آرشیف

سناتور معاون احمد یکی از آشناترین نام‌های شخصیت‌های غوری در تحولات چهار دهه اخیر غور بوده است. ام‌روز خبر شهادت اش را شنیدم. خسته‌کن بود. خوب است که سر عمل‌کرد گذشته بزرگان حرف نزنیم چون در آن شرایط نبوده‌ایم و قضاوت دور از قضایا بی‌انصافی است. شهادت مظلومانه ام‌روز اش سوژه سخن است و باید به آن پیچید. از ایشان دشمنی ثابت و دوستی صادق شنیده‌ام‌.

آن‌چه از لابلای شخصیت اش فهمیده می‌شد، مرد سخن شنو، منطق پذیر و چیز فهم بود. شخصیت و مجلس اش از آرامش، شیرین سخنی، استدلال، اعتدال و علم دوستی لبریز بود. حقا که گفتار نیک، رفتار نیک و پندار نیک داشت. انعطاف‌‌پذیری، تفکر آزاده و نامحدود، تن دادن به منطق و احترام به خردمندی از ویژه‌گی‌های شخصیتی وی بودند.

کم‌تر کسی از بزرگان غوری به منطق، خرد و استدلال تن می‌داد. این ویژگی نادر و نایاب مستحق ستایش و درخور اهمیت است. حقا که فرهنگ علم دوستی، خردباوری و مطالعه در ولایت غور از تلاش شان بارور شده است. همگان بیاد دارند که مرحوم نور محمد نوری هم‌گام با احمد معاون بخاطر پویایی نسل جوان و آینده برای شاگردان آمادگی کتب درسی مکاتب تدریس می‌کردند.

شیرین سخنی، خوش کلامی و کلام آراسته به منطق اش همیشه شنوا داشت. مجلس اش با خنده و بیان تجربه از دوران زندگی آغاز می‌شد. می‌شد که ایشان را در قالب فضای مجازی با تصویر قلم و کتاب‌چه پیدا کرد. این بزرگ‌ترین تعریف برای نسل پیر در قالب روایت جوان و عصر معاصر است. مرد پیر که سر آغاز تفکر اش را شعر حافظ و کلام مولانا شکل می‌داد.

چندین بار با وی در کابل دیدار داشتم. در خانه دشمنان سابق اش که دوست صمیمی شده بودند. با تعجب و خشونت انتقاد نمودم ولی با صبر و حوصله‌مندی قناعتم داد. یگانه کسی که بر اشتباهات گذشته اش تن می‌داد و نسل جوان را بر تساهل و مدارا تشویق می‌نمود. او کتاب خوانی و مطالعه را سر آغاز حل مشکلات جامعه می‌دانست و با اطمینان می‌گفت که اشتباهات بزرگان ریشه بر دوری ایشان از علم و کتاب داشت.

او در حکومت‌ها موقف‌های قابل ملاحظه و در بین قوم اش متنفذ بود. موقف‌ها هرگز وی را از کتاب و مطالعه دور نکرد. در امور اقتصادی و مصارف مالی آدم سخت بود ولی پول را در راستای تحصیل و دانش (بدون سنجش) به باد می‌داد. از همان دلیل است که فرزندان اش از تحصیلات عالی و موقف‌های بزرگ حکومتی برخوردار بوده‌اند. میراث‌دار خانواده فرهنگی و تحصیل‌کرده بود‌.

دانشجوی سال سوم دانشگاه کابل بودم. کتاب از لنین تا پوتین، اثر محمود طلوعی و کاپیتال (سرمایه)، کارل مارکس را تازه پخته  خوانده بودم. بحث سر مکتب کمونیزم و امپریالیزم بلند شد. سناتور احمد معاون لب به سخن گشود ولی سخنان اش را قطع نمودم و با استناد بر محتوای این دو کتاب نقد نمودم. تعجب کرد. چند اثری دیگری را نیز نام گرفت. نام نویسنده و محتوای کتاب را برایش گفتم. خیلی خوش شد و گفت حالا پی‌برده‌ام که نسل جوان مسیرها را درست می‌پیمایند. بعد از آن از چندین تن شنیده‌ام که در مجلس‌هایش از همان نقد من به نیکی و به رسم‌ عبرت برای نسل جوان یاد‌ کرده‌است.

گذشته از این‌که جبر زمان چه واداشت تا بزرگان غوری (به شمول احمد معاون) در مسائل قومی و تنطیمی به سر و کله‌ی هم‌دیگر بزنند و دو طرف آسیب‌پذیر روزگار گردند، خاطر‌ نشان می‌سازم این‌که نبود احمد معاون در شرایط حاضر دردی را دوا نمی‌کند. احمد معاون در این سن مردِ بدی نبود. از او می‌بایست به عنوان استاد خرد برای تعلیم نسل آینده استفاده می‌شد‌ که بدبختانه نشد. احمد معاون در این روزگار و با این سن می‌توانست افلاطون جامعه خویش باشد و برای غفوریان مدینه فاضله بسازد. تنها روایت ناکامی و اشتباهات عمل‌کرد بزرگان از زبان خود احمد معاون عبرت‌آمیز، سازنده و کارا بود. او در این اواخر ظالم‌ترین استاد بود که در بیان حقایق از عمل‌کرد اشتباه بزرگان در گذشته و درس برای نسل آینده حتی به خود رحم نمی‌کرد. او اشتباهات گذشته را تن داده و بازگو می‌کرد و‌ مسیر حرکت درست جوانان برای آینده را از آن تشخیص می‌داد.

حال که نیست. هرچه بگویم فایده ندارد. هرگز ثواب آخرت اش ارزش حضور برای استفاده از عقل، تجربه و منطق اش در این دنیا را ندارد. از همین خاطر حسرت می‌برم و افسوس می‌خورم. نام‌اش جاویدانه باد!

با مهر
گل‌رحمان فراز