(این بناپی تاریخی حاصل دست رنج و عرق ریزی بیست هزار انسان هنر مند و پخته کار در بیش از بیست سال بخاطر ماندگار شدن عشق شاه جهان و همسرش انجمن بانو در دل تاریخ می درخشد.)

هر چند تاج محل بخاطر جاودانگی یک عشق بنا یافته، اما سیاحان و گردشگران بخاطر شگفتی ساختار این بنایی تاریخی از وی دیدار میکنند. در کتب تاریخ و سایتها انترنتی معلومات مفصل در مورد تاریخ و انگیزه های ‌‌اعمار تاج محل، یا مقبرّه ارجمند بانو (ممتاز محل) خوانده اید وشنیده اید، لذا اضافه کردن معلومات تاریخی و یا تکرار نوشته ها شاید چندان خوش ایند نباشد. من هم حسب تقدیرات الهی مانند ساپر علاقمندان به دیدار تاج محل رفتم، نه به قصد زیارت بلکه دیدار این معماری با شکوه و شگفت انگیز اما حین وصول بر مقبره بحق شان دعای خیر نمودم. این بناپی زیبا که یکی از عجاپب هفتگانه جهان است، در شهر آگره در فاصله سه صد کیلو متری دهلی پایتخت هند موقعیت دارد. من درین یاد داشت چشم دید ها و برداشتهای شخصی خود را مینویسم، شاید خیلی علمی و معلوماتی نباشد اما مبیین طرز دید و برداشت شخص خودم ازین بناپی تاریخی و ساختمانهای دیگر در هند است.

طوریکه در تاریخ و یاد داشتهای تاریخی در مورد تاج محل خوانده اید، این بناپی کم نظیر یادگار عشق شاهزاده خرم مشهور به شاه جهان، امپراتور مغل نسبت به همسرش ارجمند بانو (ممتاز محل) است که به سن سی و نه سالگی در مسیر یک سفر جنگی حین وضع حمل چهاردهمین فرزندش جان باخت و در آخرین وصیتش از شوهرش شاه جهان خواسته بود تا برایش ارامگاه شگفت انگیز بسازد تا نام ویادش در صفحه روزگار جاودانه باشد. شاه جهان هم دست بر دیده گذاشت و با ‌عمار این ساختمان تاریخی بنام تاج محل وصیتش را عملی ساخت. فشرده داستان در تاریخ (شاه جهان و ممتازمحل در سال ۱۶۱۲ ازدواج کردند و ۱۸ سال با یکدیگر زندگی کردند و ثمره این ازدواج ۱۴ فرزند بود که هفت تن زنده ماندند و بزرگ شدند. ممتاز محل همسر دوم شاه‌جهان بود که در ۱۷ جون ۱۶۳۱ میلادی در هنگام تولد چهاردهمین فرزندش جان باخت. در یکی از حمله‌های جنگی، شاه‌جهان ممتاز محل را که بسیار دوست می‌داشت همراه برده بود. او باردار و در ماه‌ های آخر بارداری بود. این نوزاد چهاردهمین فرزندی بود که ممتازمحل به‌دنیا آورد و دختر بود که نامش را «گوهره‌بیگم» گذاشتند. اما ممتاز محل در اثر وضع حمل جان باخت. هنگام درگذشت «ممتاز محل» ۳۹ سال بیش نداشت، او از شوهرش درخواست کرد که پس از وی زنی نگیرد و برای او آرامگاهی بسازد که بدان نام وی جاوید بماند.
به دستور شاهجهان براي ساخت آرامگاه ارجمند بانو، از ذوق و هنر هنرمندان و معماران مناطق مختلف امپراتوري كمك گرفته شد. چنانکه گفته می شود احمد لاهوری و برادرش استاد حمید لاهوری و عیسی خان معمار و امانت خان خطاط این بنا بودند. سرانجام اين آرامگاه با شكوه، در 1648 ميلادي و پس از 17 سال كار مداوم تعداد قابل توجهي از هنرمندان و كارگران به پايان رسيد. در اين هنگام، طي مراسمي بقاياي جسد ارجمند بانو را به اين محل منتقل و دفن كردند. با اين حال، عمليات ساخت بناها و محوطه پيرامون آرامگاه، 5 سال ديگر طول كشيد. مدتي بعد، شاه جهان درگذشت و بنا به وصيت خود او، وي را نيز در جوار ارجمند بانو به خاك سپردند. به اين ترتيب، پادشاه و ملكه محبوبش در كنار هم آرام گرفتند. آرامگاه زيبا و باشكوه تاج محل، به عنوان نمادي از عشق و محبت در تاريخ باقي ماند.

آیا شگفت انگیز بود؟

بلی آرامگاه زيباي شاهجهان(ممتازمحل)، که ترکیبی از معماری هندی و اسلامی دارد، به عنوان يكي از بناهای با شکوه در هند و جهان مطرح است و چشمان مارا هم بسوی خود دوخت و از مشاهده جزپیات ساخت و ساز این ساختمان که حدود چهار صد سال قبل ساخته شده بود متعجب شدیم.

 

۱- این بناء از چهار جهت کاملا یکسان ساخته شده، یعنی همانطوریکه می بنید از چهار سمت دارایی عین نماست.
۲- در ساخت گل های تزپینی روی این ساختمان از ۵۲ پارچه و چندین رنگ استفاده شده، البته رنگ ها مربوط بخود مرمر هاست که از کشور های مختلف جهان در همان زمان منتقل شده.
۳- پیچ ها و زنجیره های که اطراف مقبره از سنگ مرمر به هم گره خورده خیلی شگفت انگیز است.
۴-این بناپی تاریخی در اوقات مختلف شب و روز رنگ های مختلفی بخود میگیرد، یعنی شعاع آفتاب از رهگذر فاصله و سایه صبح و شام بر انعکاس رنگ آن اثر دارد .
۵- شگفتی دیگر این یادگار عشق که امروز از عجاپب تاریخی جهان بشمار میرود حاصل زحمت کشی شبا روزی بیست هزار کارگر و هنرمند رشته معماری ُ نقاشی وخطاطی در طول بیست و سه سال بوده است. چه عشقی؟ بیست هزار تن طی بیست و سه سال بخاطر ماندگار شدن نام معشوقه شاه جهان عرق ریختند. آن که در زیر این گنبد خوابیده معشوقه بوده و این بیست هزار نفر که بیش از بیست سال شب و روز عرق ریختانده اند کیها بوده اند. (بنده گان بنده خدا)
۶- شگفتی گرمی عشق: حاصل زندگي مشترك آنان، طی نوزده سال تولد 14 فرزند بوده است این هم شگفت انگیز بود.
۷- شگفتی هنر: در یک گوشه شهر اگره نمایشگاه صنعت هنر مندان مسلمان به سبک تاج محل بود که ظروف، تخته های شطرنج، لوایح منقش به آیات مبارک قرآن کریم، میز ها و چوکیها ساخته بودند. همه اینها از مواد که در تاج محل به کار رفته است ساخته میشدند.
داستان سفراز دلهی بسوی اگره: بعد ازینکه از بناپی تاریخی قطب منار در حومه دهلی جدید دیدار کردیم، شوق دیدار تاج محل فزونی گرفت و تصمیم گرفتیم ازین محل تاریخی و افسانوی نیز دیدار کنیم. اداره ایکه مارا انتقال میداد گفت آگره از دهلی جدید ۳۲۰ کیلو متر فاصله دارد و مردم از دو جاده به آن سمت حرکت میکنند، یکی بسیار ازدحام است و سفر را طولانی میسازد و یکی هم شاهراه جدید که بنام یمونا یاد میشود. اگر شما از راه شاهراه خالی و آرام می روید باید پنجصد و پنجا روپیه هندی پرداخت کنید، گفتیم مشکلی وجود ندارد از همین جاده صاف وآرام میرویم. حین ورود به جاده اصلی مانند شاهراه بین بلجیم و فرانسه و یا پل های گوپنهاگ و سویدن غرفه های اخذ پول از وساپل نقلیه وجود داشت، اما وساپل نقلیه درین جاده بسیار کم بود چون هندی ها علاقه به پرداخت پول اضافی ندارند. سر انجام بعد از سه ساعت منزل با عبور از کنار قلعه آگره به شهرک کوچک و هم ریخته آگره رسید یم. باید از موتر خود پایان میشدیم و بعد توسط ریکشاه تا نزدیکی دروازه تاج محل میرفتیم. هر چند دولت هند برای مردم خود کار یابی کرده بود، اما برای گردشگران خسته کن بود. خلاصه رفتیم به دروازه ورودی، آنجا تکت برای خارجی ها ۵۵۰ و۷۵۰ روپیه بود و برای شهروندان هندی 20 روپیه هندی، بعد از خرید تکت و دادن تلاشی، ما هم مانند صد ها گردشگر داخلی و خارجی از دروازه غربی وارد صحن تاج محل شدیم، ساختمان تعمیر را که قبلا به خصوصیات آن اشاره شده نخست از دور با شکوهمندی تمام دیدار کردیم و بعدآ بطرف داخل تاج محل، همچنین مسجد در جنوب تعمیر و مهمانخانه در شمال آن و دریا جمنا در شرق آن. صحن سبز و وسیع با همان زیباپی قدیم این بناء از چهار طرف یکسان ساخته شده بود.

 

بعد از دیدار دیگر جاذبه نداشت: نماپی داخلی ساده تر از نماپی بیرونی بود. امکانات تفریحی تز پینی و تسهیلاتی در داخل وجود نداشت. مثلا داخل مقبره کلان در تابستان به وساپل سرد کننده نیاز داشت و قسما تنویر که هیچ نبود. یکنوع تاریکی، گرمی و تفت از اثر ازدحام. نبود محل پارک برای سیاحین، در نزدیکی تاج محل باید از جاده های مزدحم و متعفن و کثیف تا تاج محل میرفتیم که قبل از ورود مایه پشیمانی بود. همچنان ایجاب میکرد در گوشه های باغ و یا صحن وسیع این بنایی تاریخی رستورانت های خیلی مدرن با نوشیدنی های سرد وجود میداشت تا گردشگران کشور های مدرن جهان با نشستن در آنجا خستگی ناشی از گردش در گرمی را رفع میکردند که نبود. از طرفی ایجاب میکرد تا شکوه و عظمت این بناپی تاریخی با نمایش یک تاریخ تصویری و حتی نمایش فلم های مستند جذاب تر میشد و برای یک ساعت طور مستند برای گردشگران وعلاقمندان نشان داده میشد که هیچ اثری از آن نبود. من فکر کردم دولت هند قصدآ کوشیده بود تا از جاذبه این اماکن مانند قطب منار و مینی تاج محل در حومه دهلی و ده ها مکان تاریخی منسوب به مسلمانان بکاهد و جا بجای هر نوع امکانات تفریحی وتسهیلاتی را در نزدیکی این اثار تاریخی ممنوع ساخته بود. و یا به بهانه اینکه اثار تاریخی دست نخورده باشد هیچنوع تسهیلات در محوطه تاج محل وجود نداشت، طوریکه این شاهکار تاریخی بعد از دیدار چندان جاذبه برای گردشگران نداشت. به همین دلیل هرکس کوشش میکرد زود تر محل را ترک کند. از طرف دیگر دلالان و دستفروشان در بیرون مهمانان را نا راحت میکردند.
شاهراه یمونا: در شاهراه یمونا تر افیک بسیار کم بود، جاده خیلی آرام به نظر میرسید. وقتیکه بطرف پاریس و یا گوپنهاگن و سویدن میروی بخاطر پرداخت پول به جاده و پل ها صد ها وسیله نقلیه به سرعت تمام توقف و حرکت میکنند، اما درین جاده وساپل نقلیه محدود مشاهده میشد که میتوان گفت هندی ها خیلی صرفه جو هستند، بخاطر راحت بودن و یا فاصله کوتا تر پول نمی پردازند.
به همین تر تیب مینی تاج محل که در حومه دهلی جدید موقعیت داشت ساحه آن وسیعتر از تاج محل به نظر میرسید، ساختمانهای زیادی که آرامگاه فرزندان شاهجهان بود به چشم میخورد. این ساختمانها هم داراپی شکوه و عظمت خاص بود، اما مانند تاج محل ظریف نبود. مراجعین در مینی تاج محل کمتر بود، ولی بیشتر مهماندار سگ های ولگرد بود و گردشگران داخلی و خارجی محدودی در اطراف وبالای آن قدم میزدند. در مینی تاج محل که مقبره فرزند شاه جهان و فاملیش بود حدود دوازده قبر وجود داشت. البته در اطراف آن زیارتهای زیاد بود، خلاصه تمام سر مایه آن وقت صرف زیارتها ومقبره ها شده بود. بجای ساختن شهر و جاده، قبر و باغ ساخته بودند. در محل که نماپی ساختمان وباغ های مینی تاج محل بود به فارسی نوشته شده بود.

 

اگر فردوس در روی زمین است…همین است وهمین است وهمین است

– See more at: http://www.firozkoh.com/archive/siasi/abdul_qadir_alam/0228_02082014_alam.htm#.VIoIYDGG9TQ