آرشیف

 
 
منت خدای رای سزاست که دست قدرتش آسمانها وزمین را بیافرید وقلم سحارش برنطع زمین و آسمانها پیرایه ها کشید ، و درود  بیکران بررسول عالمیان حضرت محمد مصطفی (ص) که رشحه ائی ازطریقتش مسیر تاریخ بشریت راتغیرداد وسپاس براولیا عظام و نوابغ کرام باد.
نگارش هذا بیانگر وروشن انداز جرعه ازتمدن بیکران اسلام می باشد که امید است حماسه راستین رازمزمه کنیم. آئین اسلام در ذات خود دین علم وتمدن است واین ازنخستین آیات نازل شده برقلب رسول خدا(ج) (دستوربه خواندن)وزندگی سرشارازحکمت ودانش پیامبر(ص) بخوبی نمودار………………. وازطرفی برعمق اگاهی واحاطه اوبرزوایای درون انسان وجوامع بشری دلالت دارد.      با این وجود حسرتا که بسیاری ازجوانان مسلمان بی توجه به این امور بوده فریب ظواهر پر زرق وبرق غربیان و اروپایان را خورده واز تمدن خود بکلی دورگردیده اند.
اما تمدن ، با این واژه باید اشناشد.؟  (تمدن محصول ودستاورد انسان مدنی واجتماعی با ویژه گی های فکری ، روحی، درونی ورفتاری وبرای تحقق بخشیدن به اهداف مردمی وارزشهای انسانی ئست). حال می بینیم ماهیت تمدن دراسلام کدام است ؛ آیا جنبه های مادی متصف است یا جنبه  های انسانی ویا هردو؟ این مطلب راازجنبه های مختلف تمدن ، منابع ،راه ها ی انتقال، ارزش ها وروابط انسانی مورد بحث قرارمیدهیم. بدون شک هیچ کدام از ادیان آسمانی وهیچ نظامی ساخته بشر همانند اسلام دروازه های تمدن وفرهنگ را به روی بشریت نگشوده است .
این بخاطر ویژه گی هایست که اسلام را متمایز می سازد همانند اصل کلی علم ودانش که خداوند سبحان علم وخواندن را گرامی داشته ودرنخستین آیات قران کریم بیان داشته.؛ اصل تفکردرمخلوقات که آیات فروان انسان را به تفکر واندیشه درخلقت آسمانها وزمین وا داشته که قدرت الهی رادرک کند.؛ اصل تکریم انسان ازجانب پروردگار که انسان راباعقل ،حواس و جانشینی درروی زمین رام کردن هستی ومطیع کردنش مورد اکرام قرارداده است.؛ اصل مساوات ،(برابری انسانها) چنانچه خداوند (ج) میفرمائید : ((بی گمان گرامی ترین شما درنزد من متقی ترین شماست ………همه شما ازادم هستید وادم ازخاک است………..هیچ عرب برغیرعرب ،هیچ سفیدی بر سیاهی برتری ندارد مگر به تقوا و اعمال صالحه ………..)).
این نصوص تاکید دارند که تمامی کسانیکه زیرپرچم اسلام قرارگرفته صرف نظر ازجنس ،نژاد،رنگ،زبان وشکل های متعدد دردنیای عظیم تمدن انسانی سهیم اند. همچنین اصل شناخت دیگران و دیگر پذیری ،نیکی ورعایت عدالت در باره کسانی که در امر دین و عقیده با ماسر جنگ ندارند؛ حفظ عهد و پیمان ها یکه با غیرمسلمانان بسته شده ، پنا دادن به غیرمسلمان و مشرک تا زمانی که حق رابشناسند ودرامان مسلمانان باشند ؛ این بودپشتوانه تمدن عظمی که ما ازان سخن گفتیم. اما جنبه های مختلف تمدن اسلامی درمیدان های مختلف ازانجمله : در میدان عقیده و دین مهمترین مسئله که عقیده اسلامی را ازعقاید سایر ملل که ساخته دست بشر و یاتحریف شده روحانیان است جدا ساخته ؛ ایمان به خدای یکتا منزه ازهرشبه وشریک را اصل اولیه خودقرارداده و آنچه برپیغمبر اخرزمان فروفرستاده ایمان اورد.
و نیز در میدان علوم مختلف تمدن اسلامی هنگامیکه اروپایان درقرون وسطی در خوابی عمیق غوطه وربودند وجهل نادانی در تمامی گوشه و کنار ان خیمه زده بود وجزمطالب و آموخته های اندکی ، چیزی ازفلسفه ،طب،ریاضیات، کمیا ونجوم نمی دانستند. و انگه که صدای علما وفلاسفه ما در مدارس اشبلیه ،قرطبه وقرناط طنین انداز شد؛ اروپا از خواب بیدار شد و به جانب این صدا روی اورد تا حقایق علم ومعرفت اصول پیشرفت و طرقی تمدن را ازاستادان مسلمان بشنوند.  هنگامیکه دانشمندان مسلمان در محافل علمی خود گپ ازکروی بودن و گردش  زمین چزخش اجرام سمائی و جاذبه زمین می گفتند عقل و حزر اروپایان را خرافات و اساطیره پر کرده بود؛ و چنین بود که بسیاری از دانشمندان توسط دادگاه تفتیش عقاید محکوم شدند.
طبعی بود که اروپایان به ازار واذیت و تبعید متفکران ورجال اندیشه می پرداخت تا تمدن و یافته های علمی و فکری ازدست برود ؛ دراین زمان علما و اندیشمندان بزرگ اسلامی و متفکران نابغه با تمامی توان به تحقق و تالیف علمی مشغول بودند کاری که در بیداری اروپا وپیشرفت های قرن بیستم تاثر مستقیم نهاد.  برای درک واشنائی بیشتر باعظمت ،تمدن ،فرهنگو اندیشه های اجدادو نوابغ ما در عرصه های چون…..(1- درفلسفه ما با اسامی درخشان و دستاورد های فکری مزید روبرو هستیم ؛ کسانی چون محمد بن باجه ،ابن رشید اندلسی ، ابن طفیل ،بوعلی سینا فلیسوف وطبیبی پر آوازه که تاثرات فروان باغرب نهاده است.2- درتاریخ که مسلمانان اولین بار انرا به عنوان علم مستقل با اصول و ضوابط خاص خود مطرح کردند ؛ که میتون از نام اوران چون ابن خلدون ، ابن حیان القرطبی،ابن خطیب ، رازی ، ابن اثیر طبری که معمولا دو شیوه را انتخاب نموده بودند . الف تاریخ سالیانه  ب تاریخ پیوسته .
3-در جغرافیه کسانی مانند رازی ،ابو عبید البکری ،اسعد زی ،الادریسی علا بر اینکه کروی بودند را کشف کردند توانستن ابعاد و میحط آنرا درزمان مامون بدانند که بر کسی پوشیده نیست .
4-در فلک و نجوم نیز علما مسلمان اثار ارزشمند را بجا نهادند و رصد خانه های علمی ،ستاره شناسی مهمی در شهر های طلیطلیه ،بغداد ، قاهره ،سمر قند و فارس داشتند . 5- در هندسه و معماری بخصوص در زمینه نقوش و تزئینات تلاش گسترده را انجام داده اند در ریاضیا ت به حل بسیاری مسایل نظیر حل معادلات مکعب درجه سوم با استفاده از مقاطع مخروطی ازبزرگترین دستاوردهای اعراب بوده و بسیاری متعقد اند که اعراب منشا لوگاریتم اند و ریاضی دانان چون ابن سینا ،حسن بن هثیم و ابن النا نام برد.6- در فزیک بساری مسئائل را مورد بحث و تحقیق قرار داده اند چون بسیاری بما نرسیده لذا اندک توجه صورت گرفته است علما مسلمان علوم مربوط به نور را علم بصریات یا علم مناظر می گفتند ؛ بوجود اوردن قطب نما مقناطیسی وپاندول نیز حایز اهمیت است .7-در شیمی انچه اهمیت دارد اینست که علما مسلمان درپیشرفت نیز نقش مهم داشتند که از ان درصنعت رنگسازی ،دباغی ،ترکیبات عطرها ،معدن شناسی پیشقدم بودند ؛ بابر و رازی اولین کسانی اند که اساس شیمی جدید را بنیان گذاشتند . در عرصه صنعت ابداعات و ابتکارات فروان ازخود نشان داده اند؛ ساخت کاغذ، سفالگری ،و موزائیک رنگی و بافندگی هارا به اروپا و جهانیان ادامه داده اند تا انجائیکه  دقول درکتاب ارتش فرانسه مینویسد فرانسوی ها جوانمردی را از اعراب اموختند .8- در زراعت میتوان ازتالیف کتاب الفلاحه ابن ذکریا عوام نام برد که تحقیقات زیادی راجع به انواع خاک ها نموده است .9- درعرصه طب و طبابت هم خدامات شایان نمودند ؛ دارو ووسایل خاص را ابداع کردند که میتوان ازابوالقاسم بن عباس قرطبی ، ابوبکررازی ،ابن سینا بلخی که اخیرالذکر درمیان شخصیت های علمی اسلامی در تمام زمینه های علمی چون نگینی گرانبها میدرخشد. مسلمین در دوره های مختلف توجه زیاد به مستشفیات داشتن چنانچه بیمارستان های تخصصی برای معالجه انواع بیماری ها بوجود اوردند مثل بیمارستان جذامی ها ، دارالمجانین ، بیمارستان های نظامی ، نوانخانه ها ، درالیتام ها وبیمارستان های سیار ایستگاه ها ی امداد دربیمارستان های عمومی را اعمارکرده بودند. درعرصه های زبان و ادبیات تلاش های بیکران را بخرچ داده اند .
اکنون سوال مطرح می شود که چگونه تمدن اسلام  به غرب منتقل گردید بیشتر مورخئین به این عقیده اند که تمدن اسلامی از طریق اندلس ،صفلیه وجنگ های صلبی جنوب فرانسه، جنوب ایتالیا، مکتب های ترجمه شمال اسپانیا و فرانسه و احتمالا تجار مسلمانی که قرن ها پیش دراروپا به تجارت پرداخته بودند.
گذشته ازاین مقصود ازپیشرفت پیشرفت معنوی اصول روحی ودرونی ارزشهای اخلاقی و مفاهیم فکری خاص است که از اعتقادات درونی مردم ناشی میشود. وبه یاد باید داشت که تمدن برای دست بابی به اهدافی که دارد تنها ازروی پیشرفت علمی و نو اوری های صنعتی و ابادانی ارزیابی نمی شود مگر به میزانی که هدف ان ارایه خدامات عالی انسانی و بیانگر اهداف روشن واستوارا اخلاقی باشد. حقیت این اهداف و ارزشها اصول فکری اثارو نتایج واقعی ان درجهان چنین به نظر می رسد که تمدن در اسلام به جنبه مادی بسنده نکرده بلکه فضایل انسانی،مکارم اخلاقی و ارزشهای روحی را هم همرا و همسان تقویت نموده است .
و سوال اخری اینکه ایا تمدن اسلامی به اهداف خود رسیده است؟ تا اینجا گفتیم که تمدن اسلامی به شگوفای ورشد کامل خود رسیده تا جائیکه توانست سرمشق تمدن های دیگر در طول تاریخ شود. آیا اکنون اسلام دچار عقب ماندگی فرهنگی ،ناکامی ،شکست سیاسی و گسیختگی اجتماعی شده است ؟ یا اینکه اسلام به این عصر و زمانه پاسخ گو نیست ؟ در واقع هیچ یک از موارد صحیح نیست اسلام با خصائص وویژه گی های شناخته می شود  که انرا برای همیشه شایسته ،توانا ،کارامدو سر شار ازروح ،حیات و سرزنده نگهمیدارد .اسلام باویژه گی ربانیت ،جهانی بودن ،شمولیت ، باخصوصیت تسامع و اسان گیری ،تجدد ، نو گرا بودن وجاودانگی شناخته می شود.
و مسلمین با این ویژه گیها میتوانند تمدن اسلام را احیا نموده ، پرچمدار علم، فرهنگ و معرفت را برای جهانیان باشند ؛ وازنو برای خود وصالت ورهبری بر بشریت مهیا سازند. وراه خلاص انست که مسلمانان مشعل تمدن هدایت گر انسانی  رابرای جهانیان بر افروزند . وراه نجات انست که جوانان مومن ومتعهد برای حمل رسالت جاودان اسلام ازنو به جنبش  وحرکت درایند.           وراه هدایت اینست که انسانیت برای حل مشکلات خود به قانون و شریعتی حکم کند که ربانی و ازجانب خداوند (ج) بوده و درهیچ زمانی ازپاسخگوی ناتوان نمی شود .و در شرح و بیان هیچ مطلبی به بنبست بر نمی خورد.
پس جوانان مسلمان : پایه های تناور اسلام را با بازو های جوانتان استوار کنید ؛و مجد وعظمت گسترده گذشته گان را بااراده اهنین خود احیا کنید.
 
وسلام من الله توفیق
تهیه کننده : محمدالله  (یعقوبی)