آرشیف

2018-7-27

علم عبدالقدیر

رهنمائی حج برای حجاج افغانستان

حج رکن پنجم اسلام در عمر یکبار برای واجدین شرائط فرض میگردد.لذا حج  مطلقا فرض نیست بلکه مشروط به استطاعت وتوانائی یک مسلمان است.خداوند ج میفرماید.) ولله علی الناس حج البیت من استطاع إلیه سبیلا.لذا اگر توانمندی مالی و جسمی داشتید وواجد سائر شرائط وجوب حج بودید به زیارت خانه کعبه  قدم رنجه کنید.
مردم افغانستان معمولا حج تمتع انچام میدهند امید در جریان ادای مناسک همه ارگان وچائب وآداب آن را اجرا نما ئید. 
حج تمتع :  در کتب فقه اسلامی حج سه نوع بیان شده بنام حج مفرد حج قران وجج تمتع  از انجا ئیکه مردم افغانستان غالبا حج تمتع انجام میدهند  فکر میکنم از توضیح وتشریح  چگونگی اجرا دو نوع دیگر بی نیاز اند ودانستن چگونگی ادای جچ تمتع برای شان ضروری وکافیست .در نوشۀ ذیل با استفاده از منابع فقه اسلامی چگونگی ادای حج تمتع را طور فشرده ومختصر بیان میگردد .
حجاج افغانستان جین سفر به مکه بقصد ادای مراسم حج  زیارت عمره وحج  را به نیتهای جداگانه در یک سفر انجام میدهند یعنی در صورت داشتن وقت اول زیارت عمره میکنند و بعد از روز هفتم واغاز روز هشتم ذی الحجه مراسم حج رسمی یا فرضی شروع میشود.مثلا حین قدوم به مکه اول  با پوشیدن احرام  از محل میقات که احتمالا مسچد شجره ویا جحفه باشد اول اینطورنیت عمره مینمائید ( ای بار خدایا من اراده عمره را کرده ام پس آن را برای من آسان وقبول فرما )   و تلبیه میگوئید. « لبیک اللهم لبیک  لبیک لا شریک لک لبیک  ان الحمد والنعمة لک والملک  لا شریک لک » وقتی به شهر مکه معظمه داخل شدید بسوی حرم کعبه شریفه بروید و آنگاه که چشم شما به بیت الله شریف افتاد تکبیر وتهلیل بگوئید یعنی : « الله اکبر، لا اله الا الله ) توصیه نمیکنم که از کدام دروازه داخل شوید چون کعبه نماد توحید ویک جهتی است تقسیم کردن پپپان به دروازه ها با فلسفه وحکمت توحیدی حج مغایرت دارد چنانچه  علامه اقبال لاهوری میفر ماید.رشتۀ دین چون فقیها کس نرشت.* کعبه را کردند آخر چهار خشت..که منظور همان چهار دروازه برای مذاهب أهل سنت است 
 بعد ازینکه داحل مسچدالحرام شدید  به طرف حجرالاسود که در کنج نزدیک به دروازه کعبه شریفه نصب شده است بروید ودستها را بلند نموده تکبیر وتهلیل بگوئید( الله اکبر، لا اله الا الله) وطواف عمره را از حجرالاسود و یا خط موازی به آن آغاز کنید  هفت مرتبه دور بزنیدودعا بخوانید. هر دعای  که یاد داشته باشید و به هرزبانی که دعا میکنید صحیح است . تنها در ضلع  چهارم کعبه شریفه یعنی  بین کنج سوم  تا حجرالاسود که « رکن یمانی» گفته میشود این دعا را بخوانید .  « اللهم ربنا اتنا فی الدنیا  حسنة و فی الاخرة حسنة و قنا عذاب النار» و اگر دعای دیگری یاد نداشته باشید در تمام طواف نیز میتوانید همین ( اللهم ربنا اتنا … تا آخر)  را تکرار نمائید. در هر طواف به مقابل حجرالاسود که میرسید تکبیر وتهلیل بگوئید  « الله اکبر، لا اله الا الله »  بعد از ختم هفت دوره طواف  کعبه شریفه، دو رکعت نماز که واجب میباشد در مقام حضرت ابراهیم (ع) که روبروی دروازه کعبه شریفه موقعیت دارد ؛ ادا نمائید و اگرشرایط آماده نبود در هر جائی ازحرم میتوانید ادا نمائید . پس از آن از آب زمزم نوشیده به تپه صفا جهت سعی صفا ومروه بروید . در تپه صفا روی به طرف کعبه شریفه ، دستها رابلند و حمد خداوند (ج) و درود بر حضرت محمد (ص) خوانده برای حاجت های مشروع خویش دعا نمائید. سعی بین صفا ومروه  از تپه صفا شروع و  به طرف تپه مروه میروید راه رفتن زن ومرد عادی میباشد تنهامردها در وسط فاصله بین صفا ومروه با حالت هروله  نیم دویدن میروند درین فاصله  دعاهای که یاد دارید میخوانید ودر تپه مروه نیز روی به طرف کعبه شریفه حمد خداوند (ج) و درود بر حضرت محمد (ص)میفرستید بهمین ترتیب هفت مرتبه سعی را بین  تپه صفا و مروه بجا آورده مرتبه هفتم که به تپه مروه میرسید سعی صفا ومروه تکمیل میشود و مردها موی سر را کوتاه میکنند ویا میتراشتد وزنها تنها موی را کمی کوتاه میکنند به این ترتیب عمره تکمیل میشود ومیتوانید از احرام بیرون شده لباس عادی بپوشند .
 مرجلۀ دوم حج رسمی . بعد از عمره در روز هفتم  یا هشتم ماه ذی الحجه  دوباره با غسل یا وضو احرام بسته میشود دو رکعت نماز ادا و چنین نیت حج میشود: « ای بار خدایا من اراده حج کرده ام پس آنرا آسان گردان برای من  و آن را قبول فرما از من » و تلبیه گفته میشود . روز هشتم ماه ذی الحجه بعد از ادای نماز صبح در مسجد الحرام به طرف منی حرکت ونماز های ظهر ،عصر،شام و خفتن در منی ادا میگردد. روز نهم ذی الحجه بعد از ادای نماز صبح در منی به طرف عرفات حرکت وتا نماز ظهر در عرفات توقف میگردد. نماز ظهر و نماز عصر یکجا به یک اذان و دو اقامت در وقت نماز ظهر به جماعت ادا میگردد . بعد از آن وقوف عرفات رکن مهم حج میباشد. اول وقت وقوف عرفات بعد از زوال آفتاب روزعرفه و آخروقت آن تا اخیر شب عید است . وقوف عرفات در روز وبودن حجاج در عرفات تا غروب آفتاب واجب است . هرگاه کسی وقوف عرفات را تا اخیر شب عید عملی نکندحجش نا تمام است . وقوف عرفات آنست که حجاج روی به طرف  قبله در دشت عرفات ایستاده و به درگاه ایزد لایزال رب العالمین دعا میکنند وبهترین مقام دعا نزدیک جبل الرحمه میباشد .
عرفات . محل معرفت ویا اعتراف به گناه ومحل اجابت وقبول دعا است چنانچه حضرت آدم ع اعتراف گونه دعا کرد(ربنا ظلمنا انفسنا…) وهمینجا دعایش قبول شد . بعد از غروب آفتاف به طرف مزدلفه حرکت  و نماز شام وخفتن را یکجا به یک اذان و یک اقامه در مزدلفه به وقت خفتن ادا میسازند. شب را در مزدلفه گذشتانده و بعد از ادای نماز صبح در مزدلفه ، وقوف مزدلفه آغاز میشود به شکلی که حجاج  با معلمان ورهنمایان روی به قبله به درگاه خداوند متعال (ج) دعا  و طلب حاجت دینی ودنیوی مشروع مینمایند. بعد از آن جهت جمره زدن (شیطان را سنگ زدن) پنجاه دانه سنگریزه از زمین جمع آوری نموده وبا طلوع خورشید تلبیه گویان  به طرف منی ودر آنجا هفت سنگریزه الله اکبر گویان برجمره عقبه بزنند . بعد از آن یک گوسفند ویا بزرگتر خواسته باشند گاویا شتر ذبح نمایند و در اخیر موی سررا کوتاه نمایندو مرد ها میتوانند سر خود را بتراشند و از احرام حج بیرون شده لباس های عادی خود را بپوشند . از آنجا به مکه معظمه رفته و طواف فرضی هفت مرتبه به دور کعبه شریفه انجام داده میشود ودورکعت نمازدر مقام ابراهیم ادا نموده با سعی بین صفا ومروه مانند مراسم عمره دوباره به طرف منی حرکت مینمایند . واما اگر مشکل بود طواف فرضی را در روز دوم وسوم عید نیز میتوانند انجام دهند . در بر گشت دوباره به منی و اقامت در منی  روز دوم عید بعد از زوال آفتاب هرسه جمره را بزند .در این روز احتیاط به کار است عجله نکنید که از اثر ازدحام لگد مال نشوید. اگر خواسته باشید به همان روز میتوانید به مکه معظمه بر گردیدویا در منی شب را بمانید وفردا روز چهارم قبل از زوال آفتاب  هر سه جمرات را بزنید و بعدا به مکه معظمه بروید و به این ترتیب مناسک حج تکمیل میشود.