آرشیف

تاریخچه ۸مارچ روزهمبستگی زنان
هشتم مارچ روز بر افراشتن درفش مبارزه علیه ستم ، روز ياد بود خاطره ی قربانيان راهپيمايی مسالمت آميز زنان کارگردرشهرنيويارک، روز پيکار قهرمانانه وغرور آفرين مليون ها زن آگاه و رزمنده ی جهان بخاطر رسيدن به حقوق انسانی شان است.
از۱۶۲سال بدینسو، (۱۸۵۷- ۲۰۱۹ ) مبارزه آگاهانه زنان دربرابرخشونت وبی عدالتی جریان دارد. دراین روزِپرافتخاردر بسیاری ازکشورهای جهان ،زنان ومردانِ آزادی خواه وآگاهی جامعه گرد هم جمع می شوند  تا آواز اعتراض خود را نسبت به ستم و تبعیض جنسی و خشونت علیه زنان به گوش جهانیان برسانند.
در هشت مارچ سال۱۸۵۷،زنان كارگر كارخانه‌ نخ‌ريسی و پارچه بافی شهر نیویارک امریکا در اعتراض به شرايط نامناسب وغیرانسانی کاربه جاده ‌ها ريختند ودست به مبارزه گسترده ی زدند ودرخواست۱۰ساعت كار در روز، دستمزد مساوی دربرابرکارمساوی "با مردان"،حق‌ رای ،بهبود شرایط کاروافزایش دستمزد را نمودند.
در حالی که این زنان ازحقوق ،حقهً خود بشکل مسالمت آمیز دفاع می نمودند.ناگهانبا برخوردی مسلحانه پولیس مواجه شدند. پولیس به صفوف معترضان زن وارد شده و صفوف شان را در هم شکسته و بسياری از آنها را مجروح و حتا چندين نفرآنها را بیرحمانه کشتند.(پولیس امریکا خیلی بی رحم است به جای اینکه به دست و یا پای مجرم درحال فرار فیرکنند.قلب مجرم را می شکافند. بجای اینکه تایر های موتر ثارق را تخریب کنند که ازکار بی افتد. بالای سرنشینان موترفیر می کنند.)
فریاد های برحق این مبارزین به سرعت انتشار یافت ودرکمترین زمان از مرزهای امریکا خارج و وارد اروپا و از آنجا دامنه های آن به آسیا و افریقا نیزسرایت کرد.
دیری نگذشته بود که به چهره درخشان حق طلبی و آزادی خواهی زنان در سراسر جهان مبدل گشت.
بمناسبت پنجاهمین سالگرد قربانیان مارچ، بار دیگر در۱۹۰۷زنان شجاع ایالات متحده امریکاتظاهرات  وسیع را درشهرنیویارک برگزارکردند. در جریان همین مبارات بود که روزی را  به‌عنوان «روز زن» با شعار "حق رای برای زنان" مطرح نمودند.
دو سال بعد آن " در۲۳فبروری۱۹۰۹" زنان شهر نیویارک تظاهرات وسیع را به اشتراک بیش از۲۰۰۰زن برگزارنمودند. 
درقطعنامه همین روز پشنهاد نمودند که هرسال درهمین روز تظاهرات سراسری در امریکا به مناسبت« روز زن» برگزارشود.
حزب سوسياليست امريكا ضمن بيانيه‌ ی اعلام كرد كه درهردوسال يك روز به اعتراض هاي زنان براي كسب حق رأي اختصاص يابد. ولی زنان درواقعیت آرزو داشتند که همه ساله ازاین روز تجلیل به عمل آورده و روان پیشگامان وپیشتازان نهضت زن را خشنود و مشعل آزادی زن را تابنده نگه دارند.
درسال۱۹۱۰، "دومین کنفرانس زنان سوسیالیست" که کلارا زتکین یک تن از رهبران آن بود، پیشنهادی را مبنی بر تعیین" روز بین المللی زن" ارایه داشت.
 گرچه زنان سوسیالیست اتریشی در گذشته روز "اول ماه می" را پیشنهاد کرده بودند. ولی اول ماه می، جایگاه ومفهومی داشت که می‌‌توانست اهمیت وجایگاه مبارزه مشخص برسر مساله زن را تحت الشعاع قراردهد. بنا به همین دلیل دقت روی این مساله ضروری پنداشته می شد.
زنان سوسیالیست آلمان هم؛ در روز۱۹مارچ موافق بودند که ازاین روزتجلیل به عمل آورند. ولی این روز به نسبت مناسبتی قبلی که با مبارزات انقلابی درسال۱۸۴۸علیه رژیم پادشاهی پروس داشت. به عقب نشینی لفظی حکومت انجامید.
درسال۱۹۱۰لئويس زيئتزنماينده حزب سوسياليست امريكا دركنفرانسی كه دركوپنهاك برگزارشد ودرآن یکصد زن مبارز ازهفده كشورحضورداشتند پيشنهاد اين كه يك روز در سال به عنوان روز جهانی زن (حق رای برای زنان) ناميده شود وزنان سراسرجهان در آن روز به راه پيمايی وتظاهرات دست بزنند، را مطرح کرد.
دراین هنگام" کلارا زتکین خطاب به زنان نموده می گفت:"زنان آگاه ومبارزشما درابتدای کارتان با مشکل وموانع بی شماری در راه آرمان های تان برای آزادی صلح وهمبستگی واتحاد با زنان مواجه می شوید. ولی رسیدن به این پیروزی مبارزه خستگی نا پذیرمی خواهد. پشت کارداشته باشید وموقف حساس خود را درتشکیل جامعه ونقش فعال خود را درخانواده فراموش نکنید. برخیزید ودرراهزنده گی بهتروجامعه نوین مبارزه کنید"
كلارازتكين دراين كنفرانس،پشنهاد تعيين ٨ مارچ روز جهاني زن رامطرح و قطعنامه ي را براي تصویب به كنفرانس ارایه داد.
درقطعنامه كلارازتكين چهارخواسته مهم پیشنهاد شده بود :
 ۱ – مبارزه براي تامين حقوق مادري وحقوق كودكان
 ۲- مبارزه برعليه خطر جنگ
 ۳- مبارزه براي حق راي
۴- مبارزه عليه تورم وگرانی·

كنفرانس ۱۹۱۰عليرغم تاكيد براهميت یک روز جهانی به عنوان سمبول مبارزه برعليه ستم به زن ، در مورد تعيين  روزمشخص برگزاري آن، به نتيجه نرسيد وبه همين خاطر تا سال ۱۹۲۱درتاريخ های متفاوتي دريكی ازيكشنبه ها روز رخصتی عمومی ماه مارچ "روز زن " برگزارمی گردید.
این کنفرانس تاریخ برگزاری نخستین مراسم «روز زن» را ۱۹مارچ ۱۹۱۱تعیین کرد. تصمیم گیری نهایی برای تعیین «روز جهانی زن» به تعوق افتاد.پس از انتشار قطعنامه کنفرانس درمورد تعیین «روز جهانی زن»، انترناسیونال دوم از این تصمیم حمایت کرد، و نخستین تشکیلاتی بود که این روز را به رسمیت شناخت.
پيشنهاد روزمشخص درسال ۱۹۱۱درانترناسيونال دوم پذيرفته شد. براي اين امر روز ویژه درنظر گرفته شد. 
درسال ۱۹۱۱نخستین روز بين‌المللی آزادی زنان درآلمان، اتريش،دنمارك وسويس در روزنزدهم مارچ برگذارشد   درمارچ ۱۹۱۱خیابان های آلمان، اتریش، سویس ودنمارک با مارش زنان به لرزه در آمد. شمار زنان تظاهر کننده در اتریش به ۳۰هزار نفر می‌‌رسید. نیروهای پولیس به تظاهرکنندگان حمله بردند وبه لت وکوب زنان پرداختند وگروهی را دستگیروراهی زندان نمودند.
سال ۱۹۱۳ "منشی عمومی بین المللی زنان" (یکی از نهادهای انترناسیونال سوسیالیستی دوم)، هشتم مارچ را با خاطره مبارزه زنان کارگر در امریکا، به‌عنوان «روز جهانی زن» انتخاب کرد. در همان سال، زنان زحمتکش و زنان روشنفکر انقلابی در روسیه تزاری ودرسراسراروپا، مراسم «۸ مارچ» را بشکل گردهمایی ها و میتینگ ها برگزار کردند.
در سال ۱۹۱۴جنگ جهانی اول درگرفت. دراروپا که مرکزجنگ بود، زنان انقلابی تلاش کردند تظاهرات ۸ مارچ ۱۹۱۵و ۱۹۱۶را تحت شعارمرکزی "علیه جنگ امپریالیستی" برگزار کنند.درکشور های در گیرجنگ، طبقه هاي مختلف به موافقان ومخالفان جنگ تقسیم شده بودند وانشعاب در صفوف جنبش زنان، مانع از برگزاری سراسری و گسترده «روز جهانی زن» شد. 
در سال ۱۹۱۷تظاهرات زنان کارگر در پتروگراد علیه گرسنگی وجنگ و تزاریسم، بانگ آغازین انقلاب روسیه بود.۸مارچ ۱۹۱۷به یک روز فراموش نشدنی در تاریخ انقلاب روسیه تبدیل شد.
در سال  ۱۹۲۱كلارازتكين كه اين باريكی از رهبران انترناسيونال سوسياليست و در راس اين كنفرانس بود، ۸مارچ را بعنوان روز جهاني به اين كنفرانس پيشنهاد و آن را به تثبيت رسانيد· دلايل مختلفی كه بر مبناي آن ۸مارچ در اين كنفرانس انتخاب شد،قرار آتی بود:
۸مارچ،بايد برگزار كننده گانش را به يا د مبارزه قهرمانانه زنان نساجی نيویارك بيندازد.
۸مارچ درعين حال روزقيام زنان كارگر پترزبورگ برعليه روسيه تزاري را به یاد داشته باشد. 
از آن تاريخ تاكنون،عليرغم موانع بي شمار و عليرغم اين كه درشماری ازكشورها حتا برگزاري اين روزممنوع می باشد. ولی زنان اين روز را به عنوان روز جهانی اعتراض به ستم به زن،برگزار مي كنند· دركشورهاي مختلف، زنان بابرگزاري تظاهرات، كنفرانس ها، گردهمایی ها وجشن ها اين روز را گرامی مي دارند. ولی درکشور های که ازسوی حکومات جابرممنوع قرارداده شده است. زنان این روز رابه شکل دعوت ومحافل کوچک دایرنموده  وخاطره قربانیان را زنده نگه می داند. 
در سال ۱۹۲۱"کنفرانس زنان انترناسیونال سوم کمونیستی" درمسکو برگزارشد. درآن کنفرانس، روز ۸ مارچ به‌عنوان «روز جهانی زن» بتصویب رسید. 
کنفرانس، زنان سراسر دنیا را به گسترش مبارزه علیه نظم موجود وبرای تحقق خواسته هایشان فرا خواند. ازاواسط دهه ۱۹۳۰، دنیا یک باردیگربسوی جنگ جهانی جدید روان شد.برگزاری تظاهرات «روزجهانی زن» درکشورهایی که تحت سلطه فاشیسم بودند،غیرقانونی اعلام شد.علیرغم این ممنوعیت،درهشتم مارچ ۱۹۳۶،زنان دربرلین مظاهره کردند.درهمان روز،اسپانیای فاشیست شاهد مظاهره ای هشتم مارچ درمادرید بود.
۳۰هزار زن کمونیست وجمهوری خواه، شعار"آزادی وصلح" سردادند. در پی جنگ جهانی دوم، انقلاب ها وجنبش های رهایی‌بخش در برخی کشورها درگرفت. جمهوری چین با شمارعظیم زنان ومردانش درزمانی کوتاه گام های بزرگی درجهت رهایی زنان برداشت. در آن سال‌ها، در بیشترین دولت‌ها و تشکیل هاي مترقی وانقلابی دربر پایی «روز جهانی زن» می‌کوشیدند.درده دسامبر ۱۹۴۸« اعلامیه جهانی حقوق بشر"  به وسیله مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید. دراعلامیه مذکور براصل برابری افراد بشر تأکید شد. به موجب ماده یک این اعلامیه، افراد ازنظرحقوق و آزادی ها، بدون درنظر گرفتن جنسیت، برابراند. 
در سال ۱۹۴۹، پیشنویس« حقوق سیاسی زنان» توسط کمیسیون حقوق بشر ملل متحد به مجمع عمومی سازمان ملل متحد پيشكش گرديد. اين كنوانسيون در بیست دسامبر ۱۹۵۲ تصویب شد واز سوی مجمع عمومی برای امضای دولت ها آماده گرديد. اين کنوانسیون از هفت جنوری ۱۹۵۴ لازم الاجرا شد. در این کنوانسیون حق انتخاب کردن، انتخاب شدن و تصدی مشاغل برای زنان بدون تبعیض درنظرگرفته شد.
سرانجام در سال ۱۹۷۷ قطعنامه یی در سازمان ملل تصویب شد وازتمام کشورهای جهان دعوت بعمل آمد. تا یک روز را به مناسبت حقوق زنان و صلح جهانی جشن بگیرند. دیگر جنبش هشتم مارچ محدود به چند شعاراتحادیه های صنفی وکارگری زنان باقی نماند.اين سند داراي ۳۰ماده است كه طي آن موارد تبعيض عليه زنان تعريف ودولت‌‏هاي عضوملزم گرديدهتا دستورالعملي براي رفع تبعيض عليه زنان تنظيم كنند. 
تاكنون ۱۶۶دولت از طريق تصويب درمراجع ذيصلاح قانوني خود به عضويت كنوانسيون درآمده‌اند.                    
دولت هاي ايالات متحــده امريكا و سائــوتامـه در پرنسيب آن  را امضاء كــرده و هنوز تصويب نكرده ‌اند. واتيكان هنوز به كنوانسيون ملحق نشده است. از ميان ۱۶۶كشور عضو كنوانسيون حدود ۸۰كشور با استفاده از حق شرط به عضويت كنوانسيون درآمده‌اند. ازميان كشورهاي اسلامي عضو كنوانسيون نيز حدود  ۲۰كشور با استفاده از حق شرط به عضويت آن درآمده‌اند.
از مجموع ۵۶كشور اسلامي (عضو سازمان كنفرانس اسلامي) حدود ۴۲كشور به اين كنوانسيون پيوسته‌اند كه عبارت اند از: عراق، عربستان سعودي، كويت، اردن، لبنان، يمن، تركيه، پاكستان، بنگلادش، ملداويا، ماليزيا، سنگال، الجزاير، تونس، مراكش، ليبيا، مصر، آذربايجان، ازبكستان، تاجيكستان، تركمنستان، قرغزستان، قزاقستان، آلبانيا، اندونزيا، يوگاندا، بنين، بوركينافاسو، تانزانيا، جيبوتي، سيرالئون، كامرون، كومور، گابن، گامبيا، گينه، گينه بيسائو، مالي، موريتانيا، موزامبيك، نيجر، نيجريه. 
دولت افغانستان، به تاريخ (۵ مارچ ۲۰۰۳) كنوانسيون را تنها امضا كرده است. كشورهاي اسلامي كه تاكنون به كنوانسيون نپيوسته‌اند، عبارتند از: سودان، سوريه، جمهوري اسلامي ايران، الجزاير، قطر، بحرين، موريتانيا، امارات متحده عربي، سوماليا، عمان، چاد، بورتني دارالسلام، توگو و فلسطين.
بدین ترتیب زنان مبارز جهان درفلسطین لیلا خالد، درالجزایر جمیله بوپاشا،  در ایران فرخزاد درهند اندیرا گاندی، ودردیگر کشورها انجیلادویس، ترشکوا، رابرت و…. درافغانستان زنان مبارزی چون ملکه ثریا، دوکتور اناهیتا راتبزاد ،ثریا پرلیکا برای رهایی انسان حماسه ها آفریدند. هشت مارچ روز بین المللی زنان درافغانستان پس از رویداد هفت ثور بطور رسمی درمرکز واستان های /ولایات کشور برگزار می شد و از مادران و زنان پیشتاز دربخش های مختلف تقدیروتحسین بعمل می آمد. 
هرگاه یک نظرگذرا درنتایج مبارزات برحق زنان بی اندازیم.به خوبی ملاحظه نموده می توانیم که زنان در دنیای امروز جایگاه های خاص خود را بدست آورده اند. گرچه از لحاظ کمیت شماری آنها چندان قابل ملاحظه نیست. ولی با آن هم روزنهً امید ایست برای رشد زنان ، در کشورهایی که دموکراسی را تجربه می کنند.
زنان با استفاده ازاین امکانات دموکراسی مسوولیت های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی … کشور های خود را بدست گرفتند وموفقیت های بی نظیر دراموری رهبری، به ملت های خود به ارمغان آوردند و با این عمل خود به جهانیان به اثبات رسانیدند که زنان نیز می توانند همانند مردان در امور رهبری و کشوری نقش ارزنده ای را ایفا نمایند و این را نیز به اثبات رسانیدند که اگر زن موقف بالا تراز مرد را نداشته باشد برابر با آن قرار گرفته می تواند.
شیرین نظیری
هشتم مارچ روزاتحاد و همبستگی زنان افغانستان مبارک باد!

منابع:

Rosa Luxemburg und Karl Liebknecht, 1919.
Erinnerungen an Lenin, 1929.
Ausgewählte Reden und Schriften, 3 Bände, gesammelt herausgegeben 1957–1960.
International Women's Day 
8 March –UN.org.
International Women's Day History
About International Women's Day (8 March).
The Radical Reason Why March 8 Is InternationalWomen's Day.