آرشیف

؟

بنام خداوند بخشاینده و مهربان

درین روزها سر و صدای آغاز کار پروژه ی تاپی بسیار گرم و خبرساز شده است. خوب است که درین مورد معلومات و برداشت های خویش را بنویسم. تاپی در اصل برگرفته شده از حرف اول چهار کشور یعنی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هندوستان) است که به انگلیسی نیز چنین نوشته میشود TAPI (Turkmenistan – Afghanistan – Pakistan – India Pipeline) و در اصل همان اعمار پایپ لاین گاز است که از طریق افغانستان و پاکستان به هندوستان از منابع گازی کشور ترکمنستان کشیده میشود.
از سال 1990 میلادی بانک انکشافی آسیا روی این مساله کار کرده بود که باید گاز ترکمنستان از مسیر افغانستان به پاکستان و بعدا به هندوستان انتقال داده شود. در حقیقت، آن زمان روسیه و ایران نیز به این پروژه چشم دوخته بودند و به انتقال گاز به پاکستان و هندوستان و همچنین به اعمار این پروژه چندان خوشبین نبودند و نیستند. برای نخستین بار در 15 مارچ 1995 یک تفاهم نامه در بین کشورهای ترکمنستان و پاکستان جهت اعمار این پروژه پایپ کشی به امضا رسید. یک شرکت ارژنتاینی به نام شرکت "بریداس" کار این پروژه را گرفت ولی به تاریخ 21 اکتوبر 1995 کمپنی یونوکال ایالات متحد امریکا و شرکت دلتای کمپنی نفت عربستان سعودی بدون تداخل شرکت بریداس ارژنتاینی کار این پروژه را گرفتند و این دو شرکت در زمان حکومت صفر مراد نیازوف که رییس جمهور ترکمنستان بود قراردادی را امضا نمودند. در آگست 1996 به رهبری شرکت یونوکال ایالات متحد یک شرکت تحت عنوان "شرکت پایپ گاز مرکز آسیا" ایجاد شد. در 27 نومبر 1997 شرکت پایپ گاز مرکز آسیا در عشق آباد پایتخت ترکمنستان به طور رسمی ثبت گردید و به رسمیت شناخته شد. بخاطر عبوردادن این پایپ ها از افغانستان که در آن وقت رژیم طالبان در افغانستان حاکم بود، لازم و ضروری بود که روی این مساله با حکومت طالبان گفتگو صورت گیرد. در سال 1997 اقای رابرت اوکلی سفیر ایالات متحد امریکا در پاکستان وارد قضیه شد و با طالبان صحبت صورت گرفت و بالاخره طالبان شرکت بریداس ارژنتاینی را انتخاب کرده و در سال 1998 با ایشان موافقت نامه به امضا رسید. اما، در جون 1998 روسیه 10 فیصد سهم خویش را ازین پروژه گرفت.
وقتیکه به تاریخ 7 آگست 1998 سفارت خانه های ایالات متحد امریکا در شهر نایروبی پایتخت کنیا و شهر دارالاسلام پایتخت قبلی کشور تانزیا در افریقا که برای فعلا شهر دودوما پایتخت آن کشور میباشد مورد حملات ماین های جاگذاری شده صورت گرفت، ایالات متحد امریکا اسامه بن لادن را متهم به این قضیه خواند که در پشت این صحنه وی دست داشته است و توافق نامه های کار پروژه تاپی توقف داده شد. رهبر طالبان ملا عمر اعلان نمود که اسامه بن لادن از حمایت طالبان برخوردار است و بعد ازین شرکت یونوکال دفاتر خویش را از افغانستان و پاکستان به تاریخ 07 دسمبر 1998 انتقال داد و این پروژه تا اوایل اداره موقت به رهبری عبدالحامد کرزی به همین حالت باقیمانده بود. بعد از حملات 11 سپتمبر و در سال 2002 مجددا روی مساله پروژه تاپی صحبت صورت گرفت و در 28 دسمبر 2002 بین حکومت های ترکمنستان، افغانستان و پاکستان موافقت نامه صورت گرفت و در سال 2005 میلادی نسخه تصحیح شده و جدید قرارداد تاپی از طریق بانک انکشافی آسیا که توسط شرکت بریتانیایی به نام "پنسپن" تهیه شده بود به کشور افغانستان جهت مطالعه داده شد.
سرانجام به تاریخ 16 مارچ 2012 پارلمان افغانستان نیز به اعمار پروژه تاپی موافقت کرد که بالاخره در 13 دسمبر 2015 در جریان حکومت محمد اشرف غنی احمدزی موافقت صورت گرفت و کار آن عملا از ترکمنستان شروع شد و قرار است که این پروژه تا سال 2019 میلادی به پایه اکمال برسد و ایالات متحده امریکا سرسخت این پروژه را حمایت میکند.
قابل یادآوری است که این پروژه از طریق هرات و قندهار به پاکستان انتقال میابد و شاید که بعضی ساحات ولسوالی های پرچمن و بکوای ولایت فراه را نیز در مسیر خویش طی نماید.
مجددا شایان ذکر است که از نام پروژه چنین بر میآید که هر چهار کشور نامبرده باید که ازین پروژه بهره مند گردند ولی از بهره مندی افغانستان درین پروژه من معلومات دقیق و کامل در دست ندارم ولی این را میدانم که ساخت و ساز آن نیز از جانب کشورهای بیرونی انجام میگردد. 

بااحترام
غلام رسول مبین
غور، شهر چغچران
25 قوس 1394 هـ.ش.