آرشیف

پ.ن: مخاطبین ویژه مطلب من؛ محترم مولوی محمد ابراهیم خلیل و حاجی صاحب خیر محمد غفوری اند.

از چندی بدینسو، منفی بافی های کاربران فضای مجازی در موارد چون مدح و ستایش ازدیاد یافته است و کم کم این منفی بینی و منفی بافی به یک عادت بین دوستان و فرهنگیان مبدل می گردد. بدون شک، نقد و نظر در هر حالت سازنده و درخور توجه است و از طریق پدیدۀ نقد و نظر می توان عیوب یکدیگر را قابل ملاحظه کرد و بر سر اصلاح آن موارد کوشید که نیاز به دقت و اصلاح دارد.

طوریکه متذکر شده ام، هیچ وقت مخالف نقد و نظر منطقی نیستم در صورتکه در بدنه آن بوی تعصب و حسادت حس نگردد و برای سرکوب سازی فرهنگی اندیشه ها، گام های منفی در پله های عدم هم دیگر پذیری ور داشته نشود که الحمدالله نشده است.

صرف نظر از نقد و نظر، مدح و ستایش از دیر زمان بین انسان ها (خصوصاً انسان های که دارندۀ کمال و جمال اند توسط مدون های شان مورد مداحی و ستایش گری قرار گرفتند) مروج بوده و یکی از شهکار های ادبی و اخلاقی افرادی بشمار می رفته است که در همان وقت توانایی مدح و ستایش را با الفاظ و القاب گوناگون داشته اند. نمی خواهم بحث های ادبی چون؛ استعاره و تشبیه را در اینجا به بحث بگیرم) چون گذشته از آن استدلال، موارد بی شماری بخاطر غنامند سازی بحث مان از داشته های ادبی وجود دارد و به حد لازم مکتفی قناعت دیده می شود. مدح و ستایش دارندۀ خوبی ها و نکات مثبت اند که در هر حالت جنبه های مثبت اش به تناسب جنبه های منفی اش بیشتر دیده می شود. در مدح و ستایش، مداح و ستایش گر می کوشد تا با واژه ها بازی های رنگین را انجام دهد و متن را بر گلچین ادبی اش برساند. کلمات و سخنان که در متن مدح و ستایش درج می گردد باعث می گردد تا متن از حالت خستگی پذیر اش به حالت دل پذیر اش بگرود. مداحان و ستایش گران دارندۀ شخصیت های اجتماعی و اخلاقی اند، حس مداحی برایشان کمک می نماید تا از ناپسند اندیشی و خیال پردازی دشنام، اذیت، استفاده کلمات رکیک و شوم بپرهیزند و دیگران را نیز وادارند تا سخنان سنجیده را نثار دیگران نمایند تا سخنان غیر قابل قبول.

آن کسانیکه توسط مداحان تعریف و تمجید می گردند نیز انگیزه داشتن اوصاف را پیدا می نمایند که مداح و ستایش گر برای شان تفویض نموده است. شاید به این امر غالب نیاید اما انگیزه اینکه وی توسط کسی شایسته القاب و ستایش های فوق گردیده است، او را وا می دارد تا با کمبودی های وجودی و شخصیتی اش غلبه کند و برای اخذ حقیقی همان القاب با تلاش های فکری و فزیکی بشتابد.

اگر مطالعه ی از روند زندگی شاعران نامدار و شخصیت های برجسته ی که نام آنها بخاطر داشته های فکری شان هویت یک ملت است و ملت شان از طریق آثار ادبی شان شناخته می شود، اهل مدح و ستایش بوده اند و صنعت مدح و ستایش گری را در گوشه های مختلف دیوان ها و آثار ادبی شان گنجانیده اند که بطور مختصر و برای حقیقت دهی استدلال مان به اشاره چند مورد آن ذیلاً می پردازم؛ 

هرکه  نا شاعر بود چون کرد قصد مدح او

شاعری گردد که شعرش روضۀ رضوان بود

زانکه مدحش جمع گردانید معنی های نیک

چون  معانی جمع گردد شاعری آسان بود

                                                 عنصری

به مژگان سیه کردی هزاران رخنه بر دینم

بیا  کز  چشم  بیمارت هزارن درد بر چینم

                                                 حافظ 

حافظ جناب پیر مغان جان دولت است

من ترک خاک بوسی این در نمی کنم

                                            حافظ 

حافظا علم و ادب ورز که در مجلس شاه

هر که  را نیست  ادب، لایق  صحبت نبود

                                              حافظ

حافظ ز شوق مجلس سلطان غیاث الدین

خاموش مشو که کار تو از ناله می رود

                                              حافظ

اگر ز   لعل   لب   یار    بوسه    ی    یابم

جوان شوم پس از سر و زندگی دوباره کنم

                                                   حافظ

فیض کف شهریار خلقت گل تازه کرد

بلبل کآن دید ساخت مدح کف شهریار

                                            خاقانی

سرور    اهل  عمایم  شمع  جمع   انجمن

صاحب صاحبقران خواجۀ قوام الدین حسن

                                               حافظ، قطعه 22

ز شاهراه سعادت به باغ رضوان رفت

وزیر کامل   اونصر خواجه  فتح  الله

                                         حافظ، قطعه 28

آصف عهد  زمان  جان  جهان   تورانشاه

که در این مزرعه جز دانۀ خیرات نکشت

                                              حافظ، قطعه 3

بس ای غلام بدیع  الجمال  شیرین  کار

که سوز عشق تو انداخت در جهان آتش

                                               قطعه 11 سعدی

آن شب که تو  در کنار مایی روز است

و آن روز که با تو می رود نوروز است

                                             رباعی سعدی 15

چو حوران بهشتی باد خندان

ابد امروز فردا این عروسی

                                 مولوی غزل شماره 226

گلشن هر ضمیری از رخش پر گل آید

دامن هر  فقیری  از  کفش  پر  زر آید

                                       دیوان شمس، غزل شماره 809

شمس تبریز که خورشید یکی ذره اوست

ذره را شمس مگوییدش  و  پرهیز   کنید

                                       دیوان شمس، غزل شماره 807

تو بدان عادت که او را پیش از این

خورده   بودی    ای  وجود  نازنین

                                    *پند علی کرم الله وجهه به قرین خود

                                     مثنوی معنوی دفتر اول

گفت پیغمبر علی ای روح من

ای  به  طوفان  بلا ها نوح من

                              اشعری