آرشیف

2019-11-11

سارا رضايي

مرا “خاله” خطاب نکن!

این کلمه شکاک که پر رمز و راز است و سوال برانگیز، هیچ وقت از سوی بانوان کشورم بالخصوص اشخاص تحصیل کرده قابل هضم نیست.
معمولا واژه خاله بالای خدمه های شفاخانه، مکاتب، ادارات و دفتر و دوایر دولتی هم نهاده شده است. چرا هیچ وقت جاگزین این کلمه عمه نیست؟
خاله واژه ای که خودم شخصا هر باری از سوی هر شخصی میشنوم روحم را میخراشد و شدیدا با این کلمه حساس شده و به اجبار از سوی گوینده ای آن تحمل میکنم.
کلمه خاله صد ها سوال را در ذهن هر انسانی بر می انگیزاند. اگر این کلمه از سوی خواهر زاده گان گفته شود به جا بوده حتی خوش آیند است اما زمانیکه حتی از سوی پیر مرد هفتاد ساله این کلمه شنیده می شود احساس هشتاد و نود سالگی به زنان شنونده دست میدهد. زمانی فکر میکردم این کلمه تنها روح مرا میساید اما نه! متوجه شدم در اجتماع؛ مفهوم منفی و بار منفی آنرا خیلی از بانوان حس و درک نموده حتی واکنش نشان میدهند چرا که اکثرا را که پرسیدم در جوابم گفتند: که شدیدا احساس شکننده گی و احساس کهولت میکنند و به نظر شان این واژه بوی یاس و نا امیدی را به زنان منتقل میکند.
خاله کلمه ایست که به جزئیات عمر چهره و مقام انسانی یک بانو دخالت میکند و حتی روابط اجتماعی وی را با کلمه خاله مقام میبخشد و در کلمه خاله حق یک بانو و باور های پوچ و نا زیبا و یا باور های ضعیف از مقام یک زن نهفته است.
خاله اگر توسط اشخاص مرتبط گفته شود مورد پذیرش هر بانو است.
وقتی ما در فرهنگ و ادبیات خود کلمه بانو را داریم چرا باید واژه های مثل سیاسر' عاجزه، همشیره و یا خاله استفاده گردد؟ 
متاسفانه با عدم درک از موضوع اشخاص کم سواد و یا بی سواد این واژه ها را بیشتر به کار میبرند اما گاهی با عرض تاسف این کلمات از دهن اشخاص تحصیل یافته ما هم شنیده می شود که نشانگر فوق العاده فقر فرهنگی ماست.
کلمه بانو اگر قابل هضم نیست میتوان در نهایت کلمه ای خواهر را بکار برد و بس.
یادم می آید در یک سیمنار پسر جوانی بر گشت به بانوی که میخواست صحبت کند خطابش کرده گفت:" خاله جان وقت را کم بگیر بان دیگران هم صحبت کند آقایان هنوز نظر شان را نگفته اما ماشاالله خاله ها کلا سر رشته کلام را به دست دارند." سوال اینجاست که آن پسر کلمه آقایان را به جمع خود شان تعلق داد و خاله ها را به جمع از زنان و یا بانوان نسبت داد. اگر ما به مردان آقایان گفته می توانیم به زنان هم بانوان و یا خانم ها باید گفت.
ابن واژه های مثل سیاسر، همشیره، عاجزه و یا خاله ریشه در فرهنگ مرد سالاری دارد که با این اسامی بی باوری و سطح توقع پایین از توانمندی های بانوان و یا اندک شمردن شخصیت زنان را ثابت مینمایند. حد اقل این حس را بر روح و روان بالخصوص زنان تحصیل کرده وارد نموده و روحیه ایشان را تضعیف میکند.
گاهی با دید تحسین و شگفت برانگیز به بافت اجتماعی مردان فکر میکنم که چطور این سیستم مبالغه انگیز تشکیل شده که حتی از نظر اعتماد به نفس یک مرد بی سواد و حتی ضعیف خودش را قوی تر از یک زن قدرتمند و صاحب مقام میداند و یا مثال های که طراحی شده، من مرد هستم؛ مردانه قول بده؛ مردانه عمل کن و مردانه مردانه مردانه …
حتی بیان میدارند: حرف ها و صحبت های زنانگی نزن!!!
در حال که ثابت شده زنان به قول و مدار شان به تدریج با ثبات تر از مردان هستند اما باور های اجتماع و فرهنگ غلط ما چیزی دیگر…

سارا " رضایی"