آرشیف

پروفیسور رسول رهین

پروفیسوررسول رهین فرزند میرزا محمد عیسی خان در سال ۱۳۱۸خورشیدی در قریه خمزرگر, بخشداری حصه اول کوهستان, کاپیسا بدنیا آمده است. پدر استاد رهین از روشنفکران و اولین میرزاهایی بود که در کاپیسا به خط و کتابت و کتاب خوانی  آشنایی کامل داشت و کتابخانه کوچکی در دهکده خود خمزرگر داشت. او منبع رجوع همه اهل فرهنگ قراء وقصبات ولایت کاپیسا، مخصوصاً بخشداری حصه اول کوهستان بود. روشنفکران و کتاب خوانان دهکده به خانه او می آمدند واز کتابخانه شخصی او استفاده می نمودند. بعضاً کتابهای اورا به عاریت می بردند. شادروان میرزامحمد عیسی خان کوهستانی به نوشتن اعداد رقوم بلدیت تام داشت و اکثر یاد داشتهای خصوصی و شخصی خودرا به اعداد رقوم می نوشت. به خط زیبای نستعلیق می نوشت و رباب را که یکی از آله های قدیمی موسیقی آریایی است خوب مینواخت. رباب دست داشته او که از زیباترین  ربابهای صدف کاری شده  وقت بود در بین نوازنده گان رباب شهرت داشت. حیف و درد که این رباب تاریخی و نگهداشتنی در جریان جابجا شدن  دسته های شرور در کاپیسا بدست نا کسان افتاد  و تا امروز از وجود آن خبری نیست و جستجوی ما بجایی نمی رسد.

تحصیلات:

استاد رهین تحصیلات ابتدائی را ازسال 1326 – 1332 در لیسه میر مسجدیخان کوهستانی تکمیل کرد. بعد شامل لیسه ابن سینا , کابل (1333 – 1336) گردید.  با تجزیه شدن لیسه ابن سینا به دارالمعلمین کــــــــابل  رفت. ( 1336 – 1337) او در سال 1337 هش شناسنامه بکلوریای خودرا از د ارالمعلمین کابل بدست آورد. سپس شامل دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کابل گردید. او شناسنامه  BA  یا (لیسانس) خودرا در سال 1340 هش از دانشکده ادبیات و علوم بشری دانشگاه کابل (1337 – 1340 ) حاصل و مستقیماً شامل کدر علمی دانشکده  ادبیات و علوم بشری دانشگاه کابل گردید. او در پهلوی تدریس مسؤلیت کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم بشری دانشگاه کابل را نیزبدوش داشت. به تعقیب آن استاد رهین کاندید بورسهای ایالات متحده امریکا گردید و  در سال 1966م  MLS ( ماستری)  خودرا دررشته کتاب شناسی دانشگاهی از دانشگاه جورج پی بادی, تینسی , ایالات متحده امریکا حاصل کرد.

رشته های تخصصی:  

استاد رهین با استفاده از سکالر شیپهای یونسکو – کابل در سال 1970 تخصص خودرا در تکنیک تدریس و متدولوژی آرشیف شناسی (Documentation Technique) ازاشیاسنتر, توکیو, جاپان, بدست آورد. سپس در سال 1970 تخصص دیگری از انستیتوت اسناد شناسی شاهی دنمارک، کوپن هاگن در رشته " چطور اسناد شناسی و کتابداری را تدریس کرد"

How to teach Documentation and Libraianship technigue 

حاصل نمود.  او بعداً در سال 1987م

Ph.D (دکتورا) خودرا در رشته انفارمیشن ساینس (Information Sciences) 

ازانستیتوت هنر های زیبای , سنت پتسبرگ، فدراتیف روسیه  گرفت. او در آخرین کوشش خود در سال 1990م تخصص در سی دی رام (CDROM) ازیونورستی الکزندیریا , الکزندیریا , مصر , بدست آورد.

جناب پروفیسور رسول رهین میگوید: در دوران تحصیلات عالی در دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کابل از نور علم استادان عالیقدر, شادروان پوهاند عبدالحق بیتاب , استاد امین میرزا خان افندی, پوهاند غلام صفدر خان پنجشیری, پوهاند میر حسین شاه، شادروان استاد خلیل الله خلیلی, شادروان پوهاند غلام حسن مجددی، شادروان اکادمیسین پوهاند دکتو احمد جاوید, پوهاند علی محمد زهما , دکتور محبوبه سراج , شادروان استاد دکتور سید بها الدین مجروح , استاد فاطمه طرزی, شادروان سید محمد یوسف علمی, شادروان پوهاند محمد نسیم نگهت سعیدی, شادروان پوهاند محمد رحیم الهام, پوهاند حبیب الرحمن هاله , شادروان پوهاند عبدالرزاق زهیر, شادروان استاد ایازی , شادروان استاد حرگند , شادروان استاد محمد حیدر ژوبل, شادروان استاد گل احمد فرید و تعداد دیگری که از حافظه  او بیرون گردیده اند , فیض برده است. همچنان پروفیسور رهین به استادان دانشگاههای امریکایی و سایر کشور های جهان که از  دانش و گنجینه های نهفته مغزی و توانایی های فکری شان استفاده نموده نیز احترام عمیق دارد. او هرکدام استادان خودرا چه داخلی و چه خارجی در ساختار زیربنای علمی و فرهنگی خود دخیل دانسته به هریک شان از صمیم قلب احترام  میگذارد. استاد رهین به آن عده از استادان خود که جهان مارا ترک گفته اند، از خداوند طلب امرزش میکند و به آن عده  استادانیکه در قید حیات اند صحت کامل آرزو می نماید.

وظایف رسمی:

پروفیسور رسول رهین در جریان تحصیل دانشکده ادبیات و علوم بشری، ازسال 1337- 1340 معاون و مدیر مسئول نشریه (کابل پوهنتون خبرونه) بود.

در سال 1340 شامل کدرعلمی  دانشکده ادبیات و علوم بشری ، دانشگاهکابل  گردید. در پهلوی استادی از سال  1346 – 1348  معاون کتابخانه دانشگاه کابل. سپس از 1348- 1352 امر کتابخانه دانشگاه کابل، از سال 1352 – 1357  استاد دانشگاه علوم اجتماعی.  از سال  1357 – 1358  رئیس کتابخانه های عامه افغانستان.  از سال  1359 – 1374 استاد دانشکده ژورنالیزم، دانشگاه کابل. از سال  1368 – 1374 امر  گروه (دیپارتمنت) مطبوعات، دانشکده ژورنالیزم، دانشگاه کابل . از سال  1369 – 1374 باردوم رئیس کتابخانه دانشگاه کابل و در عین حال سکرتر مسئول اداره (حافظه جهانی) یونسکو افغانستان

UNESCO MEMORY OF THE WOLD PROGRAM , AFGHANISTAN)) 

پروفیسور رسول رهین در آخرین وظیفه خود بحیث سکرتر مسؤل حافظه جهانی، یونسکو، در شرایطی که  طالبان در چهار آسیاب، کابل لنگر انداخته و کابل را زیر تهدید شدید گرفته بودند،  جهت اشتراک در کنفرانس سالانه برنامه حافظه جهانی یونسکو عازم اروپا گردید. زمانیکه پروفیسور رهین میخواست دوباره عازم کابل گردد، طالبان کابل را تسخیر کرده بودند. پروفیسور رهین دیگر با قطع بودن پروازها به کابل و عدم ارتباط کشورهای اروپایی با حکومت طالبانی نتوانست وارد کابل گردد.

پروفیسور رسول رهین بعد ازتارو مار گردیدن طالبان در سال 1383 هش تحت پروگرام (IOM) دوباره بافغانستان رفت و بحیث رئیس دانشگاه البیرونی کاپیسا ایفای وظیفه کرد. او در عین حال عضویت بورد علمی وزارت معارف افغانستان را نیز بعهده داشت.

عضویت در بوردها و مجامع داخلی:

1. عضو شورای عالی دانشگاه کابل 1361 – 1374 
2. عضو بورد نشراتی دانشگاه کابل 1361 – 1374 
3. عضو بورد ریسرچ دانشگاه کابل 1361 – 1374

وظایف و عضویت های افتخاری:

1. رئیس انجمن کتابداران و ناشران افغانستان 1349 – 1374 

 قابل یاد آوری است که ( انجمن کتابداران و ناشران افغانستان) که تاریخچه مفصل آنرا بعداً در نشریه (آریانای برون مرزی) انتشار خواهیم داد، اولین انجمن مسلکی و فرهنگی میباشد که در دوره شاهی از طرف کتابداران و ناشران افغانستان به همکاری متخصصان یونسکو پا به عرصه وجود گذاشت.

1. عضو فدراسیون بین المللی انجمن کتابداران امریکا (IFLA) 1969 – 1996 
2. عضو فدراسیون بین المللی شورای آرشیف ها (ICA) 1970 – 
3. عضور شورای کتاب , دهلی جدید 1965 – 1970 
4. رئیس شورای فرهنگی افغانستان , سویدن 1997 – 
5. مسؤل و موسس فصلنامه (آریانای برون مرزی) 1999 – 
6. مسؤل و موسس ماهنامه (خاوران) 2001 –
7. مسؤل و مؤسس نشریه "کاپیسای بزرگ" 

اشتراک در کنفرانسها و سمینارهای فرهنگی:

1. اشتراک در روز جهانی کتاب در بیروت جون 1349 
2. اشتراک در کنگره فدراسیون بین المللی  کتابخانهای طبی در دهلی جدید. آگست 1987.
3. اشتراک در نقش کتاب در احیای تمدن شرق دوشنبه , تاجکستان , سپتمبر 1988 
4. اشتراک در کنفرانس کتاب منحیث مدیای ارتباط بین المللی سنت پیتر بورگ. جنوری 1990
5. اشتراک در کنفرانس متخصصان اسنادشناسی طبی الکزانیریا , قاهره , مصر اکتوبر 1990
6. اشتراک در کنفرانس ( حافظه جهانی) یونسکو , کوالالمپور, ملیزیا فبروری 1993
7. اشتراک در کنفرانس (حافظه جهانی) یونسکو , اسلوناروی جون 1995 
8. اشتراک در کنفرانس میز گرد فدراسیون بین المللی شورای آرشیف های بین المللی . استوکهولم , سویدن آگست 1998

آثار مطبوع:

1. رهنمای کتابخانه های افغانستان . کابل فرانکلن , 1350 
2. کتابشناسی افغانستان , شامل کتب موجود در کتابخانهای افغانستان در زبانهای غربی و شرقی , بشمول تیزسها و مونوگرافهای استادان و محصلان دانشگاه کابل , کتابخانه دانشگاه کابل 100,1970 ص
3. سیستم اعشاری دهدهی دیوری .(ترجمه و اداپت) کابل , کتابخانهای عامه افغانستان 316,1362 ص.
4. کتابشناسی اموزش و پرورش در افغانستان. کابل، ریاست دارالتالیف , وزارت معارف , (ضمیمه مجله عرفان)
5. فهرست مقالات مجله (ادب) ازنخستین شماره سال اول نشراتی 1333 – 1350 هش. کابل دانشگاه کابل (ضمیمه مجله ادب).
6. یاد نامه شادروان استاد استادان , ملک الشعرای افغانستان , پوهاند عبدالحق بیتاب . بمناسبت اهدای کتب کتابخانه شخصی او به کتابخانه دانشگاه, کابل. کتابخانه دانشگاه کابل 1353, 150 ص.
7. کتاب, کتابخانه و کتابدار. کابل، دانشکده ژورنالیزم, دانشگاه کابل . 1360. 295 ص.( طبع کسترده)
8. تاریخ مطبوعات افغانستان , سده های نزدهم  و بیست کابل گروه مطبوعات , فاکولته ژورنالیزم , دانشگاه کابل 1367 , 110 ص.(طبع گسترده)
9. اوستا , تالیف اکادمسین داکتر عبدالاحد جاوید ( ویراستاری و مقدمه) استوکهولم , شورای فرهنگی افعانستان , 1378 , 167 ص. 
10. قانون طرب , تالیف شاد روان استاد سرآهنگ ( مقدمه وویراستاری) استوکهولم , شورای فرهنگی افغانستان 1379 , 245 ص.
11. املا و انشای زبان دری . استوکهولم , شورای فرهنگی افغانستان , 1377 . 104 ص. ( کتاب درسی برای افغانستانیهای سویدن)
12. روش تحقیق, شیوه اسنادی. کابل, گروه مطبوعات، دانشکده ژورنالیزم , 1360 . 120 ص
13. کی کیست در فرهنگ برون مرزی افغانستان. استوکهولم، سویدن، شورای فرهنگی افغانستان، 1391هش. 3ج
14. سرگذشت زبان فارسی دری. استوکهولم، سویدن، شورای فرهنگی افغانستان، 1385. 258ص.
15. تاریخ مطبوعات افغانستان؛ از شمس النهار تا جمهوریت. استوکهولم، شورای فرهنگی افغانستان، 1386 . جلد اول 556ص.
16. یگانگی زبان فارسی در دهکده جهانی. استوکهولم، سویدن، شورای فرهنگی افغانستان،  1389. 356ص.
17. املاء و انشأ زبان فارسی دری. استوکهولم، سویدن، شورای فرهنگی افغانستان،  1390. 372ص.
18. شاه حبیب الله کلکانی؛ جوانمردی از خراسان زمین. کابل، انتشارات خیام، 1391. 420ص.

مقاله های تحقیقی:

1. امیر علیشیر نوایی و شخصیت اجتماعی او. نشر شــده در دو دوره کامل( مجله آریانا، درون مرزی) انجمن تاریخ افغانستان. (بین سالهای 1350 – 1360)
2. رابعه دختر کعب.(مجله عرفان) بین سالهای (1360 – 1350)
3. کتابشناسی چیست؟  مجله ادب. شماده های پنجم و ششم ( حوت 1350 ) ص 139 – 148 .
4. فهرست مقالات مجــله جغــــرافیا , شماره دوم (حــــوت 1346) ص 7 – 36.
5. وجه تسمیه شهر کابل. مجله جغرافیا.
6. آغاز کتابنویسی در افغانستان . مجله علوم اجتماعی ( دانشگاه کابل)
7. اغاز ترجمه بزبان دری , مجله اجتماعی ( دانشگاه کابل)
8. امیر علیشیر نوایی , آهنگ ساز معروف. مجله هنر ( اتحادیه هنرمندان افغانستان)
9. آغاز کتابشناسی نگاری در افغانستان "مجله علوم اجتماعی" (نشریه دانشگاه کابل)

آثار مطبوع (بزبان انگلیسی)

1)کوهستان ویلی  مجله "جغرافیا" شماره دوم (حـــوت 1347)ص 20 , ( بزبان انگلیسی)

2) لایبرریز آف افغانستان. کت – لاک , نشریه جورج پی بادی کالج , تینسی , 1965 . ص 10 – 20 

3) The situation of Kabul University Library : it is past and present,World Libraries. Vo 8. N2(spring 1998) p. 69 – 73 

4) The Statues of Bamiyan. Afghanistan . Aryana Journal, Vo1 1(spring 1999 ) p.10.18

5) Afghanistan under the shadow of Dew Band Madrasa. Aryana Journal , Vol 1 , N2 (summer 1999) P.6.17

6) Shadow upon the National Archive of Afghanistan, Aryana Journal , Vol.1 No.3 (fall 1999) P. 1 .8

7) A glance on the Afghanistan cultural institutions , Afghanistan National Museum , Aryana Journal , Vol.1.N4 (winter 2000) p.1 – 5.

8) Afghanistan geographical background ,Aryana Journal , Vol.2, No .1 (spring 2000) P.1 – 13.

آثار چاپ ناشده:

1) تحلیل مضمون در ژورنالیزم . کابل گروه ژورنالیزم , دانشکده ژورنالیزم , دانشگاه کابل 1361 . 125ص.(اثر علمی پوهنوالی)

2) مطالعه سوسیولوژیکی شهر بلخ قدیم . کابل، دانشکده ژورنالیزم. دانشگاه کابل , 1326(اثر علمی پوهندویی)

3) آغاز ترجمه در افغانستان , از 1873 تا 1929. کابل گروه (دیپارتمنت) مطبوعات، دانشگاه کابل. عقرب 334.1365 ص. 

4) فهرست مقالات دری و پشتو افغانستان . شامل ده مجله تحقیقی دانشــگاه کابل. کابل, کتابخانه مرکزی دانشــــــــگاه کابل, 1352. 460 ص.(تایپ شده).

5)کتابشناسی کتابشناسیهای افغانستان.(تیزس دکتورا)

6) کتابشناسی تشریحی ادبیات برون مرزی افغانستان , شامل آثار نویسنده گان افغانستان و خارجی در باره افغانستان . ( زیرکار) و یک تعداد مقاله ها و نوشته های دیگر)

7) تاریخ مطبوعات افغانستان. جلد دوم و سوم. ( آماده چاپ)

8) تاجیکان در گذرگاه تاریخ. ( آماده چاپ)
پروفیسور رهین در پهلوی چاپ نوشته هاو آثار مستقل, افتخار رهنمایی رساله های علمی , اکثر استادان و محصلان گروههای مطبوعات ورادیوتلویزیون دانشکده ژورنالیزم , ادبیات و علوم اجتماعی , دانشگاه کابل را نیز داشته است. او درین راستا همکاریهای بی دریغ خود را به استادان انستیتوت پولیتخنیک کابل, انستیتوت پیداگوژی کابل و دانشگاه جدیدالتاسیس  ولایت بغلان نیز جاری داشته است.
جناب پروفیسور رهین در زندگی فامیلی متاهل میباشد. خانمش زینب رهین خانم مهربان و بی آلایش است. ثمره زندگی شان پنج فرزند میباشد. همه در سویدن کنار هم زندگی دارند. احمد ضیا رهین.استاد زبان سویدی برای خارجیان، متخصص در تکنیک ترمیم و برنامه سازی انترنتی و مسؤل امور تخنیکی تارنمای پر آوازه " خاوران" میباشد. احمد جاوید رهین در حال تکمیل عقب مانیهای درسی دوران مقاومت افغانستان علیه بیگانگان میباشد. فتانه رهین نوری معلم کودکستان است. سلطانه رهین با شوهرش در دنمارک زندگی دارد. بهانه رهین معاون نرس در شفاخانه های استوکهولم میباشد. همه متآهل اند، اولاد های شیرین و نازدانه دارند که باعث خوشی همه اعضای فامیل بخصوص مادرکلان و پدر کلان شان میباشند. خداوند همه شانرا از گزند روزگار حفظ نماید.
 پروفیسور رسول رهین همین اکنون با خانواده بزرگ خود دراستوکهولم، سویدن زندگی دارد. سر حال و از صحت کامل بر خوردار است.  اومصروف چاپ و نشر کتب و مجله "آریانای برون مرزی" و نشریه سیاسی و فـــرهنگی انترنتی " خاوران" و ماهنامه سیاسی – فرهنگی " کاپیسای بزرگ" میباشد. اودر روند ناهنجاریهای کنونی کشور که مزدوران بیگانه, دارند هستی و دارایی زیر زمینی و سر زمینی کشوررا به یغما ببرند، بیطرف نمانده، سرسختانه کار میکند تااگر بخت مردم کشوریاری کند، بتوانند دست های سیاه و کثیف گروههای مافیایی حاکم برکشور را از حلقوم مردم نجیب و گروگان گرفته شده کشور رها نمایند.  او امیدوار است با حمایه همفکران و طرفداران اعمار جامعه مدنی افغانستان بر مبنای تساوی حقوق همگانی باین هدف عالی پیروز میگردند.
خداوند برایش توفیق دهد تا کارهای بیشتر و مثمر تر بیشتری به جامعه های برون مرزی افغانستانیها که جداً بان ضرورت احساس می شود انجام بدهد.
ویراستاربیاد آن روزی می نشیند که همه فرهنگیان شایسته برون مرزی مان تاج افتخار کارهای فرهنگی خود ها را بمانند پروفیسور رهین بر سر گذارند و بر فرهنگ پیر ریشه مان هزاران ریشه جوان دیگر برویانند تا باشد، گل امیدها و آرزوهای مان دوباره شگوفان گردد.