد به او وظائفی را محوّل می سازد که در شبانه روز آنهارا انجام دهد، وبه همین ترتیب سالک ومرید در زیر نظر مرشد، تربیت می شود، تا آنکه اصلاح نفس حاصل واخلاق قرآنی وزندگی موافق به سنّت نبوی بدست می آیدتاجرمسلمان چونکه همیشه بادنیا ومال وثروت سرکاردارد وزمینه عیش ونوش وزندگی مرفه برایش مساعد است وبا عوامل غفلت زا روبرو می باشد لذا او نسبت به هرکس نیاز به توجه بیشتر به اصلاح قلب وتزکیه نفس دارد بنا بر این برای اوخیلی ضرورت است که صحبت انسان کامل وآراسته ای راکه خودش نمونه والگوی زنده ازاسلام وشریعت وسنّت نبوی باشد، بر خود لازم گیرد، ولی بیدار با شد که دست بدست صوفیان جاهل، ظاهر نما، که شمار شان کم هم نیست، ندهد، کسانی که استقامت در شریعت واتباع سنّت نبوی در ایشان دیده نمی شود ودراقیانوس بدعات، خرافات وکارهای منکر وخلاف شریعت غرق اند واز دین وتصوف وطریقت سوء استفاده کرده وآن را وسیله تجارت برای خویش قرار داده اند. اگر مرشد دلخواهی بد ست نمی آمد سپری کردن مدتی در جماعت تبلیغ نیز مؤثر ومفید است چون آن بر صحبت صالحین، ذکر واتباع سنّت نبوی مشتمل است. وگذارندن مد تی در محیطی که درآن فکروحرفی از دنیا وکشمکش های آن نیست، وهر آنچه درآن است فکر وذکر آخرت ودین است، تأثیرات با سزای را بر اخلاق وسلوک مسلمان ایجاد می کند ودر ضمن آن معلومات مهمی از دین حاصل می شود. 
سهمگیری دردعوت اسلامی 
یکی از مسائلی که امروز اکثر تاجران مسلمان درآن اصلاً فکری ندارند. فعالیت در میدان دعوت اسلامی است. از حالات شان چنین نمودار می گردد که خداوند جل جلاله آنان را صرف برای کار وباردنیا ومعاملات تجاری آفریده است،اما در رابطه به دین وفعالیت های اسلامی ودعوت الی الله وامر بالمعروف ونهی عن المنکر، واشاعه اسلام، کدام مسؤلیتی را به عهده شان ننهاده است. درحالیکه ازآیات قرآنی واحادیث نبوی برمی آید که هرمسلمان به قدرعلم وتوانمندی خود. در نشراسلام وکارهای اصلاحی، مسؤولیت دارد.
درمراحل مختلف تاریخ به توسط سه گروه اسلام غالباً اشاعت یافته وآنان فاتحان اسلام محسوب می شوند که عبارت انداز علماودعاة، پادشاهان ومجاهدان، تجار مسلمان، مثلاً به اثرتلاشهای مخلصانه وصادقانه ی تاجران مسلمان اولین بار اسلام به اندونیزیا، مالیزیا، فلیپین، چین،هند، نجیریه، سومالی، کشورهای ترکستان شرقی، مناطق بالکان وغیره رسیده است.
در گذشته هر مسلمان اگردرهرنقطه دنیا به هرنامی که قدم می گذاشت، یکی از مقاصد اساسی اش، گسترش اسلام بود، اوبه عمل، اخلاق وسخنش، مردم را به سوی اسلام فرا می خواند.به ظاهر کاری دنیارا انجام می داد ولی درحقیقت کاری دین را به پیش می برد.چنانچه امروز دنیای مسیحیت به نام تجارت، طبابت، سیاحت، وفعالیت های خیریه ، این کار را انجام می دهد.
لذا بسیار زیبنده خواهد بود که در عصرحاضر تاجران مادر این راستا گام های را بردارند نخست خودرا نمونه های عملی از اسلام قرار دهند واخلاق وعمل شان را با شریعت برابر سازند. وفرزندان وخانواده های خویش را تربیت اسلامی داده ودین را درخانه های شان پیاده گردانند وبعدازآن درضمن فعالیت ها وسفرهای تجارتی، فعالیت دینی را نیز انجام دهند. به اخلاق وسلوک وزبان خود، غیر مسلمانان را به سوی دین اسلام دعوت دهند وتاجران دیگررابه مسؤولیت ها ووظائف شرعی ودینی شان متوجه سازند وبرای از میان برداشتن منکرات ومحرماتی که در میان طبقه تجار متداول وشایع گردیده است تلاش ورزند وآنان را به سوی آداب واخلاق اسلامی به تجارت فرا خوانند ودرآوردن اصلاحات عمقی کوشا باشند. 
تاجران مسلمان می توانند در پیش برد دعوت اسلامی از واقعات روز استفاده شایانی نمایند
مثلاً نظام سوسیالیستی واژگون شدونظام سرمایه داری غرب که بر اساسی سود مجرد وبازار آزادپایه گذاری شده است، درحالت فروپاشی قرار دارد. این نظام اقتصادی آن فاصله طبقاتی را ایجاد کرد تاآنکه در پیشرفته ترین وبااقتصادترین،وسرمایه دارترین کشور جهان(امریکا) یک چهارم شهروندانش درفقر زندگی می کنند، وتعدادی اطفال گرسنه اش از تمام جمعیت سومالی بیشتر است این نظام اقتصادی چنان دست طبقات برتررا باز گذاشته که در نتیجه آن سیاست مداران،ثروتمندان،زرمندان وزورمندان، مسؤلین کارخانه ها وشرکت ها وغول های نفتی، آنچنان بی رحم، ستم گرومست وبیخود گردیده که نزدیک است همه جهان را بلعیده وبه خاک وخون کشند.
این نظام اقتصادی راه را به سوی سود،قمار، رشوت، اختلاس، خیانت وکلاه برداری کشوده است که هرکس می تواند با آسانی این جرایم را انجام دهد.
بی بی سی گذارشی را نشر ساخت که حاکی از این بود که یک سرمایه دارامریکای به نام «سیداف» 50 ملیارد دلار از مشتریانش کلاه برداری نموده است .» ( رادیو بی بی سی 13(حمل 1388هـ ) 
واین نشانه های آشکاری از شکست این نظام اقتصادی به چشم می خورد. در گذشته نزدیک دیدیم که درطی بحران اقتصادی که از امریکا شروع شد وهمه جهان را زیر تأثیر وپوشش خویش قرار داده شرکت های زیادی خسارات هنگفتی را متحمل گردیدند وسرمایه دارهای بسیاری ورشکسته شدند وهزارها انسان شغل ومسکنش رااز دست دادند ودر ایالات متحده امریکا در سال 2008 دو ملیون و600 هزار انسان شغلش را از دست دادند ودر بریطانیا یک ملیون و800 هزار نفر بیکار شدند(منبع رادیو آزادی)
اسلام دین الهی است که راه حل تمام مشکلات بشری درآن نهفته است وآن مشتمل بر نظام مال عادلانه ای است که در میان افراط وتفریط قرار دارد واز تمام خرابی های نظام مالی سوسیالیسم ونظام مالی سرمایه داری بری وپاک است می تواندبربحرانهای مالی نقطه پایان گذارد . اینک اقتصاد دانان غرب نیز متوجه این حقیقت گردیده اند وتطبیق احکام مالی اسلام را راه حل بحران اقتصادی کنونی می دانند. چنانچه سردبیر مجله اقتصادی چالنجزمی نویسد:«اگرمابراساس آنچه تعالیم وآموزه های قرآن واحکام آن فرمان داده عمل می کردیم، بسیاری از بحرانهای مالی رفع می شد، بحران های که گریبان بانگ ها، مؤسسات بزرگ مالی، سها مداران، ودیگر صندوق های مالی غرب را گرفته است» (مجله ندای اسلام شماره 35-34)
تونی پیرس کارشناس برجسته اقتصادی انگلیسی گفته است:«براساس برآورد کارشناسان واقتصاد دانان جهان، سسیتم بانگداری اسلامی تا سال 2015 میلادی بر نظام مالی جهان حاکم خواهد شد.» 
مقصد در اینجاست که تاجران مسلمان می تواننداز چنین اوضاعی خوب به نفع اسلام بهره برداری کنند. نخست خود شان احکام مالی اسلام را در معاملات شان صد فیصد مراعات کنند وبانک های را موافق با شریعت اسلامی بسازند ونمونه عملی را از اقتصاد اسلامی با برکات وخوبی های آن به جهان نشان دهند که از این طریق نه تنها جهانیان به سوی نظام اقتصادی اسلام روی می آورند، بلکه به حقانیت کل اسلام پی برده وبه آن گردن می نهند. اخیراً اضافه می کنم که به خاطر اصلاح نفس وپیداشدن انگیزه هدایتگری ودعوت الی الله وفکر وغم انبیای کرام برای نجات انسانیت وبلد شدن شیوه های دعوت وتبلیغ واصلاحگری بسیار لازم وضروری است که هرتاجر مسلمان با همه مصروفیت ومشغولیتی که دارد. مدتی را واگرچه اندک هم باشد درراه الله جل جلاله خروج نماید وبه صفوف جماعت تبلیغ بپیوندد.

انفاق فی سبیل الله 
( خرج درراه خداوند)
نفقات وصدقات بردونوع است، صدقات واجبه مانندزکات، عشر، صدقه فطر، منذورات، کفارات وصرف مال برای کسانی که نفقه آنان برعهده کسی باشد، سهمگیری در رفع نیازهای که برای اسلام وامت اسلامی وجود دارد، مانند همکاری با مجاهدین، علما ومبلغین زمانی که صرف زکات مشکلات وحاجت های آنان رابرآورده نسازد، اعمار مساجد ومدارس دینی وصدقات نافله ماورای آنچه است که ذکر شد.

زکات 
زکات یکی ازارکان پنجگانه مهم دین اسلام است پس ازنماز مانند زکات عبادت مهمتری وجود ندارد از این جهت درحدود هشتاودوجا، همرا با نمازذکرآن آمده است وآنانیکه مانعین زکات اند بخیل نامیده می شوندودرقرآن وحدیث بخیل بسیارمورد مذمت قرار گرفته است وبرای آن عقوبت وجزای بسیار سنگینی ذکرگردیده است 
بحث از زکات ازقبیل معنای لغوی ومعنای شرعی آن، براموالی که زکات لازم می گردد ومقدار نصاب های شرعی وکسانی که زکات برای آنهاداده می شود که به نام مصارف زکات نامیده می شوند، وفضیلت زکات ومذمت مانعین زکات، واسرار وحکمت های آن ودیگر احکام ومسائل زکات، چیزی است که قرآن وسنّت وفقه اسلامی بسیاربه نحو گسترده ومفصل ازآنها بحث نموده است که دراین مقاله حتاآوردن فشرده ای ازآنها گنجایش ندارد لذا دراینجا صرف به فضیلت زکات وگوشه ای از اسرار وحکمت های آن اشاره می شود، وبرای بدست آوردن مسائل مفصل وضروری زکات بایدبه منابع مخصوص آن مراجعه شود.

فضیلت زکات درقرآن وحدیث 
آیات قرآنی
1- « ورحمتی وسعت کل شئ فسأکتبها للذین یتقون ویؤتون الزکوة والذین هم بآیاتنا یؤمنون ( اعراف: 106)
(رحمت من همه چیزرا دربرگرفته آن را برای کسانی مقرر خواهم داشت که پرهیزگاری کنند وزکات بدهندوبه آیات ما ایمان آورند.) 
2- انّما المؤمنون الذین إذاذکرالله وجلت قلوبهم واذا تلیت علیهم آیاتهُ زادتهم ایماناً وعلی ربّهم یتوکلون – الذین یقیمون الصلوة وممّا رزقناهم ینفقون- اولئک هم المؤمنون حقاً- لهم درجات عندربّهم ومغفرة ورزق کریم» انفال:2-4) 
(مؤمنان کسانی اند که هروقت نام خدا برده شود، دلهایشان هراسان می گردد وهنگامی که آیات اوبرآنان خوانده می شود، برایمانشان می افزاید، وبرپروردگار خود توکل می کنند، آنان کسانیند که نماز را چنان برپا می دارند وآنچه برای شان عطا کرده ایم خرج می کنند،آنان واقعاً مؤمن هستند ودارای درجات عالی، مغفرت الهی وروزی پاک وفراوان، درپیشگاه خدای خود می باشند ) 
ارشادات نبوی 
1- «الزکاة قنطرة الاسلام»(طبرانی.) 
( زکات پل اسلام است.) 
2-« ان تمام اسلامکم أن تؤدّوا زکوة اموالکم» (بزار)
( اسلام شمازمانی کامل می گردد که زکات مال خودرا بدهید) 
حکمت ها ومصالح واسرار زکات
چونکه الله (جل جلاله) ذات دانا وحکیم است هرکار وفرمان او مشتمل بر حکمت ها بوده ومنافع ومصالح فراوانی را برای بندگان دربردارد که ازجمله آنها زکات است که برفوائد واسرار زیادی مشتمل است که ذیلاً به بعضی آنها اشاره می گردد.
– زکات سبب پاکی نفس
انسان طبعاً مال را دوست دارد وگردآوردن آن حریص است واز انفاق بخل می ورزد، زمانی که زکات مالش را ادامی کند، ازبخل بیرون می گردد وازاین رذیلت نفسانی پاک می شود چنانچه پروردگار می فرماید:« خذمن اموالهم صدقة تطهرهم، وتزکیهم بها وصل علیهم» التوبة :103) (ازاموالشان زکات را بگیر تاپاک سازی ایشان را وبابرکت کنی ودعای خیر برای شان )
نبی اکرم(ص) فرموده است :« تخرج الزکوة من مالک فانّها طهرة تطهرک وتصل اقرباءک وتعرف حق المسکین والجار والسائل(رواه احمد)
( زکات را ازمال خود بیرون کن چون آن باعث پاکی تو وصله رحم ومعرفت حق مسکین، همسایه وگدا می باشد.) 
زکات سبب پاکی مال
مالی که زکات آن ادانمی گردد مخلوط به حق فقیر است لذا مختلط به حرام شمرده می شود وزمانی پاک می شود که حق فقیر ازآن جداگردد، لذا فقها نوشته کردند که از خوردن طعام کسی که زکات مال خودرا نمی دهد اجتناب صورت گیرد
زکات سبب برکت وزیادت مال 
اگرچه زکات بحسب ظاهرازمال وسرمایه، چیزی را کم می سازد، ولی درحقیقت، موجب زیادت وحصول برکت درآن است. 
الله(جل جلاله) علاوه برپاداش های عظیم ومضاعفی را که برای زکات دهنده، در آخرت می دهددراین دنیا نیز، درسرمایه وثروت اورونق وترقی را عنایت می فرماید ویاچند ها مقدار به عوض زکات درآن اضافه می شود، یابه آن سرمایه ای که زکات ازآن اداگردیده کارهای بزرگی انجام می یابدکه به سرمایه های کلان ترازآن، انجام نمی گیرد، پروردگار می فرماید:« یمحق الله الربا ویربی الصدقات والله لا یحبّ کل کفّارٍ أثیم» (البقرة:276) 
(خداوند سودرا نابود می سازد وبرکت صدقات را افزون می سازد وخدا هرناسپاس گنهکار را دوست، ندارد. ونیز فرموده است:« قل انّ ربّی یبسط الرزق لمن یشاء من عباده ویقدرله وما انفقتم من شئ فهو یخلفه وهو خیر الرازقین» سبأ:39)
( بگو پروردگارمن برکسی که به خواهد، روزی را فراخ وتنک می کند از هرچیزی که شما خرج کنید خداوندعوض آن را می دهدواوبهترین روزی دهندگان است.) 
نبی اکرم (ص) فرموده:« هرروز دو فرشته (ازآسمان) فرو می آیند یکی ازآنهادعا می کند خدایا خرج کننده را عوض عطاء بفرما ودیگری دعا می کند خدایا ممسک وبخیل راتلف مال بده» (اللهمّ اعط کل منفق خلفاً- اللهمّ اعط کل ممسک تلفاً) 

زکات شکرنعمت الهی 
الله جل جلاله نعمت های فراوانی را برای بندگانش عنایت می فرماید که از جمله آنها نعمت مال است ، که برای بعض بندگانش زیاد تر می دهد وشکراین صرف به زبان تخقق نمی یابد، بلکه شکرآن توسط خرج یک حصه ای ازآن انجام می یابد. 
امام محمد غزالی رحمه الله دراین زمینه می فرماید:«معنی سوم شکر نعمت است. چه خدای را بربنده درنفس ومال نعمتهاست، وعبادتهای بدنی شکر نعمت بدن است، ومالی شکر نعمت مال. ودرغایت خساست ودرنهایت حقارت با شد کسی که درویش را ببیند که روزی بروی تنک کرده اند وبه ننگ آنچه محتاج شود به مثل خودی مبتلا گردانیده پس نفس وی سماحت نکند بدانچه شکر حق تعالی براین نعمت که وی را ازسؤال بی نیاز کرده است ودیگری را به وی متاج به دادن ربع عشر یا عشر از مال خود بگذارد. 
(احیاء ربع عبادات: 470به ترجمه خوارزمی) 
– زکات سبب کم گردیدن فاصله میان غنی وفقیر.
اسلام از یک جانب مالکیت شخصی را اعتبار اده است ودرحدود ومقررات خاصی، آزادی را در تجارت ومعامله قائل گردیده است واز جانب دیگر گرفتن وام های ربوی را حرام ساخته است وبرای فقرا ونیازمندان جامعه ،سهمی را، براموال ثروتمندان تعیین نموده است، که دراثرآن یک نوع تعادل وتوازن درجامعه بر قرار می شود وفاصله را درمیان غنی وفقیر کم می سازد. وفقیر به جای اینکه به نظرحسد به سوی غنی بنگرد وعقده مندشود ،به محبّت وحسن نیت نگاه می کند،چونکه نیازهایش به توسط غنی رفع می گردد وخودرا ممنون احسانات او می داند وسپاسگذاری از اورا بر خود لازم شمارد وازجانب دیگرازفقر وتهیدستی اوکاسته شده وزمینه برای اینکه، کاروبارزندگی اش راروبراه سازد،فراهم می گردد.

– زکات سبب پایان آمدن نرخ جرایم وجنایات. 
شکی دراین نیست که منبع وسرچشمه بساازجرایم وجنایات، فقرو بیکاری است. زمانی که یک انسان بیکار، تهی دست، درمانده که از ایمان قوی، تربیت صحیح بهرمند نباشد، نگاه کند که دراطراف او کسانی وجود دارند که در قصرهای با شکوه به سرمی برند، واززندگی مرفّه برخوردارند ومالک سرمایه های کلان می باشند وبه اسراف وتبذیر وعیّاشی می پردازند، امابه حال غرباوفقرا، هیج عطوفت، لطف ومهربانی وهمدردی از خود نشان نمی دهند، شعله حسد، وخشم،نفرت وکینه در قلبش شراره می زند وحس انتقامجوی دراو بر انگیخته می شود، که درنهایت به شکل قتل واختطاف، قطاع الطریقی، سرقت ورشوت خوری، تبلورمی یابد وامنیت اجتماعی را به مخاطره می اندازد.

– زکات مظهر عطوفت، رحمت ومهربانی ومایه شادمانی روح. 
درجوامع انسانی طبقه مستأصل، مستضعف، وآسیب دیده وجوددارند که نیاز بدستگیری دارند.
مساکین، فقرا وتهیدستان که ازکسب وکار نا توان اند ویا کاری نمی یابند، یا درکارهای مشغول اند که درآمد آن نیازهای زندگی شان را بر آورده نمی سازد بدین سبب در سختی زندگی می کنند، نه مسکنی دارند ونه لباس وغذای کافی واگر دچار بیماری ها گردند، هزینه تداوی آنهارا ندارند.
یتیمانی که از نعمت پدر محروم گردیده اند وبا دلهای شکسته وروانهای افسرده، لباس های کهنه وموه های ژولیده، بدنهای لاغر، چهره های درهم کشیده، به سر می برند وزمانی که با فرزندان چاق وچله، شیک وپیک وناز پرورده ثروتمندان رو برو می شوند آه حسرت واندوه وسرمی دهند،واشک در چشمان شان حلقه می زند وقیافه های معصومانه شان، حکایت از رنج ودردی می کند که به خاطرمحرومیت از شفقت ولطف پدران شان ،دردل دارند.
بیوه زنانی که پریشان وبی سرنوشت زندگی می کنند سرپرستی فرزندان یتیم وخورد سال شان به عهده آنان قرارگرفته ولی توان تأمین نفقه آنان را ندارند.
معلولانی که عضو یا اعضای شان را از دست داده ودر مانده وبیچاره گردیده اند وبار دوش دیگران شده واحساس ناتوانی وحقارت می کنند.
آوره گانی که در اثر قحطی، یا جنگ سرزمین ودیار شان را ترک کردند یا در اثر زلزله وطوفان وحوادث طبیعی خانه وکاشانه وتمام دارومدار شان را ازدست دادند وبا خانواده ها واعضای فامیل های شان، درفضای باز، درزیرآفتاب سوزان تابستان ودرهوای سردزمستان یادرزیر چادرها یادرداخل کلبه های محقر به سرمی برند. 
دین اسلام دین ترحم، شفقت، احسان، نیکوکاری وایثاروهمدردی است ودراسلام آن قدر به ترحم، احسان، همکاری وهمدردی با بینوایان، یتیمان، معلولان ودرمانده گان سفارش شده است، که به آسانی انسان پی می برد که ازجمله اهداف اساسی اسلام این است که توانمندان را باعث سازد که به ناتوانان دستگیری وتعاون نمایند و به طور نمونه به پاره ای ازآیات واحادیث ذیل توجه فرمایید.

آیات قرآنی 
1- «واعبدوا الله ولا تشرکوا به شیئاً وبالوالدین احساناً وبذی القربی والیتامی والمساکین والجار ذی القربی والجار الجنب والصاحب بالجنب وابن السبیل وما ملکت ایمانکم» النساء:36 
(خدارا پرستش کنید وبه اوهیچ چیزرا شریک نیاورید وبه پدر ومادر نیکوکاری کنید وبه خویشاوندان ویتیمان،نیازمندان، وهمسایه خویشاوند وبه همسایه اجنبی وبه همنشین ورفیق وبه مسافر وبه آن کسی که زیر دست وتسلط شماست ، نیکوکاری کنید.) 
2-« فاما الیتیم فلا تقهر واماالسائل فلا تنهر» الضحی:9-10) 
( پس بریتیم ستم مکن وبرسائل بانگ مزن)
3- « وفی اموالهم حق للسائل والمحروم.»؟19)
( از مالهای شان حصه ای را برای گدا ودرمانده، اختصاص می دهند)
4-« ویطعمون الطعام علی حبّه مسکینا ویتیماً واسیراً» الدهر :8 
( به خاطرمحبّتی که با الله دارند برای مسکین ویتیم وزندانی، طعام می دهند.)

احادیث نبوی 
1-«أناوکافل الیتیم فی الجنّةهکذا واشار بالسبابة والوسطی وفرج بینهما.» رواه البخاری
(من وسرپرست یتیم این گونه دربهشت می باشیم، اشاره به انگشت سبابه ومیانه اش نموده وآنهارا از هم کشاده است.)
2- الساعی علی أرملة والمسکین کا لمجاهد فی سبیل الله وأحسبه قال: وکا لقائم الذی لایفتر وکالصائم الذی لا یفطر.» متفق علیه.
( کسی که برای معیشت بیوه ومسکین تلاش کند مانند مجاهد راه خداست وگمان می کنم که فرمود: مانند نمازگذاری که سست نشود ومانند روزه داری که افطار نکند.) 
3-« من نفس عن مؤمن کربة من کرب الدنیا نفس الله عنه کربة من کرب یوم القیامة ومن یسرّ علی معسر یسرالله علیه فی الدنیا والآخرة ومن ستر مسلماً ستره الله فی الدنیا والآخرة والله فی عون العبد ماکان العبد فی عون أخیه.»رواه مسلم) 
(کسی که مشکلی از مشکلات دنیوی مؤمنی را بکشاید خداوند مشکلی را از مشکلات او در قیامت می کشاید، وکسی که بر تنگدستی آسان گیری نماید، خداوند(ج) دردنیا وآخرت به اوآسانگیری می نماید. کسی که عیب مسلمانی را بپوشد،خداوند درآخرت عیب اورا می پوشاند خداوند(ج) در صدد کمک بنده است تا که بنده درصدد کمک به برادرش باشد.) 
4- « من لایرحم الناس لایرحم الله)
( کسی که بر مردم رحمت ومهربانی نداشته باشد، خداوند بر اورحم نمی کند.)
5- «مثل المؤمنین فی توادّهم وتراحمهم وتعاطفهم مثل الجسد اذا اشتکی منه عضواً تداعی له سائر الجسد بالسهر والحمی.» متفق علیه 
( مسلمانان در محبّت، رحمت،مهربانی شان با همدیگر مثال یک جسد اندکه هرگاه عضوی ازآن بدرد آیددیگراعضای جسد درتب وبیداری خوابی باآن همراهی می کند.)
عارف وادیب نامور اسلام حضرت شیخ سعدی علیه الرحمة معنی حدیث فوق را به نظم کشیده است:

بنی آدم اعضای یکدیگرند

که درآفرینش زیک گوهر اند

چو عضوی بدردآوردروزگار

دیگر عضوها را نماند قرار

توکزمحنت دیگران بی غمی

نشاید که نامت نهند آدمی

به همین حکمت خداوند (ج) زکات را واجب گردانیده است وآن را مرهم زخم، ودوای درد بینوایان وانسانهای درمانده وتهیدست ساخته است.
پس زمانی که یک ثروتمند مسلمان ، صرف به هدف ادای وجیبه شرعی، وخوشنود گردانیدن پروردگاروشکر گذاری نعمت های او ونیل پاداش های أخروی، زکات مالش را درکف فقیری، یتیمی، آسیب دیده ای می گذارد، از یک طرف عطوفت ومهربانی یک انسان به انسانی به نمایش گذاشته می شود وسبب شادمانی درماندگان قرار می گیرد واز طرف دیگر خود زکات دهنده آن چنان رضایت خاطر، لذت وشادمانی وآرامش ایمانی را احساس می کند که بالا تر از لذت های مادی است لذا جادارد که ما زکات را مظهر عطوفت ورحمت ومایه شادمانی روح بدانیم.
این نکته را با ید لحاظ داشت که اگر ما از دادن زکات فعلاً چنین احساسی را نمی کنیم سببش این است که یادرنیت ما خللی وجود دارد که باید آن را تصحیح کنیم ویا در کیفیت ادای آن مشکلی درمیان است یا درمال ما کدام خباثتی نهفته است.
این بود گوشه ای از فوائد، حکمت ها، منافع ومصالح زکات، برای زکات دهنده وتمام جامعه بشری که باید مشوق قوی وانگیزه کافی برای ثروتمندان با شد که با علاقه کامل وسرعت تمام زکات مال خودرابه موقع برای مستحقان آن بپردازند.
تردید در آن نیست که اگر ثروتمندان وتجار، به طور کامل زکات اموال خود را بدهند، نرخ فقر وبیکاری درمیان جوامع اسلامی پایان می آید ونیازهای شمار زیادی از مستمندان وآسیب دیدگان، برآورده می شود، وکارهای زیاددینی ، انجام می یابد. 
یکی از کار شناسان امور اقتصادی در اروپا درمورد زکات در اسلام گفته است :«نظام زکات مسلمانان چنان برنامه ای است که اگر مسلمانان به آن پایبندباشند درمیان آنان هیچ فقیر ومحتاج دیده نخواهد شد ( معارف القرآن:2/462)

ادامه دارد……….