آرشیف

بسته شدن سفارت‌خانه‌های افغانستان در بریتانیا و ناروی نگرانی‌های زیادی را میان شهروندان افغانستان به وجود آورده است. برخی این اقدام را به‌عنوان نشانه‌ای از عادی‌سازی طالبان می‌بینند و هشدار می‌دهند که هر نوع تعامل و همسویی با این گروه می‌تواند پیامدهای زیان‌بار برای جامعه جهانی داشته باشد. گروه دیگری معتقدند که شهروندان آواره افغانستان در این کشورها با مشکلات حقوقی و هویتی زیادی مواجه خواهند شد و بنابراین خواستار تداوم فعالیت این نماینده‌گی‌های سیاسی شده‌اند. همزمان با این، نگرانی‌ها از سپردن احتمالی نماینده‌گی‌های دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد در نیویارک و جنیوا نیز افزایش یافته است. با این حال، سفیران افغانستان در این دو نماینده‌گی به روزنامه ۸صبح می‌گویند که تا کنون در این زمینه نگرانی خاصی وجود ندارد و آنان از این نماینده‌گی‌ها به‌عنوان سکوی صدای مردم افغانستان برای بازتاب رنج و سرکوب‌های طالبان استفاده خواهند کرد. از سوی دیگر، برخی دیپلمات‌های پیشین اظهار می‌کنند که کشورهای اروپایی برای اخراج پناه‌جویان که قوانین این کشورها را نقض کرده‌اند، به تعامل تخنیکی در سطح خدمات کنسولی با طالبان گرایش پیدا کرده‌اند که این وضعیت برای شهروندان افغانستان خطرناک است.

کشورهای بریتانیا و ناروی، دستور بستن سفارت‌خانه‌های افغانستان در این کشورها را صادر کرده‌اند. سفیران افغانستان در این دو کشور با انتشار بیانیه‌های جداگانه اعلام کردند که مسدودیت نماینده‌گی‌های سیاسی کشور به دستور کشورهای میزبان انجام شده است.

چندی پیش، زلمی رسول، سفیر پیشین افغانستان در بریتانیا، در توییتی نگاشته است: «سفارت افغانستان در بریتانیا براساس درخواست رسمی کشور میزبان، قرار است به‌طور رسمی در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴ بسته شود. این تصمیم براساس لزوم دید مقامات کشور میزبان اتخاذ گردیده است.»

پیش از این، سفارت افغانستان در بریتانیا با انتشار بیانیه‌ای در واکنش به اعلام پایان ماموریت نماینده‌گی‌های دیپلماتیک افغانستان از سوی طالبان در کشورهای غربی، گفته بود که خدمات کنسولی و دیپلماتیک خود را بدون وقفه در بریتانیا و ایرلند ادامه خواهد داد و هیچ تعللی در کارهایش به وجود نخواهد آمد.

در تازه‌ترین مورد، سفارت افغانستان در ناروی با انتشار بیانیه‌ای  اعلام کرده است که این سفارت به درخواست کشور میزبان بسته شده است و تمامی دارایی‌های منقول و غیرمنقول آن به وزارت خارجه ناروی تسلیم شده است. طبق این بیانیه، این نماینده‌گی از تاریخ ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۴ فعالیت‌های خود را متوقف می‌کند و تمام جایداد و اموال این نماینده‌گی به‌طور امانت تا ایجاد یک دولت مشروع و مبتنی بر اراده مردم در افغانستان به وزارت خارجه ناروی تحویل می‌دهد.

یوسف غفورزی، سفیر پیشین افغانستان در ناروی، در توییتی اعلام کرده است که ماموریت او به‌عنوان نماینده مردم افغانستان و سفیر به پایان رسیده است. او نوشته است که پس از فروپاشی نظام جمهوری اسلامی افغانستان، این نماینده‌گی به ارزش‌های حقوق بشر، دموکراسی، کثرت‌گرایی و صلح متعهد باقی ماند و در شرایط سخت و با منابع محدود فعالیت کرد. او افزوده است که این سفارت با سازمان‌ها، از جمله مرکز صلح نوبل و نهادهای دیگر، برای اطمینان از توزیع کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان همکاری کرده و تلاش کرده تا اهداف زنان شجاع افغانستان را برجسته کند.

غفورزی گفته است: «ما تاکید داشتیم که تنها اراده جمعی مردم افغانستان می‌تواند تضمین‌کننده صلح، وحدت و ثبات در کشور باشد و جامعه جهانی باید از تلاش‌های مردم افغانستان برای غلبه بر بحران در کشورشان حمایت کند.»

با این حال، رینا امیری، نماینده ویژه امریکا برای زنان افغانستان، از کشورها خواسته است که روابط خود را با طالبان قطع کنند. او روز سه‌شنبه، ۲۰ سنبله، در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است که تا زمانی که طالبان رویکرد خود را در برابر زنان تغییر ندهند، روابط با این گروه باید متوقف شود. او افزوده است: «من یک بار دیگر علیه عادی‌سازی روابط با طالبان تاکید می‌کنم، مگر این‌که تغییرات عمیق و معناداری در رفتار آن‌ها ایجاد شود.» امیری احترام به همه شهروندان و پایان دادن به آزار و اذیت جنسیتی توسط طالبان را برای هدف مشترک کشورها در مورد افغانستان ضروری دانسته است.

این مقام امریکایی چند روز پیش نیز در واکنش به قانون «امر به معروف و نهی از منکر» طالبان گفته بود که حمایت امریکا از مردم افغانستان همچنان پابرجاست، اما صبر واشنگتن در برابر این گروه رو به پایان است.

شمار زیادی از شهروندان این اقدام کشورهای اروپایی را عادی‌سازی روابط جهان با طالبان عنوان می‌کنند. آنان می‌گویند که نماینده‌گی‌های افغانستان در سازمان ملل در نیویارک و جنیوا، آخرین سکوی صدای مردم در جهان است و در صورتی که این نماینده‌گی به طالبان واگذار شود، دیگر هیچ‌کسی صدای واقعی مردم را نخواهند شنید.

با این حال، نصیر احمد فایق، سرپرست نماینده‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که تلاش‌هایش با تدبیر و امید ادامه دارد تا بتواند برای یک سال دیگر کرسی افغانستان را به عنوان آخرین سکوی صدای مردم حفظ کند. او می‌افزاید که هنوز تصمیمی در مورد بسته شدن یا سپردن این نماینده‌گی به طالبان اتخاذ نشده است و گفت: «هنوز زود است، ولی تا حالا اینجا خیرتی است.»

آقای فایق می‌گوید که هفته آینده نشست‌های مهمی از جمله نشست شورای امنیت سازمان ملل در مورد افغانستان برگزار خواهد شد. او می‌افزاید که دو جلسه از این نشست‌ها توسط نماینده‌گی دایمی افغانستان تنظیم شده و جزییات آن به‌زودی با رسانه‌ها و مردم افغانستان شریک خواهد شد.

همچنین نصیر اندیشه، سفیر و نماینده دائمی افغانستان در مقر ملل متحد در جنیوای سویس، در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح در مورد نگرانی‌ها درباره سپردن این نماینده‌گی به طالبان یا بسته شدن آن، می‌گوید که در حال حاضر چنین بحثی مطرح نیست. او می‌افزاید: «کار ما ملل متحد و چندجانبه است.»

عظیم‌الله ورسجی، کاردار پیشین سفارت افغانستان در قطر، در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح می‌گوید که شماری از کشورهای اروپایی برای اخراج پناه‌جویان افغانستان که در این کشورها خلاف قوانین‌شان رفتار کرده‌اند، که برای اخراج آن‌ها به نوعی همکاری تخنیکی طالبان نیاز دارند که این گروه آن را فراهم کرده است. به گفته او، نماینده‌گی‌های افغانستان در اسپانیا، هالند و جمهوری چک، بلغارستان و کنسول‌گری افغانستان در مونیخ آلمان که عملاً با وزارت خارجه طالبان در تعامل هستند، ظرفیت و توانایی ارایه خدمات کنسولی به تمام شهروندان افغانستان در اروپا را ندارند. از جانب دیگر تمام معلومات شهروندان افغانستان که در مخالفت با طالبان به اروپا پناه آورده‌اند، در دسترس طالبان قرار می‌گیرد که مشکل‌ساز است.

آقای ورسجی تاکید می‌کند که کشورهای اروپایی و میزبانان شهروندان افغانستان آماده نیستند به‌خاطر پناه‌جویان قوانین داخلی خود را تغییر دهند. از این‌رو، تمامی شهروندان افغانستان در اروپا به خدمات کنسولی از جمله اسناد هویتی مانند عدم مسوولیت، پاسپورت، تذکره، نکاح‌خط و سایر مدارک هویتی نیاز دارند که در سه سال گذشته توسط نماینده‌گی‌های زمان جمهوریت فراهم می‌شد.

کاردار پیشین سفارت افغانستان در قطر می‌گوید که در صورت بسته شدن این نماینده‌گی‌ها، روند تعامل کشورهای اروپایی با کابل افزایش می‌یابد. او توضیح می‌دهد که ادامه فعالیت نماینده‌گی‌های حکومت پیشین در تعامل با طالبان و سپردن این نماینده‌گی‌ها به طالبان، از لحاظ امنیتی برای شهروندان مهاجر افغانستان چالش‌زا و خطرناک است. زیرا طالبان به هویت و موقعیت این افراد دسترسی پیدا کرده و شناسایی هویت آنان و نزدیکانشان در افغانستان برای طالبان فراهم می‌شود که می‌تواند احتمال اقداماتی علیه آنان توسط طالبان را به دنبال داشته باشد.

کاردار پیشین سفارت افغانستان در دوحه می‌افزاید که در هر دو حالت، شهروندان آواره افغانستان با مشکلات شدید حقوقی و هویتی مواجه خواهند شد و نیز بر مشکلات و رنج آواره‌گی آنان افزوده می‌شود. او توضیح می‌دهد که هیچ کشوری حاضر نیست به پرونده‌های افرادی که از راه‌های مختلف وارد شده و بدون مدارک قانونی هستند، رسیده‌گی کند که این وضعیت منجر به مشکلات بیش‌تر برای پناه‌جویان و افزایش پیچیده‌گی‌های حقوقی و هویتی آنان خواهد شد.

وزارت خارجه طالبان در تاریخ سه‌شنبه، ۹ اسد، سال جاری خورشیدی، خدمات کنسولی برخی از نماینده‌گی‌های سیاسی افغانستان در شماری از کشورهای اروپایی را بی‌اعتبار اعلام کرده است. این نهاد طالبان با صدور بیانیه‌ای، خدمات کنسولی این نماینده‌گی‌ها را «خودسرانه و نقض اصول پذیرفته شده» توصیف کرده است.

وزارت خارجه طالبان اعلام کرده است: «به اطلاع تمام اتباع افغان مقیم خارج می‌رساند که از تاریخ نشر این اطلاعیه، خدمات کنسولی شامل وثایق، تصدیق‌نامه‌ها، ورق عدم مسوولیت، صدور پاسپورت، برچسب تمدید پاسپورت و سایر امور از سوی نماینده‌گی‌های مقیم در لندن، بلجیم، برلین، بن، سویس، اتریش، فرانسه، ایتالیا، یونان، پولند، سویدن، ناروی، کانادا و استرالیا مورد قبول مرکزی و ادارات مربوط نمی‌باشد.»