آرشیف

2015-2-11

محمد امین وکیل

شعر چیست (یاد یک خاطره )

بنام خداوند بزرگ وتوانا (ج)

امروز 22دلو 1393روز چهارشنبه ساعت 7صبح دفتر خاطراتم را ورق می زدم چشمم به این مطلب افتاد که بتاریخ 5دلو 1377در دهکده الندر تحریر نموده بودم وبعد از 16سال مرور آن بسیار لذت داشت خواستم که از طریق سایت وزین جام غور آن را به نشر به سپارم ومطلب من با این عنوان آغاز شده بو

اندر باب شعر وشاعری :

گرعشق نبودی وغم عشق نبودی
چندین سخن نغز که گفتی وشنودی
(شیخ شرف الدین )

شعر چیست :
گویند در قدیم ترین ایام حضرت آدم علیه السلام در مرثیه هابیل اولین شعر را به زبان عبرانی سرود وبه قول دیگر یعرب بن قحطان یکی از فرزندان نوح علیه السلام اولین شعر عربی را سرود وبعد ها بهرام گور پادشاه عجم موجد شعر فارسی در عین شکار این شعر به زبانش جاری شد :

منم آن پیل دمان ومنم آن شیر یله نام بهرام مرا کنیتم بوجبله

وبه قول دیگر موجد شعر دری حنظله بادغیسی را دانند که گفته :

مهتری گر به کام شیر دراست شو خطر کن زکام شیر به جوی

ودر سنه چهار صد هجری حکیم ابو حفص سعدی شعر فارسی را رواج داد وبعد در سنه پانصد هجری عنصری , عسجدی وفرخی به استادی شعر شهرت یافتند وچون عهد خواجه نظامی گنجوی رسید آنچه ثقالت در سخن بود همه را بر طرف فرمود ودر کلام داد فصاحت وبلاغت داد وجمیع شعرای متوسطین ومتاخرین پیروی او کردند او را خدای سخن گفتند , ویناآ از آن سوی سده ها وقرن های بر باد رفته اندیشمندان وفرهیخته گان کوشیده اند که مهره شعر را از تار کلمات بگذرانند ودر قید تعریف مهارش سازند ولی تا هنوز که هنوز است به چنین موفقیتی دست نیافته اند وحالت اثیری وگریزان شعر همچنان به حالت خود باقیست .ویعضی کوشیده اند شعر را این گونه معنی کنند :
در لغت شعر دانستن ودریافتن است ودر اصطلاح شعر سخن موزون که دال باشد بر معنی وقافیه وشاعر قصد موزونی آن را کرده باشد وفرقی که میان موزون وناموزون وجود دارد بر الوالاباب ظاهر وهویداست .

فضیلت شعر :

بعضی شعر گویی را منسوب به کفر کنند وآیه کریمه : (الشعراء ینبعهم الغاوون ) را دلیل می آورند وغافل از استثنای آیه کریمه که آخرش ( الاالذین آمنووعملوالصالحات ) واقع است واگر فی الحقیقت چنین بودی علمای نامدار ومشایخ کبار هرگز به طرف شعر التفات نکردندی وتاریخ می رساند که علامه ابن کثیر در تفسیرآیت فوق حدیثی را می نگارد که وقتی آیه ( والشعرا) نازل گردید گروه از شاعران مومن نزد سرور راستان صلی الله علیه وآله وسلم گریان گریان آمدند وآن حضر ت به خواند که ( مگر آنانیکه ایمان آوردند وعمل های شایسته کردند ) وفرمود شما هستید

وهمچنین روایت است که پیامبر گرامی اسلام رداء خود بر دوش کعب بن زهیر انداخت که قصیده اش را به رسول گرامی اسلام خوانده بود .
وبعضی شعرای بزرگ در باب شعر وشاعری سروده اند که :
حضرت شیخ فرید الدین عطار فرموده :

شاعری جزویست از پیغمبری
جاهلانش کفر خوانند از خری

خاقانی شروانی فرمود ه :

مرا به منزل الا الذین فرود آر
فروگذار زمن طمطراق والشعراء

منوچهری دامغانی فرموده :

گر مدیح وآفرین شاعران بودی دروغ
شعر حسان بن ثابت کی شنیدی مصطفی
بر لب ودندان آن شاعر که نامش نابغه
کی دعا کردی رسول هاشمی خیر الورای
شاعری عباس کرد وطلحه کرد وحمزه کرد
جعفر وسعد وسعید وسید ام القری
ورعطا دادن به شعر شاعران بودی فسوس
احمد مرسل ندادی کعب را هدیه ردای

وزمانی مولوی مستمند شاعر توانای غور در یکی از مقالاتش نوشته بود که 🙁 شعر نیکو بدون شک از خجسته ترین کمالات فرندان آدم است که آفریدگار بزرگ از مهربانی بی پایان خویش ایشان را ارزانی فرموده واین غریزه والا را در نهاد آنان به ودیعت نهاده است )
چکیده های فوق چون از نظر مبارک صاحب نظران , اهل عرفان وایقان در گذرد مرا به دعای خیر خالصآ لوجه الله تعالی یاد آرند وبه نکته الانسان مشتق من النسیان اگر در بعضی کلمات ومطلب نقصان رفته باشد به قلم عفو آن را در جریده صلاح اصلاح بخنشد والله الموفق للسداد باعرض حرمت

الراقم آثم اضعف العباد
محمدامین وکیل
5دلو سال 1377قریه الندر