آرشیف

همانگونه که انتظار می رفت ، اسلام کریم اف رییس جمهوری ازبکستان در انتخاباتی بار دیگر به ریاست جمهوری دست یافت . اسلام کریم اف با کسب ۹۰ درصد آرا درمقابل رقبای خود به پیروزی قطعی دست یافته است. اسلام کریم اف که در مارس سال ۱۹۹۰ از سوی شورای عالی بعنوان رئیس جمهور برگزیده شد، در سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۷ دو بار پشت سر هم با کسب آرای مطلق بعنوان رئیس جمهور ازبکستان برگزیده شد و بیش از ۲۴ سال است که رئیس جمهور ازبکستان می باشد. بنا به اعلام ها 17 میلیون نفر به «اسلام کریم اف» رای داده‌اند. کریم اف بیش از دو دهه است که ریاست جمهوری را برعهده دارد و برازبکستان به تمامی حکم می راند . هر چند قبلا براساس قانون انتخابات ازبکستان ، هیچ فردی نمی توانست برای دو دوره متوالی به ریاست جمهوری برگزیده شود ، ولی آقای کریم اف از سال 2000 میلادی که قانون اساسی به نفع کریم اف اصلاح شد همواره در رقبای شناخته شده پیروز میدان بوده است. در واقع هر چند پیش سه نامزد دیگر انتخابات ازبکستان حاتمجان کتمان‌اف» از حزب دموکراتیک خلق«اکمل سعیداف» از حزب دموکراتیک ازبکستان«ملیتیکلانیش» و «ناریمان عمراف» از حزب سوسیال دموکراتیک «عدالت از احزاب سیاسی دیگر کمپین انتخاباتی خود را آغاز کردند. اما این اسلام کریم اف» رییس جمهور فعلی ازبکستان از حزب لیبرال دموکراتیک بود که به پیروزی رسید.

واژگان کلیدی: پیروزی کریم اف در انتخابات ازبکستان، کریم اف ، انتخابات ازبکستان، پیامدهای پیروزی کریم اف در ازبکستان

علل پیروزی کریم اف

وی از زمان فروپاشی اتحاد شوروی در راس حکومت بوده و جزو قدیمی ترین رهبران جهان هست. در این بین در این کشور به جای انتخابات و رای گیری برای تمدید دوره ریاست جمهوری فضا به گونه ای است که این رویکرد عملا یک همه پرسی غیر مستقیم است. یعنی برگزاری انتخابات به نیروهای مخالف و منتقد امکان نمی دهد از نارضایتی مردم استفاده کنند. گذشته از این نبود هیچ نیروی سیاسی و یا حزب مخالف دولت به پیروزی کریم اف کمک کرده است. جدا از این در اکثر موارد نامزدهای دیگر جزء طرفداران رئیس جمهور بودند. گذشته از این نیز باید توجه داشت که هر چند برخی مخالفان دولت ازبکستان معتقدند کریم اف با بهره گرفتن از فرصت جشن عید نوروز از سوی رسانه ها، اشکارا اقدام به تبلیغ گسترده به نفع خود برای جلب آرای عمومی کرده است اما تداوم رهبری وی ، تامین حداقل های موجود در ثبات ، هراس جامعه از دوران پسا کریم اف و نوع کنش تندروهای اسلامی در این کشور و… نیز در پیرزوی کریم اف نقش داشته است.

چالشها و پیامدهای پیرزوی کریم اف:

هر چند به نگاه برخی از سال 2007 به این طرف در این کشور روندی دنبال می شود تا به صورت تدریجی میزان مسئولیت و اختیارات سایر قوا و به خصوص پارلمان افزایش داده شود، اما در مقابل سرکوب مخالفان از سوی حکومت منجر به انتشار گزارشهای متعددی پیرامون نقض حقوق بشر در ازبکستان شده است. در این کشور کنترل سیاسی در اقتصاد متمرکز کشور انعکاس یافته و اصلاحات اقتصادی روند بسیار کندی را طی می کنند چنانچه رشد اقتصادی در ازبکستان نامناسب است. در جغرافیای‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و انسانی‌ آسیای‌ مرکزی‌، ازبکستان‌ جایگاه‌ خاصی‌ دارد. این‌ کشور پرجمعیت‌ترین‌ کشور آسیای‌ مرکزی‌ است‌. منابع‌ نفت‌ و گاز آن‌ محدود ولی‌ در مقابل‌ ذخایر غنی‌ معدنی‌ چون‌ اورانیوم‌ و فلزات‌ رنگین‌ دارد. گذشته از این هر چند بر اساس مصوبه اخیرا از طرف «اسلام کریم‌اف» رئیس جمهوری ازبکستان در سال 2015 میلادی این کشور بیش از 130 طرح به ارزش کلی معادل 7 میلیارد و 442 میلیون دلار اجرا میشود. اما منتقدان همواره عدم ارائه برنامه ای مدون برای احیای زیر ساختهای اقتصادی اجتماعی و سیاسی جامعه ازبکستان را مد نظر قرار میدهند. در حوزه ازبکستان‌ کشوری‌ کاملا محصور در خشکی‌ است‌ و در ملاحظات‌ ژئوپلتیک‌ زمانی‌ مورد توجه‌ بازیگران‌ منطقه‌یی‌ و فرامنطقه‌یی‌ قرار می‌گیرد که‌ در مرکز رقابت‌ها قرار گیرد. در بعد دیگری چالش دیگر انتقاد نهادهای مدافع حقوق بشر بوده است آنها دولت را به علاوه متهم به نادیده گرفتن حقوق انسانی از جمله سرکوب شدید مخالفان و حکومت‌ دیکتاتوری‌ سنتی‌ با ساخت‌ کمونیستی‌ و مافیایی‌ توصیف‌ می‌کنند. گذشته از این فعال شدن گروه‌های تروریستی با حضور شبه‌نظامیان منطقه در مرزهای افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی و همچنین حمایت حرکت اسلامی ازبکستان از گروه تروریستی داعش، اقداماتی چالش زا برای دولت ازبکستان است. ازبکستان از جمله کشورهای آسیای مرکزی است که با افغانستان هم‌مرز است، به همین دلیل باید آمادگی مقابله با تهدیدات ناشی از بی‌ثباتی مناطق مرزنشین را داشته باشد. شبه‌نظامیان جنبش اسلامی ترکستان و اتحاد جهاد اسلامی در حال حاضر در استان‌های مرزی قندوز، جوزجان و فاریاب فعالیت می‌کنند و احتمال نفوذ آن‌ها به قلمرو ازبکستان نیز وجود دارد. علاوه براین شرکت گروهک‌های تروریستی در قاچاق مواد مخدر نیز وضعیت را بحرانی‌تر می‌کند.

تاثیر پیروزی کریم اف در سیاست خارجی

پیام نوروزی رئیس جمهوری ازبکستان مبنی بر ضرورت هشیاری جامعه در مواجهه با ناامنی و تشدید درگیری‌های مسلحانه و گسترش بیش از پیش همکاری‌های دوجانبه و همه جانبه با کشورهای خارجی و سازمان‌های بین المللی بخصوص کشورهای همسایه بعنوان اولویت سیاست خارجی ازبکستان برای مقابله با مظاهر ناامنی در حالی است که منتقدان همواره نبود سیاست خارجی شفاف در عرصه خارجی را مد نظر قرار میدهند. در واقع جمهوری ازبکستان تنها کشور منطقه آسیای مرکزی است که طی دو دهه گذشته رویکردی کاملا متغیر بین همراهی و یا تقابل با فدراسیون روسیه و ایالات متحده آمریکا را در عرصه سیاست خارجی به نمایش گذاشته است. لذا عامل فرد (شخصیت و رویکرد اقتدارگرایانه اسلام کریم اف) بیش از محیط بین المللی (اختلاف‌ها در منطقه و رقابت روسیه و آمریکا)، در شکلگیری سیاست خارجی متغیر در جمهوری ازبکستان نقش ایفا نموده است. در این حال باید گفت در کنار نقش کم رنگ مجلس عالی در روند تصمیم گیریهای اصلی ایـن کـشور رویکرد اقتدارگرایانه اسلام کریم اف در سیاست خارجی با توجه به پیرزوی دوباره وی هم ادامه خواهد داشت. در این بین اتخاذ این نوع سیاست خارجی از سوی تاشکند، پیامدهای مهمی چون تخریب وجهه ازبکستان به عنوان یک متحد قابل اعتماد، تشدید اختلاف‌های ازبکستان با کشورهای منطقه ، تضعیف سازمان پیمان امنیت جمعی، و تشدید رقابت بین چین و روسیه با آمریکا در آسیای مرکزی را در پی خواهد داشت. در این بین این رویکرد نقطـه نظـرات و دیدگاههای شخص رئیس جمهور و تغییر پیاپی خط مشی های آن موجب کاهش اعتماد به این کشور در صحنه بین الملل و منطقه شده است. این رویکرد رد ی کسال گذشته نیز به چشم خورده است . یعنی هر چند کاخ سفید، ازبکستان را شریک مورد اعتماد خود در آسیای مرکزی دانسته و در بحث امنیت منطقه‌ای رایزنی و همکاری با تاشکند را مهم ارزیابی می‌کنند اما آمریکا از نظر اقتصادی و تجاری در تعاملات خارجی تاشکند دارای جایگاه ویژه‌ای نمی‌باشد. چنانچه در سال 2013 واردات کالاهای آمریکایی به ازبکستان 321 میلیون دلار و صادرات کالاهای ازبکی به آمریکا 27 میلیون دلار بوده است . در مقابل نیز تاشکند ضمن حفظ روابط خوب اقتصادی با روسیه و چین، علاقه‌مند به ادامه همکاری‌های‌ سیاسی و امنیتی با آمریکا به عنوان عامل حفظ تعادل ژئوپلیتیکی می‌باشد.اما روس ها نیز با و جود سفر اخیر پوتین به این کشور نگاه چندان مثبتی به این کشور ندارند. در بعد دیگری هر چند ازبکستان پرجمعیت ترین کشور آسیای مرکزی، و همچنین مقتدرترین قدرت نظامی در این منطقه است و می کوشد نقشی مسلط در منطقه بدست آورد، اما رویکرد منطقه ای وی همچنان موجب پیدایش شکاف میان ازبکستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی شده است.