آرشیف

دانشگاه تخار درحالیکه ازلحاظ مساحت از جمله بزرگترین دانشگاه های افغانستان به حساب می آید،این دانشگاه حدود هژده صد جریب زمین را بخود اختصاص داده است ،که با ظرفیت هفت دانشکده دربخش های،شرعیات،تعلیم وتربیه،حقوق،اقتصاد،انجنییری،ادبیات وزراعت از سالهای دور به این طرف فعالیت دارد. قابل یادآوری است که این دانشگاه با این همه ظرافت بازهم تاامروز بی لوحه باقیمانده بود.اماآدینه روز،مورخ 30/8/1393 تعداد از دانشجویان این دانشگاه با حفظ اصالت زبان فارسی دری،حماسه آفریده، لوحه را به یک زبان برسم وخط فارسی «دانشگاه تخار» برپشت دروازه عمومی این دانشگاه نصب نمودند.علت اینکه تاامروز دانشگاه تخار بدون لوحه باقی مانده بود منبعث از همان اختلافات زبانی است که از سالهای زیادی به این طرف برسراین دوواژه جنجالها دربین گوینده گان زبان فارسی وپشتو ادامه دارد که رقم اختلاف در سراین واژه ها را می توان در دانشگاه های شمال ومرکز افغانستان مثل دانشگاه کابل،بدخشان،مزار،پروان،قندوز وغیره مثال زد، که نهایتاً لوحه های دانشگاه های مذکور به دو زبان فارسی وپشتو نگارش یافت. اما این درحال است که لوحه دانشگاه تخار علی الرغم لوحه های دانشگاه های ولایات یاد شده، تنها بریک زبان فارسی دری نقش بسته است.گرچند جنجالها درسرواژه «دانشگاه» و«پوهنتون» تنها دربین دانشجویان واساتید دانشگاه ها نبوده؛بلکه این خواستها فراتر از آن رفته رفته جای خود را به یک سوژه ی مورد نزاع دربین نویسنده گان که ادعای حفظ اصالت زبان دارند داده است وگذشته از آن، این اختلاف دربین اعضای پارلمان نیز رخنه کرده است که چند روز پیش شاهد همین موضوع دربین اعضای شورای ملی که مظهر تمثیل اراده ملت اند،بودیم ،که غوغا برپاکرده بود.گرچند اختلاف دربرتری زبان مبنای دینی بخود ندارد. اما گفتنی است که به زبان مادری تکلم ونگارش کردن از سوی هیچ قانون گناه هم پنداشته نشده است. به قول شاعر که میگوید:(زهربادا شیرمادر برکسی/کُو زبان مادری گم کرده است).بازهم کسانیکه ادعای حفظ زبان مادری دارند به رای بعضی از دانشمندان که زبان را وجدان خوانده اند، درطول تاریخ وفاداران این مقوله برای دفاع ازوجدان آمده هرنوع ایثارگری بوده اند.شایان ذکر میدانم که این جنجالهای واژۀ «دانشگاه»و«پوهنتون» تنها درولایاتی است که گوینده گان آن بطوراکثرفارسی زبانها ویاهم کسانی اند که آنها به فارسی صحبت می کنند، درغیرآن درولایات که صاحبان واژه «پوهنتون» ازلحاظ تراکم نفوس دراکثریت اند؛ اصلاً نامی از «دانشگاه» گرفته نمی شود. نه تنها از آن نام نمی برند بلکه استفاده آنرا برای خود واعقاب خویش عار خوانده واین واژه را یک واژه بیگانه تلقی می کنند. برادران ما به این هم اکتفا نکرده اند ،بلکه یک عده قلم بدستان آنها به نحوی می خواهند واژه های اصیل فارسیان خراسا را که خاستگاه خراسانی دارد بیگانه جلوه داده وتفاوتهای زبانی را به نام دو زبان فارسی ودری مطرح کنند وگاه وقت هم مدعی براین اند که دانشگاه کلمه ایرانی است؛ به پندار خودیشان زبان ما فارسیان افغانستان دری وزبان کشور ایران فارسی است که این هردو یعنی فارسی ودری دونام برای دوزبان متفاوت از هم اند یعنی که فارسی زبانان افغانستان واژه «دانشگاه» را ازایران به عاریت گرفته اند،درحالیکه به خطارفته اند. ویا هم می خواهند از رهگذر دستور،کلمه دانشگاه را ازریشه دربرابر پوهنتون برای مکان آموزشی ناقص مطرح کنند که دراین زمینه یک دانشمند پشتوزبان، چند سال پیش که والله علم عبدالحی حبیبی بود،بحث بین حبیبی واعظم رهنورد زریاب درسرواژه «دانشگاه» و«پوهنتون» شد، که درآن بحث، حبیبی مدعی بود که مورفیم«گاه» درفارسی پسوند تصغیر است وجمع کردن آن با «دانش»،با نام این مکان آموزشی مطابقت پیدا نمی کند.جناب رهنورد زریاب نویسنده محبوب کشوروسپهر فارسی دربرابر تند باد حوادث درجوابش چی خوب منطقی اراد فرمودند که،اگر مورفیم«گاه»درفارسی پسوند تصغیر باشد همین طور مورفیم«تون» هم درزبان پشتو پسوند تصغیر است که بعداز «پوهنه» آمده با محیط اکادمیک یا تحصیلی صدق نمی کند وبرای ثبوت ادعای خود از «میژنتون» که خانه مورچه معنی میدهد نام برد.که خیلی کوچک بودن معنا را بیانگراست. که این جواب بسا منطقی آموزنده بود.درآخیر برای برادران که از راه پدیده تعفن تعصب نمی خواهند که دیگران به زبان خود حرف بزنند وبنویسند،خواهان توفیق هدایت هستم.

باعرض حرمت:
عصمت الله"راغب"