آرشیف

 
باستان شناسان دریونسكومنارجام را یكی ازسازه های خارق العاده معماری وكهن سال ترین برج خشتی باقیمانده درجهان می دانند. غیر ازاین گفته شده است كه منارجام سنت معماری كهن وسبك هنری قدیم درمنطقه رادر آخرین حدكمال و زیبایی آن نماینده گی می كند.
منارجام یكی ازتماشایی ترین بناهای تاریخی  ماست وگفته می شود كه پس از قطب مناردردهلی بلند ترین منار سنگی جهان شمرده می شود.                                     
باستان شناسان عقیده دارند كه قطب منار با الهام ازمنارجام دراوایل سده سیزده هم درهند ساخته شده است كه بلندی آن هفتاد وسه متراندازه گیری شده است. درباره درازی منارجام چه درمطبوعات كشور و چه دراسناد مربوط به سازمان ملل متحد رقم یگانه یی ذكر نشده است. چنانكه درازای آن را از ۶۳ تا ۶۵مترنوشته اند. قطر قاعده منارهشت متراندازه شده است كه به بلندای نزدیک به دو متر از سطح زمین دروازه كوچك ورودی به داخل منار دیده می شود. 
منارجام درمیان سلسله كوه های استان غور در خم دره یی درساحل جنوب هریرود بر پا شده است. این منطقه ازسطح بحر یكهزار ونهصد متربلندی دارد.
براساس تخمین ها،دهكده جام درشصت ودوكیلو متری شمال شرق ولایت جام موقعیت دارد. دراسناد یونسكو گفته شده است كه این مناربه سال ۱۱۹۴ ترسایی در دوران سلطنت سلطان غیاث الدین غوری ۱۱۶۳-۱۲۰۲ ساخته شده است.اماتاهنوزمعلوم نیست كه تكمیل منارچند سال را در برگرفته است. 
درشماره ششم كتیبه نشریه انجمن حفظ میراث های فرهنگی افغانستان آمده است كه سازنده منار فردی بوده به نام علی،و نام علی در دو جای منار نوشته شده است. به همین گونه در پای منار نیز نام شاه غیاث الدین به چشم می خورد. درمیان برخی ازدانشمندان استان غور یك چنین باورهای وجود دارد كه سلطان غیاث الدین ،علی را جهت ساختن چنین یادگاری از سمرقند فرا خوانده بود.ساكنان محل باور دارند،سنگ های به كار رفته در منار دردهكده ی"شیرجه" تهیه می شده است و بازهم به روایتِ مردم علی دست كم هفت سال پیگیر كاركرده تایك چنین یادگار بزرگی را در آن دره یی كه امروز خاموش و آرام به نظرمی آید برافراشت.
منارجام دراستان غوروابسته به سده١٢ ترسایی درزمره میراث جهانی یونسکوشامل می باشد.این اثرباستانی ارزشمند به سده دوازدهم ترسایی تعلق دارد ویونسکو آن را در سال ٢٠٠٢ درفهرست میراث های جهانی خود به حساب آورد. با وجود خطراتی که به آن از مدرک فرسایش خاک،سیل ها،زلزله ها،دستبردها رسیده است با آن هم بخوبی نگهداری شده است.
درشماره ششم سنگ نبشته همچنان دربارۀ ساختمان درونی و نمای بیرونی منارجام چنین تصویری ارایه شده است: از پا تا به سرمنار، زینه هاي پیچا پیچی دردوكناره داخلی آن بالارفته وبه دالان بالايی می رسد نمای بیرونی منار باخشت های برجسته  فیروزه یی درخشان برزمینه گلابی آراسته شده است .همچنین در گزارش كتیبه آمده است،پژوهشگران در این باره كه آیا منارجام بخشی ازكدام مسجد و یا نمادی ازپیروزی غوری ها بوده است هنوز به پژوهش های خودادامه می دهند. این درحالیست كه هنوزدرپیرامون منارنشانۀ ازهیچ مسجد و مدرسه مذهبی كشف نشده است. چنین گمان می رود كه این بنای به این شكوه و بزرگی می بایستی درشهر بزرگی بنا می شد نه در یك چنین دره تنگی.این پرسشی است كه از سال ها بدین سو ذهنِ كارشناسان بخش باستان شناسی را به خود مشغول کرده است.منارجام سده های درازی به گونه یك اثرزیباي فراموش شدهدرخم دره یی خاموشانه ایستاده بود.شاید بتوان گفت:ازكشف آن بیش ازپنج دهه نمی گذرد. چنان كه باستان شناسان روز هجدهم ۱۹۵۷ترسایی را به نام روز كشف منارجام نام گذاری نموده اند.درهمین روز گروهی از باستان شناسان داخلی و خارجی به خم دره دردهكده جام رسیدند كه ناگهان با آن تجسم خیلی زیبا و جادویی مواجه شدند. باستان شناسان به این باوراند كه اهمیت منارجام تنها درزیبایی آن نیست؛بلكه این منارمی تواند كلیدی باشد درجهت گشودن راز های دوره غوریان در افغانستان
آسیب های كه منارجام را تهدید می كند می توان به دو دسته تقسیم بندی كرد.
نخست آسیب های طبیعی ،دوم آسیب های كه در یكی دو دهه ی پسین ساكنان محل وگروه های تفنگدار به وجود آورده است.
با گذشت سالیان متمادی، رودخانه هریرود به صورت تدریجی ساحل جنوبی خود را تخریب كرده و بسترخود را به سوی منارگسترش داده است. چنان كه همه ساله در فصل بارنده گی با افزایش سیلاب ها وبلند رفتن سطح آب رودخانه خطر طبیعی چندین برابرمی شود.                                                                     براساس نخستین آزمایش های كه به سال ۱۹۷۱ ترسایی به وسیله كارشناسان صورت گرفته است منارجام به اندازه دو درجه به سمت شمال رو به سوی هریرود میلان پیدا كرده است.
دو درجه میلان برای یك چنین برج بلند و آن هم درچنین حالتی كه تخریب هریرود كماكان ادامه دارد واقعن می تواند عاری ازخطرنباشدبه گفته برخی ازساكنان استان غوردرحدود بیست سال گذشته این منارگاه ،گاهی آماج شلیك گلوله های تفنگدار قرار داشته است.

کليه ی حقوق براساس قوانين کپی رايت محفوظ و متعلق به نویسنده (شیرین نظیری) وسایت منتشره می باشد.