آرشیف

کلیمه حجاب  در قرآن شریف هفت بار  آمده است و معناى کلمه در این هفت مورد,مفهوم پرده را افاده میکند و در هیچ آیه منظور تعیین نوع لباس وپوشش نبوده ، آیات که به نوعیت وکیفیت پوشش زنان اشاره کرده آیات سوره نور وآیه 31 و60 سوره نور وایه  59 سوره آحزاب است که در آنها پوشش خمار وجلباب ذکر وپوشیدن زینت ذکر شده بخاطر نبودن کامره از لباس زنان صدر اسلام بعد نزول آیه های سوره نور وأحزاب  هیچکس مستندی ندارد ومجتهدین هم در مورد تعریف خمار وجلباب وزینت نظری واحدی ندارد هرکس بنوبه خود نوعیت حجاب را برای زنان مشخص کرده تا اینکه نوبت به امارت اسلامی أفغانستان رسید وریاست امر معروف ونهی منکر طالبان بتاریخ  پنج می 2022  جهت پوشش روی زنان سه نوع حجاب را معرفی کرد که در ذیل این نوشته نقل میگردد وحال توجه نما ئید به ذکر واژه حجاب در قرآن.

ذکر واژه  حجاب در قرآن:
1-  آیه (فقال إنّى أحببت حبّ الخیر عن ذکر ربى حتّى توارت بالحجاب) ابن اثیر گوید: مقصود از حجاب, افق است. و بعض مفسران میگویند مقصود پنهان شدن آفتاب است.

2- آیه : (فاتّخذت من دونهم حجاباً فأرسلنا إلیها روحنا فتمثّل لها بشراً سویّاً) (گفته اند مقصود از حجاب, دیوار است.

3- آیه : (و إذا سألتموهنّ متاعاً فاسئلوهنّ من وراء حجاب)(احزاب مقصود پوششى است مانع از دیده شدن آنان چون پرده.

4-  آیه (و بینهما حجاب و على الأعراف رجال)6اعراف/46
5-آیه: (و ماکان لبشر أن یکلّمه الله إلاّ وحیاً أو من وراء حجاب) (شورى/ 7

6-آیه: (و من بیننا و بینک حجاب فاعمل إنّنا عاملون)(فصلت/5) که گفته اند مقصود خلاف کافران با پیمبر(ص) است و یا مخالفت با او در دین.

7-آیه: (و إذا قرأت القرآن جعلنا بینک و بین الذین لایؤمنون بالآخرة حجاباً مستوراً)(اسراء/ که مقصود از حجـاب, درنیـافتن کـافران است معنــاى قرآن را. چنان که مى بینیم, در این آیه ها حجاب به معناى پرده یا چیزى است که مانع دیدن شود.

حجاب بر حسب اصسلاح عام  به معنای نقاب و چادری است که زنان، چهره و سر تا پای خود را با آن می پوشانندو در زبان عربی «حجاب» به معنای پرده، حاجب، پوشیدن و پنهان کردن و مانع، خواه مانع مادّی مانند پرده و دیوار و یا مانع معنوی می باشداز همین رو در قرآن کریم نیز واژه «حجاب» در مورد چیزی استعمال شده که از هر نظر، مانع دیده شدن چیزی دیگری می شود. چنان که درباره زنان پیامبر (ص) در قرآن مجید می خوانیم:

وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ «اگر از زنان چیزی خواستید از پشت پرده درخواست کنید».

با توجه به آنچه گفته شد معلوم می شود به کارگیری کلمه «حجاب» در قرآن کریم، به معنای حجاب اسلامی مصطلح نیست بلکه استعمال کلمه «حجاب» در مورد پوشش زن یک اصطلاح نسبتاً جدید است. در قدیم و مخصوصاً در اصطلاح فقها کلمه «سَتر» که به معنی پوشش است به کار رفته است.

بهتر این بود که این کلمه عوض نمی شد و ما همیشه همان کلمه «پوشش» را به کار می بردیم، زیرا چنان که گفتیم معنی شایع لغت «حجاب» پرده است و اگر در مورد پوشش به کار برده می شود به اعتبار پشت پرده واقع شدن زن است و همین امر موجب شده که عده زیادی گمان کنند که اسلام خواسته است زن همیشه پشت پرده و در خانه محبوس باشد و بیرون نرود.

اما در قرآن مجید درباره حجاب و پوشش از واژه «جلباب» و یا «خمار» استفاده شده و در روایات در بحث نماز (کتاب الصلوة) و ازدواج (کتاب النکاح) واژه «ستر» و «ساتر» به معنای پوشش و وسیله پوشش زن در مقابل نامحرمان استفاده شده و فقها نیز چه در کتاب الصلوة و چه در کتاب النکاح که متعرض این مطلب شده اند کلمه «ستر» را به کار برده اند کلمه «حجاب» را به کار نبرده اند. آنچه که از آراء مشهور فقها برداشت می شود این است که اکثر صاحب نظران منظور از زینت آشکار را صورت و دو کف دست از مچ به پایین دانسته اند و اغلب فقهاء بر این اساس حد پوشش را، پوشش تمام بدن زن به استثنای صورت و کف دستان بیان نموده اند .همان گونه که اشاره شد در آیات مربوطه به پوشش  خانم ها واژه «حجاب» به کار نرفته است بلکه حدود پوشش و حریم تماس های زن و مرد را ذکر کرده است.

در قرآنکریم مفهوم ومعنی حجاب بطور لغوی در جای خود قابل درک است ولی به نوعیت وفورم پوشش زنان  دلالت ندارد اما دستور پوشش زنان را با جلباب وخمار وعدم اظهار زینت  من حیث حکم شرعی در دیگر آیه ها  قرآن چنین مى خوانیم(2- یا أَیهَا النَّبِی قُلْ لِأَزْواجِک وَ بَناتِک وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ یدْنِینَ عَلَیهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذلِک أَدْنی أَنْ یعْرَفْنَ فَلا یؤْذَینَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً 59 سوره أحزاب:

(ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «جلباب ها [روسری های بلند] خود را بر خویش فروافکنند، این کار برای این که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است؛ (و اگر تاکنون خطا و کوتاهی از آنها سر زده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده رحیم است).

وهم آیات سوره نور(- وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیوبِهِنَّ وَ لا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ…)

. اکنون باید معناى واژه هایى  که در آیات فوق  آمده است و کاربرد آن واژه ها را در زبان عرب و در عرف مسلمانان عصر رسول خدا(ص) روشن کرد تا نوع پوشش زنان من حیث حجاب شرعی برای ما روشن گردد.
جلباب:
اکنون باید دید جلباب چیست و چگونه پوششى است؟ بعضی مجتهدین گفته اند(جلباب ملحفه است) و در تعریف ملحفه, که جلباب را بدان شناسانده است, نویسند: ملحفه یکیِ ملاحف است. ابن منظور نویسد: (جلباب قمیص بود, جـامه اى است فراخ تر از خمـار, کوتاه تر از رداء, که زن بدان سر و سینه خود را پوشاند., قرطبى نوشته  ن: (جلابیب, جمع جلباب و آن جامه اى است بزرگ تر از خمار, ابن عباس و ابن مسعود آورده اند که آن رداء است و گفته اند قناع است, و درست آن است که آن پوششى است که همه تن را بپوشاند.) علامه طباطبایى نویسد: (جلابیب جمع جلباب است, و آن جامه اى است که زن برخود افکند و همه بدن او را بپوشاند, و یا آن خمار است که سر و صورت را با آن پوشند.)

خِمار
خِمار بر خلاف جلباب, پوشش سر است و کاربرد آن در شعرهاى جاهلى و دوره اسلامى به همین معنى است.
جیب:
جیب, جمع آن (جیوب), مفرد کلمه یک بار در آیه 12 سوره نمل و باردیگر در آیه 22 سوره قصص و جمع آن در آیه مورد بحث (31 سوره نور) آمده و معناى آن گریبان است که از یقه پیراهن باز شود. از مجموع این توضیحها و دقت درکاربردهاى کلمه ها در سوره مبارکه نور, احزاب و آیه هاى دیگر چند نکته روشن مى شود: 1. خمار با جلباب یکى نیست; خمار پوشش است و جلباب پوششى است. جلباب پوششى بوده است جلو باز ,و زنان مسلمان مأمور شده اند دو لب آن را به یکدیگر نزدیک کنند. 3. خمار, سرپوش دامنه دار بوده است که زنان مسلمان مأمور شده اند دامنهاى سرپوش را تا گریبان خود بیاورند و گلو و سینه را بدان بپوشانند.

حجاب از دیگان امارت اسلامی طالبان أفغان:

.

تعریف وانواع حجاب شرعی ومجازات متخلفین آن  از طرف هیئت موظف امارت اسلامی به مردم افغانستان ابلاغ شد.

مسئله حجاب از جمله احکام شرعی است که علماء ،دانشمندان ومجتهدین در مورد تعریف و تعین فورم وشکل وحتی حکمت التشریع وفلسفه وجوبی آن اتفاق نظر ندارند.  اما هیئت متخصص ریاست امر معروف ونهی منکر  امارت  اسلامی طالبان جهت پوشش روی زنان سه نوع حجاب را معرفی کرده.

اول.  از نظر طالبان بهترین حجاب بیرون‌نشدن از خانه است.

دوم. چادر برقع همان خلیته سوراخ دار

سوم حجاب سیاه که جزء چشم همه صورت را میپو شاند ،باز هم از بین این دو بهتر همان چادری سوراخ دارتعین وتا کید شده اگر تخلف شود مجازات هم درمتن فیصله مشخص گردیده .

من که تحصیلا دینی دارم وبیشترین علاقمندی ام دانستن حکمت التشریع وفلسفه احکام دین اسلام است . با ارائه نمونه های حجاب شرعی از طرف هیئت موظف امارت طالبان موافق نیستم چون در تعریف زینت که پنهان کردن ان از نا محرم واجب است اتفاق نظر وجود ندارد ولی اگر اکثریت مردم افغانستان طرفدار چنین پو شش باشند به اراده ونظر شان احترام میگذاریم…هر چند این حکم واین فورم افغانستان را از بدنه جهان اسلام وسایر کشور های دنیا جدا ودور میسازد چون حبس خانگی وبرقع سوراخدار بد ترین نوع حجاب بحساب میاید که هم آزالدی را سلب میکند وهم اهانت به شخصیت زنان است.

………………………

روایت ام سلمه بما می فهماند چادر ساخت افغانستان که برای چشم های بد بین تیرکش دارد به هیچصورت حجاب شرعی نیست.تمام روایات دلالت بر آن دارد که روی زنان در عصر پیامبر اسلام پوشیده نبوده آنچه حرمت دارد نگاه تیز وتکراری ومعنی دار بروی مردان وزنان است حتی در جوامع که از حجاب خبری نیست این طرز نگاه غیر اخلاقی بوده ممنوع است.

حدیث: عن أم سلمة رَضِيَ اللَّهُ عَنْها قالت: كنت عند رَسُول اللَّهِ ﷺ وعنده ميمونة فأقبل ابن أم مكتوم، وذلك بعد أن أمرنا بالحجاب، فقال النبي ﷺ: (احتجبا منه) فقلنا: يا رَسُول اللَّهِ أليس هو أعمى لا يبصرنا ولا يعرفنا فقال النبي ﷺ: (أفعمياوان أنتما، ألستما تبصرانه !) رَوَاهُ أبُو دَاوُدَ وَالْتِّرْمِذِيُّ وَقَالَ حَدِيْثٌ حَسَنٌ صحيح.

ام سلمه میگوید نزد پیامبر ص نشسته بودیم که عبد الله ابن ام مکتوم داخل شد  واین بعد از نزول آیات پوشش بود .پیغمبر خدا گفت ازین مرد در پرده باشید وما گفتیم ای رسول خدا آیا این شخص نا بینا نیست واو مارا نمی بیند ونمی شناسد .پیغمبر ص در جواب گفت آیا شما کور هستید وآنرا نمی بینید؟..زنان با پوشیدن چادر سوراخدار صورت تمام مرد هارا براحتی می بینند .

آیات واحادیث غض البصر .معنی اش این است که به طرف نا محرم نگاه نکنید .اگر روی زنان پوشیده میبود. غض البصر مفهوم خودرا از دست میدهد.

قال اللَّه تعالى (النور 30): {قل للمؤمنين يغضوا من أبصارهم ويحفظوا فروجهم}.

یا اینکه پیامبر اسلام جوانان ومردان را از نشستن واستادن در راه ها منع میکرد ومیگفت اگر ضرورت دارید .به نا محرم نگاه نکنید به کسی با دست وزبان ضرر نرسانید وسلام هرکس را علیک بگوئید.

1623- وعن أبي سعيد الخدري رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عن النبي ﷺ قال: (إياكم والجلوس في الطرقات) قالوا: يا رَسُول اللَّهِ ما لنا من مجالسنا بد، نتحدث فيها، فقال رَسُول اللَّهِ ﷺ: (فإذا أبيتم إلا المجلس فأعطوا الطريق حقه) قالوا: وما حق الطريق يا رَسُول اللَّه قال: (غض البصر، وكف الأذى، ورد السلام، والأمر بالمعروف والنهي عن المنكر) مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

1624- وعن أبي طلحة زيد بن سهل رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: كنا قعوداً بالأفنية نتحدث فجاء رَسُول اللَّهِ ﷺ فقام علينا فقال: (ما لكم ولمجالس الصعدات! اجتنبوا مجالس الصعدات) فقلنا: إنما قعدنا لغير ما بأس؛ قعدنا نتذاكر ونتحدث. قال: إما لا فأدوا حقها: عض البصر ورد السلام وحسن الكلام> رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

تاثیر ما هیت حکومت ها  بر نوعیت حجاب زنان وسائر احکام.

اگر به نوع پوشش خانم های مسلمان در کشور های اسلامی چون پاکستان ، افغانستان، ایران، عربستان، اردن مصر، سودان وغیره نگاه کنید به این واقعیت پی میبرید که قبلا از تعریف شرعی ما هیت حکومت ها نوعیت حجاب را تعین وتعریف کرده ومیکند .حاکمیت ها قبل ازینکه از اصول واحکام شریعیت متاثر شوند تا ثیر خودرا بر نحوه اجتهاد وصدور فتوی مجتهدین داشته اند..